Peter Jackson verfilmde ooit 3 boeken over die ene “ring om ze alle te regeren”. Hij opende op die manier de eerder toch wat meer besloten fantasiewereld van auteur J.R.R. Tolkien voor een hele generatie. Tien jaar later probeerde hij het kunstje opnieuw door een dun boek om te zetten in drie superlange films, maar dit keer faalde hij. Voor een groot deel door zijn eigen fout, maar meer toch nog door de ‘Battle of the Five Studios’ die hem dwong een tweeluik uit te melken tot trilogie. Amazon doet dat nu nog straffer, zij maken acht uur televisie gebaseerd op een appendix uit het laatste boek van de Lord of the Rings: The Return of the King. Acht uur geïnspireerd door slechts 2,5 bladzijden tekst. Uiteraard leidt dit tot concessies en als er nu iets is dat de fans niet slikken, dan is het de minste afwijking van het bronmateriaal (of dan toch hun soms kortzichtige interpretatie ervan).
Er zijn verschillende soorten fans. Eerst uiteraard de ‘die-hardfans’, die elke klinker die niet naar de exacte letter van het boek is, pure blasfemie vinden. De ‘casualfans’, zij die de films van Jackson konden smaken en een paar van de Tolkienboeken hebben gelezen, die denken dan weer ‘ik kan hier wel mee leven”. En dan heb je al de nieuwe fans, die misschien vaagweg wisten dat de films gebaseerd waren op een boek of die nu pas voor het eerst de wereld van Middle-Earth betreden. Afhankelijk van hun onderliggende interesses (gevoed door games, of door Game of Thrones, of door god-weet-wat) zullen zij zweven tussen: ‘dit is traag en oeverloos saaaaaaaai’ of ‘waaauw dit is graaf’. Deze serie bedient eigenlijk vooral de beide laatste groepen en kiest ervoor zich resoluut af te keren van de Tolkienzeloten. En dat is een goede zaak. The Lord of the Rings: Rings of Powers behoort daarmee tot de betere series van het najaar, en is zonder twijfel de allermooiste om naar te kijken.
Er is genoeg gezegd en geschreven over het budget van deze reeks, maar van bij de start is onmiddellijk duidelijk waar dat geld naartoe is gegaan. De eerste drie afleveringen duren samen even lang, en kosten evenveel als Avengers: Endgame, maar het oogt allemaal duizend maal beter. Dat bij Avengers driekwart van het budget naar de gages voor de sterren ging, verklaart dat deels natuurlijk. Maar ook dat, oh ironie, Amazon voor een keer de tijd nam om de effecten tot het gewenste eindresultaat te brengen, daar waar Marvel nogal notoir onrealistische tijdsdrukeisen legt op de visuele artiesten.
De plot – gebaseerd dus op die korte appendix – speelt zich af tijdens de ‘Second Age’ en zal uiteindelijk leiden tot de openingsscène uit The Fellowship of the Rings, waarin ‘The Last Alliance’ Sauron bestrijdt, Isildur diens vinger afhakt en daarna weigert de ring in Mount Doom te smijten (voor wie dit Chinees is, raden we aan de oorspronkelijke trilogie te bekijken of – beter nog – de boeken te lezen). Die scène werd verteld door Galadriel, die in Rings of Power de hoofdrol krijgt. Het eerste seizoen bouwt op naar wie van de kanshebbers Sauron is, meervoud zodat de makers de kijkers op het verkeerde been kunnen blijven zetten. Het eindigt met de eerste set van drie ringen die gesmeed worden voor de elven. Latere seizoenen zullen waarschijnlijk opgebouwd zijn rond de zeven ringen voor de dwergen en de negen voor de mensenkoningen, en uiteraard ‘de ene Ring’.
Alles wijkt af van het bronmateriaal (de volgorde waarin de ringen worden gemaakt, maar ook de aanwezigheid van Galadriel, net als de ‘mysterieuze’ tovenaar die hier opduikt – hij ziet eruit en praat als een van de personages uit de Jacksonfilms, maar om auteursrechtelijke redenen kan hij die naam niet dragen). De serie balt een verhaal dat normaal 1500 jaar duurt samen tot een paar jaar. Iets drastischer dus dan Jackson die in de eerste film 20 jaar herleidde tot een paar maanden. Dat is niet noodzakelijk zo’n slechte zaak, want eerlijk is eerlijk, Tolkiens verhalen zijn soms wel echt lang uitgesponnen.
Een kritiek die hier en daar te horen was, is dat het allemaal heel traag opbouwt en eigenlijk maar na een paar afleveringen echt openbloeit. Maar tegelijk is het allemaal zo mooi om te zien dat de traagheid je net de tijd geeft het allemaal terdege op te nemen. Er valt iets te zeggen voor het feit dat Galadriel meer op een ‘Karen’ lijkt dan op de grootse figuur die Cate Blanchett in de films neerzette, maar het is net boeiend ook te zien hoe ze evolueert van wraakbeluste krijger tot nobele Lady of Lothlórien.
