Een plaat vol minimale elektronica, Space Is Only Noise, maar wel eentje die stevig wat tongen losmaakte: Nicolas Jaars carrière ging meteen hard. Nu staat de jonge Amerikaanse Chileen er weer met Psychic. Geen soloplaat dit keer: Darkside is de samenwerking tussen Jaar en Dave Harrington, een naam die bij ons geen belletje deed rinkelen. Dan maar even vragen.
Harrington: “Op de universiteit speelde ik in een band met Will Epstein, een saxofonist die Nico al jaren kent. Op een gegeven moment was Nico bezig met het samenstellen van een band om te toeren met zijn eerste album. Nico had nog een gitarist nodig en Will stelde me toen aan hem voor, ook al speelde ik op dat moment vooral basgitaar. Wat later deed ik auditie, eerder een soort veredelde jamsessie. We oefenden wat samen, raakten aan de praat en een paar uur later vroeg hij vlakaf: ‘Zin om te toeren? Zin om in de band mee te spelen?’ En dat is eigenlijk wat we de laatste twee jaar bijna fulltime gedaan hebben.”
enola: Was de samenwerking binnen Darkside een organisch proces, of was er een duidelijke rolverdeling?
Harrington: “Veeleer een organisch proces, eigenlijk. Ik denk dat Psychic en onze Darkside EP gegroeid zijn uit allerlei fortuinlijke omstandigheden en door het feit dat we, hoe meer tijd we met elkaar doorbrachten en hoe vaker we samenwerkten en muziek speelden, echt een common ground en een gemeenschappelijke taal vonden. Daardoor kreeg de muziek die we samen konden maken ook erg veel potentieel.”
“Er was ook geen duidelijke rolverdeling bij het maken van de plaat. We vloeiden als het ware in elkaar over.”
enola: Eerder maakten jullie samen al Daftside, een volledige remix van Daft Punks nieuwe plaat. Hoe is dat precies gebeurd?
Harrington: “Het geweldige aan een band is dat je samen ongein kan maken. Je bent zo vaak samen, je reist samen, je maakt samen muziek, maar het blijft bij ons altijd wel fun. We poken elkaar soms een beetje op, en zo begonnen we aan die remixes. Op een bepaald moment hadden we iets van ‘we zijn er nu bijna, laten we nu gewoon de hele plaat doen’. We nemen ons werk serieus, maar het blijft fun. Als muziek maken ooit niet meer zo aanvoelt, dan denk ik dat ik er maar mee ophoud.”
Jaar: “Of we remixen nog een album. Iets van Alanis Morissette. En we noemen het Alanis Moriside (lacht).”
enola: Als ik Psychic vergelijk met Nicolas’ soloplaat, dan zijn er veel meer beats te horen. Het spectrum is ook veel breder: er staat een heleboel vroege Brian Eno-ambient op de plaat, maar ook heel wat noise en distortion. Was dat een bewuste keuze?
Jaar: “Ik denk dat mijn sound meer begrensd is op een aantal vlakken. Doordat ik voor dit album samenwerkte met Dave en we een studio gebruikten, had ik wel het gevoel dat ik verder kon gaan in muzikale elementen die me echt interesseerden. Als je een breder spectrum hoort, dan komt dat in de eerste plaats omdat er meer materiaal was om mee aan de slag te gaan: er waren ideeën van Dave, en ideeën die ik kreeg door met hem te willen experimenten.”
Harrington: “Dat is iets heel fijns tussen ons: door de verscheidenheid van de dingen waar we allebei goed in zijn, is er maar een heel kleine overlapping. Een van ons kan een idee hebben, maar enkel de andere kan dat idee uitvoeren – dat gebeurde erg vaak.”
enola: Nicolas, voelt Darkside voor jou aan als een overgang, een stap weg van je eerste plaat?
Jaar: “Ja, toch wel. Ik denk dat ik opgeschoven ben van de natuur naar de stad. Psychic is echt een grootstadsplaat. De noise in Space Is Only Noise was er enkel in de achtergrond, het was het stille geluid dat de natuur maakt; maar nu is het de noise van de stad als protagonist. Dave en ik komen allebei uit New York, dus de grootstad is voor ons allebei wel een natuurlijke habitat.”
enola: Ik las elders dat je heel veel duisternis voelde terwijl jullie aan de plaat schaafden.
