The Whale als titel voor een film over een man met obesitas klinkt niet bijster origineel. Tijdens de film wordt het duidelijk dat er meer ‘diepgang’ inzit doordat het in eerste instantie een verwijzing is naar de roman Moby Dick (ook wel The Whale genoemd) van Herman Melville. In tegenstelling tot Darren Aronofsky’s eerder werk, hoef je verder niet actief mee te denken over de boodschap van de film, maar wordt die op een dienblad gepresenteerd.
Online docent Charlie (Brendan Fraser) houdt zijn camera steevast uitgeschakeld wanneer hij lesgeeft om zo zijn obees lichaam verborgen te houden voor zijn studenten. Wanneer we Charlie ontmoeten, is zijn bloeddruk al gestegen tot het levensbedreigende 23 over 13. Charlie weigert echter naar het ziekenhuis te gaan en tekent zo zijn eigen doodvonnis. In de week die hem nog rest, probeert hij toenadering te zoeken tot zijn puberdochter Ellie (Sadie Sink), met wie hij al negen jaar geen contact meer had.
Samuel D. Hunter adapteert, samen met Aronofsky, zijn eigen gelijknamig theaterstuk. Toch blijft het gedurende de film erg duidelijk dat het bronmateriaal in eerste instantie niet bedoeld was voor het grote scherm. Visueel omdat de ruimte, op een flashback na, beperkt blijft tot het huis van Charlie. Maar ook het scenario behoudt zijn theatraliteit, door de focus op dialogen en grote emoties, die prominent in beeld worden gebracht door het veelvuldig gebruik van (medium) close-ups. Dit voegt nog meer sentimentaliteit toe aan het al tragische verhaal waardoor de miserie en de ontroering haast manipulatief aanvoelen.
De beeldverhouding van de film is doelbewust 4:3, wat een vierkant beeld oplevert. In vergelijking met het gebruikelijke breedbeeld zorgt deze keuze voor een nog benauwder gevoel dat de opsluiting en limitatie van Charlie, zowel fysiek als ruimtelijk, versterkt. In tegenstelling tot eerder werk van Aronofsky is The Whale eerder braaf en rechtlijnig. De gelaagdheid, de verdubbeling en de viscerale spanning van Black Swan die onder je vel kroop, is hier niet te vinden. Alles is precies wat het voorstelt en er is geen nood aan lezen tussen de lijnen. De destructieve dimensie van religie, wat al eerder het onderwerp was in Aronofsky’s werk (zoals Noah en mother!) is ook in The Whale terug te vinden, zij het minder allegorisch en mogelijks nog directer.
Aronofsky staat bekend voor zijn psychologische films en zijn verontrustende thema’s. De overdaad en de vreetbuien waar Charlie zich keer op keer aan overgeeft, zorgen voor een onpasselijk gevoel maar kaderen binnen zijn onverwerkt trauma en rouwproces. Dankzij de overgave van Brendan Fraser voor dit personage en de overtuigende acteerprestaties van de kleine cast heeft de film iets beklijvends. De beleving is bij momenten oncomfortabel, maar raakt wel. Echter doordat de tragiek de kijkers door de strot geduwd wordt net zoals Charlie een ‘meatball sub’ naar binnen werkt, is er weinig ruimte om zelf met het verhaal aan de slag te gaan. Van bijna het begin tot einde wordt er met hulp van een beladen score op je traankanalen ingespeeld. Maar meer dan eenvoudig emotioneren doet The Whale niet.