Dit eerste seizoen zijn er enkele grote verhaallijnen die parallel verlopen. Niet iedereen komt elke aflevering aan bod, en in sommige gevallen is dat wat jammer. Er is Galadriel die op zoek is naar Sauron om haar dode broer te wreken. Zij ontmoet een schipbreukeling, Halbrand, en samen komen ze terecht op Númenor, het eiland dat de goden aan de mensen schonken die in de First Age meestreden tegen Melkor (de vroegere baas van Sauron). Op dat eiland komen we de bekende namen tegen van Elendil en diens zoon Isildur. Tegelijk maken we kennis met de Harfoots, de hardvochtige voorouders van de Hobbits. Zij trekken het hele jaar in konvooi Middle-Earth door en een van hen, de nieuwsgierige Nori, bindt haar lot aan dat van de vreemdeling die letterlijk uit de hemel komt vallen. Een andere verhaallijn is dat van de Southlands, waar de Orcs een duister plan voorbereiden en botsen op de lokale bevolking, onder leiding van een mens en elf. Ten slotte is er de (tot dusver boeiendste) lijn rond de ‘jonge’ elf Elrond en de dwerg Druin. Zoals gangbaar smelten tegen het einde van dit seizoen sommige lijnen samen en tegelijk ontdubbelen er enkele andere groepen voor nieuwe intriges. De laatste aflevering verheldert veel en vormt een grote aanzet voor het volgende seizoen. Nu is het wel te hopen dat het tempo definitief wordt opgetrokken. De tijd voor introductie en worldbuilding is echt wel voorbij.
Als geheel bevat de serie ongelooflijk goede momenten en fantastische ideeën, maar niet alles is evenredig uitgewerkt. Een strenge kritiek daarop kan pas volgen na een volgend seizoen. Amazon heeft er namelijk vijf gepland om dit verteld te krijgen. Heel veel zaken worden nu in gang gezet zonder dat ze al worden uitgediept. Dat is een algemeen probleem door de aard van deze reeks. Dit is een opstartseizoen, terwijl andere tv-series doorgaans werken met enkele opstartafleveringen en dan in gang schieten. Er worden glimpen getoond van wat er kan komen, maar nooit wordt de stap volledig gezet om het nu al waar te maken. Dit voelt soms als een langgerekte teaser om te tonen dat er echt wel potentieel in zit, maar telkens weer wordt de deur gesloten om toch weer te focussen op expositie.
De cast is dan weer van begin tot eind uitmuntend, de details van alles wat je op beeld ziet, zijn prachtig om naar te kijken, de muziek zit snor, de openingsgeneriek oogt mooi – alweer ondersteund door een heerlijk motief van Howard Shore. Een minpunt is evenwel soms de regiestijl. Over het algemeen niets mis mee, maar enkele keren wordt slowmotion gehanteerd zonder enige inhoudelijke meerwaarde en af en toe zijn er reactieshots met echt wel een wat vreemde cadrage (de tranen van Elendil lijken rijp voor een meme). De grote troef van de reeks zijn echter wel de effecten. Alle achtergronden zijn adembenemend mooi. Moira (hier Khazad-Dûm genoemd), de elfenplekken, de landschappen onderweg, de architectuur van Númenor, stuk voor stuk pareltjes om het beeld bij te pauzeren en elk detail in je op te nemen.
De reeks zet recht wat Jackson zelf had scheefgetrokken met de Hobbit-films (die ondanks al de terechte bagger ook wel goede elementen bevatten). Op zich niet al te moeilijk, aangezien de makers hier oprecht interesse hebben in het verhaal dat ze willen vertellen, terwijl Jackson duidelijk al ‘Pffff, I could not care less’ dacht (hoe verklaar je anders dat moment in The Hobbit: An Unexpected Journey wanneer Thorin op Azog afstormt, ondersteund door het thema van de Nazgul? Compleet onbegrijpelijk).
The Rings of Power haalt helaas nog niet het allerhoogste niveau van de originele filmtrilogie. Het grote verschil, en mogelijk de reden waarom deze reeks minder goed zou kunnen blijven, zit hem in de diepgravende relaties tussen de personages. Ook meteen een reden waarom Tolkien ver boven pakweg George R.R. Martin of J.K. Rowling uitstijgt. Zijn personages hebben een leven buiten het verhaal, en ook voorbij het verhaal. Zij hebben een oprechte diepe affectie voor elkaar, daar waar de band tussen pakweg Harry, Ron en Hermelien nooit echt een eigen leven had. Dit gevoel wist Jackson twintig jaar geleden bijna perfect op beeld vast te leggen (bijna… de geforceerde ruzie tussen Sam en Frodo in deel 3 blijft nog steeds de meest overbodige scenariotruc). Deze serie mist nog dit essentiële Tolkienaspect om echt groots te worden. Nu blijven het, zoals in zoveel hedendaagse verhalen, pionnen met voorbedachte rade geplaatst in een narratief, terwijl bij Tolkien vaker de relaties tussen de personages het narratief voortstuwen en de grote gebeurtenissen daar omheen geplaatst worden. Hopelijk ontgroeit Rings of Power ook dit euvel in de volgende seizoenen. Alles is nu alvast geweldig goed in de startblokken vastgezet, nu wordt het twee jaar wachten tot het nieuwe seizoen het échte startschot geeft.
