Sam Baker is op zijn zachtst gezegd een unieke stem binnen de rootswereld. Met Land Of Doubt zorgt hij voor een nieuw hoogtepunt in zijn oeuvre.
Het levensverhaal van de Texaanse songschrijver Sam Baker is dan ook bijzonder. Tijdens een vakantie in Peru in 1986 werd hij het slachtoffer van een bomaanslag van de terreurbeweging Het Lichtend Pad. Op de toeristentrein van Cuzco naar de incaruïnes van Machu Picchu ontplofte er een bom in het bagagerek boven hem. Het Duitse gezin dat naast hem zat overleefde de aanslag niet, hijzelf als bij wonder en ondanks talloze ernstige verwondingen wel. Talloze operaties volgen nog en omwille van de verhakkelde vingers aan zijn linkerhand moest hij opnieuw leren gitaar spelen, zij het linkshandig. Tijdens zijn herstel kwamen er langzaam songs opzetten en uiteindelijk bracht Baker in 2004 op vijftigjarige leeftijd zijn eerste album uit.
Zijn eerste drie albums Mercy (2004), Pretty World (2007) en Cotton (2009) waren een trilogie waarmee Sam Baker zijn trauma’s verwerkte en vrede probeerde te krijgen met een wereld waarin dergelijk zinloos geweld mogelijk is. Een nummer als “Broken Finger” is een nummer dat emotioneel zo aangrijpend is dat het bijna moeilijk is om er gewoon naar te luisteren. In 2013 bracht hij het prachtige Say Grace uit waarop hij zijn eigen stijl, die hij op zijn eerste albums etaleerde, verder uitpuurde.
Met Land of Doubt borduurt hij daarop verder. Het is muziek die ergens het midden houdt tussen Guy Clark (de bedrieglijke eenvoud), Joe Henry (het poëtische) en Tom Waits (het eigenzinnige). Opener “Summer Wind” zet meteen de toon. Met minimalistische middelen wordt een onheilspellende sfeer opgeroepen, het zand van de stoffige Texaanse vlakten waait door het nummer. De ongewone parafrasering is typisch Sam Baker. De meesterverteller in Baker komt naar boven in “Some Kind Of Blue” dat op genuanceerde wijze de dualiteit van oorlog aanhaalt. Het is het verhaal van de oorlogsveteraan Charlie, een timide jongeman voor wie de tunnels in Vietnam zowel symbool staan voor de uitgestane doodsangsten als voor de enige keer dat hij zich echt voelde leven.
De instrumentatie over het hele album is sober maar doeltreffend. Hoewel er af en toe een strijker of een trompet in de nummers aanwezig zijn, hanteert Sam Baker vooral de less is more-aanpak. Zelf noemt hij het niet onterecht een kruising tussen folk en kamermuziek. De tien nummers, die vergezeld zijn van vijf beeldrijke en sfeervolle interludes, zijn stuk voor stuk prachtige ingetogen ambachtsstukjes. Neem nu een nummer als “The Feast Of Saint Valentine” dat voortdrijft op een subtiel crescendo gaand pianomotief en waarin Baker met een paar eenvoudige pennentrekken de vergankelijkheid van de liefde verkent (“On this day of hearts and flowers / there’s a card says wish you well”).
Bepaalde nummers zijn ritmisch wat minder conventioneel. Het samen met Mary Gauthier geschreven “Moses In The Reeds” is voorzien van subtiele angels die de aandacht van de luisteraar steeds weer weten te vangen. Slotsong “Land Of Doubt” zorgt nog voor een laatste — zoveelste — hoogtepunt. Lijkt de tekst te verwijzen naar de getroebleerde tijden in zijn thuisland en het Verenigd Koninkrijk (“stars and crosses / crosses and stars / we meet at the border / with its beauty and its scars”), dan is het nummer muzikaal schatplichtig aan Tom Waits’ Swordfishtrombones, maar dan zonder de exotische instrumentatie. Dat het op dat album niet zou misstaan, is misschien wel het mooiste compliment dat we kunnen geven.
Land Of Doubt is een zeldzaam album. Het is het resultaat van een artiest die een geheel eigen stijl heeft weten te ontwikkelen en recht naar de essentie van zijn muziek gaat. Als de kwaliteit van de nummers stuk voor stuk dan ook nog van een ontzettend hoog niveau is, komen we tot een eenvoudige conclusie: Land Of Doubt is een toekomstige klassieker in het rootsgenre en voer voor de hoogste regionen van ons eindejaarslijstje.
