Al bijna 45 jaar is Public Image Ltd. de muzikale speeltuin van John Lydon (The artist formerly known as Rotten). Met End Of World bewijst de nieuwste incarnatie van Lydons project dat zelfs angry young men waardig ouder kunnen worden.
Hoewel Lydon voor altijd verenigd zal worden met de Sex Pistols is PiL het schip waarmee de kapitein al een halve eeuw als unieke stem over de rockzeeën heerst. Met een wisselende line-up en een uniek geluid – een samensmelting van rock, dance, folk, pop en dub – leidde Lydon de band vanaf debuutalbum First Issue in 1978 tot en met That What Is Not uit 1992. Daarna duurde het 17 jaar voor Lydon de uitgetrokken stekker terug in PiL stak. In 2009 toerde de band uitgebreid over de hele wereld en sindsdien brachten ze twee geprezen platen uit.
In 2018 vierde PiL zijn veertigjarig jubileum met een boxset en documentaire, beide genaamd The Public Image Is Rotten. Sindsdien gaan John Lydon, Lu Edmonds, Scott Firth en Bruce Smith verder als de langste stabiele line-up in de geschiedenis van de band.
Dat Lydon en zijn kompanen de controverse nog altijd niet schuwen, bewezen ze ook dit jaar opnieuw. PiL nam met “Hawaii” deel aan de Ierse voorrondes voor het … Eurovisie Songfestival. Wie zich aan een punkversie van “Rendez-vous” verwacht: “Hawaii” was een liefdesbrief aan Johns vrouw van bijna vijf decennia, Nora, die in april dit jaar overleed, nadat ze de laatste jaren leefde met de ziekte van Alzheimer.
“Het is opgedragen aan iedereen die moeilijke tijden doormaakt op de reis van het leven, met de persoon om wie ze het meest geven”, zegt Lydon. “Het is ook een boodschap van hoop dat uiteindelijk liefde alles overwint.” “Hawai” eindigde in Ierland als vierde van zes inzendingen. Dat zegt meer over het songfestival dan over het nummer zelf.
Albumopener (en tweede single) “Penge” is een marslied dat volgens Lydon “iets van een middeleeuws Viking-epos” heeft en zowel muzikaal als tekstueel in een soort statige gewichtigheid baadt, ook al is “Penge” zelf niet meer dan een buitenwijk in Zuidoost-Londen. Toch is het niet meteen het strijdlied dat veel zieltjes zal winnen. “Penge” is een zwak B-kantje – eerder een kladtekening van de Rode Ridder dan een voldragen Viking-invasie.
Gelukkig gaat bij het titelnummer de volumeknop al meteen een stuk de hoogte in. Lydon mag als doemprofeet het einde van de wereld prediken vanop een kolkende vulkaan die een scherpe gitaarriff, hoekige beat en meeslepende bas uitspuwt. Dit is de PiL die we kennen en waar we allemaal van houden. Nog een klein beetje meer zand en kiezel in de geluidsmix en dit zou zomaar op Choco van TC Matic gepast hebben.
Ook “Car Chase” en “Being Stupid Again” zijn uit hetzelfde hout gesneden: snedig tempo, nodige vitriool in de lyrics, kop in het stuur en volle kracht vooruit. Op beide songs zijn het de keyboards en de bas van Scott Firth (ooit bij de Spice Girls) die de boel aanjagen. Een bas die ons begeesterd, en dat bij een band waar de iconische Jah Wobble ooit de baslijnen uittekende: zelfs na veertig jaar krijgt PiL nog een glimlach op onze lippen. Ook op “Strange”, dat gerust op de jongste Depeche Mode kan, zijn het Firths synths die voor het ongemakkelijke leitmotiv zorgen.
Halfweg End Of The World is het tijd om wat gas terug te nemen. Hoewel Lydon nooit de meest fantastische zanger was, is zijn stem de kapstok waar alles wordt aan opgehangen. Soms meer parlando, zoals op “Walls”, waarop Lydon op subtiele wijze de bange blanke man die voor Brexit stemde in zijn hemd zet. ”And all of these walls that you find around you, all of these walls so lovingly surrounding you. Do they impound you? They come to protect you”
Ook op de volgende twee nummers, “Pretty Awful” en vooral “Dirty Murky Delight”, klinken Lydon en de zijnen verdacht veel als Ian Dury en diens Blockheads. Het zijn de uitschieters van een wel zeer rustig intermezzo. Goeie nummers, gespeeld door vaklui, maar niets wereldschokkends. Dat is misschien wel de grootste kritiek die we op dit album hebben: het vuurwerk zit nadrukkelijk voorin. Pas met “North West Passage” gaat de polsslag finaal nog even de hoogte in. Profeet Lydon, die zijn publiek door de Rode Zee wil leiden, staat terug op het spreekgestoelte. En predikt het einde van de wereld door smeltend poolijs.
Is End Of World de soundtrack die de klimaatcrisis dat extra schepje dramatiek zal geven? Is de plaat wereldschokkend? Vernieuwend? Allicht allemaal niet. Mag het even? Veel bands zijn blij met een tweede jeugd, John Lydon heeft meer levens dan de gemiddelde kat. De oerkreet is er bij tijden nog, al hadden ze halfweg koers de benen iets minder lang stil mogen houden.