Jaar: “Dat klopt, maar als ik er nu op terugkijk, denk ik niet dat we noodzakelijk een erg donkere plaat gemaakt hebben. Op het moment dat ik die uitspraak deed, voelde het zo aan, maar nu weet ik eerlijk gezegd niet helemaal wat ik met die uitspraak moet aanvangen. Een week geleden luisterden we naar de plaat op een persbijeenkomst, en ik dacht: ‘dit is echt kleurrijk’. Bij momenten is Psychic helemaal niet donker, maar net helder en psychedelisch.”
”Weet je, sommige muzikanten weten echt heel goed wat ze op plaat willen zetten. Darkside werkt niet zo. Bij ons gaat het echt om de botsing tussen Dave en mij. Je zet ons samen in een kamer, en er gebeurt iets anders.”
enola: Zijn jullie dan ook heel verschillende artiesten?
Jaar: “In zekere zin wel. Mijn focus ligt vooral op textuur en geluid, en in tweede instantie op melodie en emotie. Textuur is altijd het vertrekpunt.”
Harrington: “Als het op muziek aankomt, ben ik veeleer een soort spons. Ik ga door heel veel verschillende fases – soms heel snel, maar soms wil ik ook heel lang bepaalde ideeën blijven verkennen. Ik raak door heel uiteenlopende geluiden geïnspireerd. Als ik ’s ochtends wakker wordt en muziek wil maken, dan denk ik vaak: ‘Wat hoor ik nu, op dit moment?’ En dan worden die geluiden de volgende drie uren van mijn dag. Om op je vraag te antwoorden: ik denk dat ik erg fysiek ben in mijn muziek.”
Jaar: “Ik ben ook heel erg minimaal, terwijl Dave net maximaal is.”
Harrington: “Dat klopt ergens wel. Ik wordt van nature aangetrokken door alles dat lijkt op bladmuziek, maar heel veel van de dingen die ik echt goed vind zijn big. Niet noodzakelijk agressief, maar big.”
enola: Nicolas, jij hebt literatuur gestudeerd. Is er literatuur die je op een bepaalde manier dichter brengt bij de muziek die je wil maken?
Jaar: “Absoluut, maar dat gaat ook in fases bij mij. De laatste fase die ik doormaakte – en dat was echt een hele zware – was toen ik aan mijn thesis over Faulkners Absalom, Absalom werkte. Door Absalom, Absalom begon ik echt na te denken over Amerika, en dan vooral over het zuiden van Amerika. Faulkner is voor mij een soort donkere, abstracte jazz, die overal tegelijk is – en toch altijd zonder meetbaar ritme; maar het blijft steek houden. Een beetje kosmisch, maar niet te veel.”
”Wat wel grappig is: Dave heeft zijn thesis geschreven over intensiteit, en op een bepaalde manier is dat ons album geworden. Intensiteit, Faulkner, Amerika. Dat is Psychic. De ritmes van Darkside zijn meer een abstracte tijdsaanduiding, en dat is ook zo bij Faulkner: er is een verlies van ritme, maar tegelijk is er ook ritme dat minder opvallend is, meer onderhuids zit.”
enola: Dave, jij bestudeerde intensiteit. In welke zin?
Harrington: “Ik schreef vooral over extreme fysieke ervaringen in bijvoorbeeld Artonin Artaud, over geweld in films, en de manier waarop beeld en geluid een fysieke ervaring kunnen veroorzaken bij het publiek. Bij mij ging het dus niet enkel over literatuur, maar over media en kritische theoriemodellen in het algemeen. Een van mijn favoriete werken – en dit klinkt vast heel erg pretentieus – was Deleuzes boek over Francis Bacon. Hij schreef: ‘Als ik naar een schilderij van Bacon kijk, voel ik iets, op mijn lijf’. That’s huge. Dat heeft me echt doen nadenken over hoe je muziek kan maken die een effect heeft op het lichaam; niet emotioneel, maar echt puur fysiek.”
enola: Hoe willen jullie Psychic naar een zaal vertalen?
Jaar: “Ergens zie ik dit album als een afgerond statement, maar anderzijds kan het ook het vertrekpunt zijn om dit materiaal live te spelen en te transformeren. Ik denk dat dat heel belangrijk is: zien hoe het werkt met een publiek, en hoeveel we eraan kunnen tornen. Het album moet echt dienen als een blauwdruk.”
