De Britse cineaste Clio Barnard reeg in 2013 de prijzen aan elkaar – onder andere op het Film Fest Gent en in Cannes – met haar langspeeldebuut The Selfish Giant, deed er vervolgens vier jaar over om terug te keren met het degelijke maar veelal onopgemerkte Dark River en nam evenveel tijd om nu Ali & Ava af te leveren, een film waarmee ze inzake internationale aandacht duidelijk weer aanknoopt bij haar eerdere succes.
Zoals in The Selfish Giant, staan ook hier twee mensen centraal die wat geïsoleerd zijn van de samenleving (inclusief een kleine knipoog naar die film tijdens de opening), al gaat het dit keer niet om kinderen, wel om volwassenen. De titelpersonages Ali (Adeel Akhtar) en Ava (Claire Rushbrook) zijn eenzame zielen wiens levens bij de start al verbonden zijn maar die, wanneer ze elkaar door toeval beter leren kennen, langzaam toenadering zoeken. Dat is niet evident: zij is een kleuterjuf met vier kinderen en een pas overleden echtgenoot, hij een eigenaar van kleine huurwoningen met een totaal verschillende raciale achtergrond en met een onverwerkte liefdesbreuk. Van bij de eerste beelden wordt alweer duidelijk hoe goed Clio Barnard de wereld waarin haar films spelen kent en hoe ze het Britse – hier Yorkshire – landschap deel maakt van het weefsel van haar werk. De smalle straten en benepen woningen zijn geen loutere achtergrond bij Barnard, maar een wereld die in enkele treffende beelden het bestaan (en de grenzen ervan) van de personages schetst. Mooi ook hoe het script ons fragmentarische momenten uit het leven geeft van de beide protagonisten en de kijker de kans geeft zelf de emotionele en narratieve puzzelstukken bij elkaar te leggen.
Je kan Barnard verwijten dat ze zich iets té makkelijk bedient van alweer een cameravoering die de personages dicht op de huid zit en van wat storende songs die de dramatische opbouw nodeloos onderstrepen, maar een cineaste met voldoende talent kan zich wat maniërisme permitteren hier en daar. Veel minder geslaagd is hoe verschillende muziekstijlen – punk, folk, country, hits, rap – moeten symbool staan voor het samenbrengen van verschillende werelden. Het is een nogal makkelijke ‘feel good’ aanpak die doorzichtig en nadrukkelijk is en botst met de zorgvuldige opbouw in andere aspecten van de film.
Ontegensprekelijk schrijft Ali & Ava zich ook in binnen bredere tradities van de Britse cinema (voornamelijk Ken Loach, maar dan helaas niet meteen diens sterkste werk) en zijn er onmiskenbare echo’s van Rainer Werner Fassbinders Angst Essen Seele Auf (dat op zijn beurt uiteraard geïnspireerd was door de Douglas Sirk klassieker All that Heaven Allows). Dat zijn serieuze schoenen om te vullen en hoewel Barnard de geknipte moderne Engelse cineast lijkt om dat waar te maken, schiet ze hier voor het eerst toch echt tekort. De subtiliteit van haar beeldpoëzie botst nog geen klein beetje met de doorzichtige benadering van haar zelfgeschreven script: de culturele, sociale en raciale insteek is goed bedoeld, maar ook verpakt in al te simpele sjablonen en drijft te veel op de metafoor dat muziek iedereen wel bij elkaar zal brengen en tegenstelling zal overbruggen.
