Blue Note, 2012
Is het u ook al opgevallen? Christian Scott maakt
sinds zijn laatste album meer hiphop en rock dan jazz, José James
heeft zich tegenwoordig omgedoopt tot rappende
soulpreacher en nu is ook Robert Glasper aan dezelfde
(besmettelijke) ziekte bezweken. ‘Black Radio’, het nieuwe album,
is een stijlbreuk met alles wat de man al gemaakt heeft. Net zoals
bij ‘Blackmagic‘ van José
James zal u er weinig jazz in herkennen (behalve een paar pittige
stukken), al wordt die lacune rijkelijk door beats,
emceeing en hijgende dames gecompenseerd. Het is
opvallend: de weelde van een nieuwe generatie excentrieke
jazzmuzikanten lijkt stuk voor stuk andere oorden op te zoeken – of
ze willen zich niet langer tot één stijl of noemer beperken. Het
streepje jazz dat nog aan bod komt, is hoogstens functioneel of een
left over uit een vorig leven.
Niet dat we hen willen dwingen om op het “rechte” pad te
blijven, verre van. Alleen hebben we altijd bijzondere
verwachtingen bij Robert Glasper gekoesterd, zeker na een pareltje
als ‘In My Element’ uit 2007. Een bijzonder getalenteerd pianist,
die van het volledige genre kinderspel maakte. Hoewel daar ook al
veelvuldig met stijlen gegoocheld werd (vooral zijn eclectische mix
van ‘Maiden Voyage’ en ‘Everything In It’s Right Place’ kan nog
steeds op bejubeling rekenen), bleef het achterliggende motief
duidelijk: dit is een aardig potje jazzmuziek. Nu lijkt Glasper een
andere uitdaging nodig te hebben – was het allemaal wat te
makkelijk? – en als gevolg zal ‘Black Radio’ voor de doorwinterde
fans als een schok aankomen. Wat krijgt u: veel bekende namen uit
het hiphop- en soulwereldje (Bilal, Mos Def, Erykah Badu, …),
een piano die soms door beats overheerst geraakt, en verder vooral
muziek die helemaal rond de vocals is gebouwd. We hebben u
gewaarschuwd.
En toch zijn we niet van plan om de rest van deze tekst vol te
kladderen met kritieken, iets wat de doorsnee jazzpurist nochtans
kenmerkt. Want als Robert Glasper iets nieuws brengt, is het
sowieso de moeite om daar belangstelling voor te hebben – in welke
stijl dan ook. Het ritmische gezeur in ‘Lift Off Mic Check’ durven
we dan wel snel overslaan (de zogeheten “experimentation for
meditation” hebben we niet gehoord), na dat flauw opwarmertje
geraken we direct aan het zwoele en exotische sfeertje van ‘Black
Radio’ verknocht. Het begint uitstekend met een pakkende beat en
tune van ‘Afro Blue’, waar Erykah Badu tegelijk toont wat
voor stijlvolle zangeres ze nog steeds is. Het fluitspel op de
achtergrond doet ons iets te hard denken aan new age of spirituele
experimentjes uit de sixties, maar voor het overige zijn
we direct mee met de vlotte stroom in het nummer. Als toemaatje
toont Glasper in de laatste minuten nog even wat hij in zijn mars
heeft.
Dergelijke momenten, waar Glasper even dat klassieke vakmanschap
tentoonspreidt, zijn dan ook de hoogtepunten van ‘Black Radio’. Hoe
‘Always Shine’ als een pianoballade wordt aangezet is wonderlijk,
maar de manier waarop Glasper er een eigen draai aan geeft en
plotseling een pompend gevoel introduceert, is mogelijk nog
straffer. Vooral omdat die pianomelodie rustig blijft doorwerken,
terwijl een van de rappers zijn verhaal afsteekt. Spelen met
dynamiek en contrast, de man kent in ieder geval de kneepjes van
het vak.
Over het gedoe met de beats en ritmische onderbouw zijn we
voorts iets minder enthousiast. Soms pakt het goed uit, als het
bijvoorbeeld subtiel wordt gebruikt bij ‘Cherish the Day’. Op
andere gelegenheden is het eerder een weinig ontzagwekkende factor
in een groter geheel. In ‘Move Love’ gebeurt er bijvoorbeeld te
weinig om de weelderige stroop van de zang en melodie te
doorbreken. Een kleine inzinking gebeurt zelfs in het themanummer
‘Black Radio’, dat veel beweegt zonder te verroeren en tevens iets
te hard leunt op een (vrij) beperkte entertainer als Mos Def. Een
prikkeling in de beats is soms afwezig, wat nochtans essentieel is
om enige herhaling te vermijden.
Gelukkig zijn er toch een aantal momenten waar alles in de pas
loopt. Een fijne opbouw zoals bij ‘Ah Yeah’, waarin een zachte beat
gecombineerd wordt met een sprankelend pianospel en een veelheid
aan stemmen, horen we niet al te vaak meer – toch zeker sinds
D’Angelo het vertikt om iets uit te brengen. Het straalt energie en
overtuiging uit, momenten waarop we beseffen dat Glasper nog steeds
de oude is. Met een pianosolo nadrukkelijk op de voorgrond, ligt
het ook dichter in de buurt van wat we van hem gewoon zijn.
Robert Glasper haalt interessante experimenten uit tijdens
‘Black Radio’, al zijn we op geen enkel moment van onze stoel
geblazen. Het sprankelende pianospel heeft namelijk iets te
nadrukkelijk concurrentie gekregen van een dozijn aan rappers,
beats en exotische geluidjes, wat in alle omstandigheden toch een
jammerlijke vaststelling is. Glasper doet in ieder geval beter dan
zijn collega José James – ‘Black Radio’ is al bij al een goede
poging om grenzen te overbruggen – maar we zien hem de volgende
keer liever naar vertrouwd terrein terugkeren. No hard
feelings.
