Met de dubbele, in quarantaine geschreven en opgenomen, verrassingsflikflak Folklore en Evermore is Taylor Swift zonder twijfel de meest bepalende artiest van het muzikale lockdownjaar 2020. Haar vervelling van kleurrijke popartieste naar sepia stukadoor in weemoed, onder de vleugels van muzikale mentor Aaron Dessner, is even natuurlijk als griezelig perfect.
De parel in de oester van eersteling Folklore is “Exile”, het al even verrassende duet met Bon Iver. Maar niet verrassend voor hen: ze hadden zich bij Dessner geout als fan van elkaar. Hij bracht ze met elkaar in contact, met een nummer over een koppel dat door een totaal gebrek aan communicatie het contact met elkaar kwijtraakt. Tot frustratie van hem, tot berusting van haar.
Want zij heeft al een ander, ziet hij met lede ogen: “with his arms around your body, laughing but the joke’s not funny at all”, zegt hij ergens tussen smalen en smart in. Met een diepe bariton rakelt Justin Vernon oorlogsmetaforen op om het einde van hun relatie te beschrijven. Het contrasteert treffend met de zachtste stem van Swift, die hoofdschuddend antwoordt hoeveel kansen ze hun relatie dan nog had moeten geven. Hun onvermogen tot communiceren zorgt bijna voor plaatsvervangende schaamte bij de luisteraar. Wat een tour de force van tekstschrijfster Swift, die in het nummer rondstrooit met talloze referenties naar eerdere songs van haar.
“Exile” bouwt op naar een bloedmooie, dubbele, finale, waarin ze knal door elkaar praten. “You never gave a warning sign”, verwijt hij. “I gave so many signs”, verzucht zij. Naast oorlogs- worden ook er ook filmmetaforen gebruikt: beide zijn een rode draad op heel Folklore, in “Exile” kleurt die draad bloedrood. De piano vertelt dat de laatste tranen ondertussen wel zijn opgedroogd, de melodie verraadt dat er uit zo’n roemloos onvermogen tot samenleven geen winnaars kunnen komen, al heeft een van beiden al een nieuwe liefde.
De enige winnaar in dit nummer is schoonheid. En die slaagt er wél in woordenloos te communiceren, namelijk met ontroering. “Exile” zit vol met “warning signs” voor een krop in de keel. De aanzet tot laatste smeekbede van Vernon (“So step right out”), de machteloosheid van Swift — “I gave so many signs” is een zin die je uitgesproken ziet worden met een wrange lach van onmacht tussen de tranen door. In een film waarvan je het einde kent, waarvan je weet dat het niet goed komt, en die daardoor duwt waar het pijn doet. Swift en Vernon duwen zo bij elkaar, en doen hetzelfde bij de luisteraar. Een nummer over onvermogen tot praten met elkaar móet wel het mooiste nummer van dit 2020 zijn.