Harrington: “Dat is iets waar we allebei erg geïnteresseerd in zijn. Met alle respect voor bands die het wel zo aanpakken, maar ik vind het gewoon minder opwindend wanneer je naar een concert gaat en gewoon het album hoort. Dat is geweldig, maar bij echt verbluffende concerten denk je toch: ‘wow, dit zag ik niet aankomen’ of ‘de laatste keer klonken ze helemaal anders’. Dus als we het album nu live gaan spelen, is het vooral als instrument om iets nieuws te bouwen.”
enola: Hoe stap je dan het podium op, als je live met je plaat wil gaan experimenteren?
Jaar: “We zeggen tegen onszelf: ‘okay, vandaag hebben we zin om deze vijf tracks te spelen, en we kunnen ze misschien in deze volgorde doen’. Al de rest improviseren we. Dan gebeurt het opeens dat je op het podium in een groove raakt, naar elkaar kijkt en denkt: ‘we blijven hier even in rondhangen’. Op een podium staan is voor ons eigenlijk heel hedonistisch, maar ook eerlijk: we laten horen waar wij zelf zitten op dat moment. En als het publiek het goed vindt, dan blijven we even op die plaats en bouwen we erop voort.”
enola: Is het belangrijk dat het echt een ervaring is voor het publiek?
Jaar: “Zeker. Elke vorm van kunst moet een reactie oproepen die verder gaat dan het puur esthetische. Je wil van kunst dat het actief is, dat het meer van je vraagt dan passief lezen-luisteren-kijken. Als iets een passieve toeschouwer van je maakt, schiet het tekort. Dat geldt voor muziek, maar evengoed voor literatuur en film.”
Harrington: “Qua films denk ik dan meteen aan een regisseur die enorm veel effect op me heeft gehad, Gaspard Noé. Niet dat het mijn favoriete films zijn – daarvoor zijn ze iets te moeilijk om te bekijken – maar qua films die je meteen naar de keel grijpen, is hij de eerste aan wie ik denk.”
enola: Nicolas, heb jij ook iets met formeel experimentele films of moeten films voor jou in de eerste plaats een goed verhaal vertellen?
Jaar: “Beide. Weet je, het is de eerste keer dat ik er zo over nadenk, maar als je kijkt naar mijn evolutie van solo Nicolas Jaar naar Darkside Nicolas Jaar – toen was ik een soort Bertolucci, en nu veeleer Almodovar, Lars Von Trier of Gaspard Noé. Dat is misschien het grootste verschil, en dat zegt heel veel over hoe ik veranderd ben sinds mijn vorige plaat: twee, drie jaar terug had ik nooit gezegd dat Lars Von Trier of Gaspard Noé mijn favoriete filmmakers zijn, maar nu staan ze wel bovenaan mijn lijstje.”
enola: Je noemt Almodovar, iemand die heel veel uiteenlopende dingen heeft gedaan – kijk maar naar het verschil tussen zijn laatste twee films. Kijken jullie op naar die verscheidenheid in een oeuvre?
Jaar: “Absoluut. Een van de dingen waar ik het meest trots op ben is dat ik verschillende kanten van mezelf kan tonen in onze muziek – rock-’n-roll, dance, experimentele muziek. Met Aldmodovar is het exact zo. Of iemand als Lars Von Trier: als wat hij deed in de jaren 90 ligt mijlenver van wat hij nu doet – maar die fases zijn allebei heel belangrijk, en ook verbluffend goed. Het volgt elkaar ook heel snel op. Antichrist Lars Von Trier en Melancholia Lars Von Trier – twee verschillende dingen, maar ze liggen amper drie jaar uit elkaar.”
Laatste vraag: wat na de tour? Meer Darkside?
Harrington: “Darkside is zeker iets dat ik wil blijven doen, maar op dit moment hebben we geen idee hoe dat er in de toekomst zal uitzien. De laatste jaren heb ik zo veel verschillende dingen gedaan; ik denk dat ik mezelf na dit album en de tour pedal steel ga leren. Minimale elektronica en pedal steel, dat lijkt me wel wat (lacht). En dat op een Alanis Morissette remix, dat wordt geweldig.”
