Polyp, het debuutalbum van dit kwartet uit 2018, was goed, heel goed zelfs, maar het had ons niet voorbereid op het concert dat Emmeluth’s Amoeba speelde tijdens de voorbije editie van Summer Bummer. Zelfs op een ijzersterke tweede festivaldag maakte de jonge band indruk met een performance die lang nazinderde. De verwachtingen rond Chimaera waren dan ook hoog. En ze worden ingelost.
Je had erbij moeten zijn geweest, toen de vier in Antwerpen van jetje gaven met een overgave en focus die meer gemeen hadden met punk- dan met jazzconcerten. De band liet zich eerst leiden door een vrij bewegende muziek, maar ging zich in een vingerknip ook toeleggen op ingenieus-complexe composities die met een imponerende strakheid werden uitgevoerd. Je kreeg een band te zien die duidelijk met anderhalf been in de traditie stond, maar er een eigen draai aan gaf. Dat is ook een centrale conclusie voor Chimaera.
De vrije jazz is opnieuw een belangrijke inspiratiebron, maar er is hier veel meer aan de hand dan vurig geteisem, want de vier spelen graag met afwisseling en dosering, laten de rollen regelmatig in elkaar overvloeien, smokkelen hedendaagse geluiden binnen of spelen spelletjes met ruimte en temperament. Ze kunnen uithalen met een verzengende kracht, maar dat sparen ze graag op. Ze kunnen ook flemen, zoeken op fluisterniveau, en dat zonder het boeltje te laten verwateren. Door te werken met relatief korte stukken en een even compacte totaalduur houden ze het bovendien fris.
“Squid Circles” is meteen een ijzersterke opener, met eerst een springerige, kronkelende solo van Signe Emmeluth, die de altsax vinnig laat dansen, tot halverwege het stuk de rest van de band erbij komt om de hoekigheid te koppelen aan een rollende flow onder de repetitieve ideeën. Piano (Christian Balvig) en gitaar (Karl Bjorå) accentueren, de drums (Ole Mofjell) houden de intensiteit hoog. De tegendraadse aanpak van het kwartet wordt nog duidelijker met “AB”, het enige langere stuk op het album. Hier wordt gespeeld met eigenzinnige contrasten en excentrieke klanken (die schrille sax, een synth), die vervolgens omslaan in een semi-cartooneske kermis à la Stalling/Zorn, die op zijn beurt overgaat in een fase vol introspectief gefrunnik. In de tweede helft worden volume en densiteit weer opgekrikt, maar de voorspelbare climax blijft uit.
Minstens even sterk: het huzarenstukje “Lyons” (vermoedelijk opgedragen aan altsaxofonist Jimmy Lyons, de jarenlange sidekick van freejazzicoon Cecil Taylor), dat hyperstrak botst en struikelt, met percussief hamerende piano en vals-zwalpend gitaargeslinger. Emmeluth zet hier zelf ook even een stap terug om in het midden van een opstekende storm opnieuw in te vallen en de intensiteit zo nog een extra zetje te geven. Verderop heeft “Circular Movements” een toepasselijke titel. Het compacte stuk lijkt voortdurend om z’n as te draaien, met een gitaar die zelfs de percussieve toer opgaat en een neuzelende sax. Stilstaan en bewegen tegelijk.
Een paar meer ingetogen stukken zorgen voor extra afwisseling: “Velvet” en “No. 1” starten in ballade-modus, maar bloeien gaandeweg open, terwijl het titelstuk het verst wegdrijft van de jazz. Texturen en spooky klanken staan voorop in een atmosferisch stuk dat vooral speelt met ruimte en hoe ze te benutten. Het zorgt er ook mee voor dat Chimaera aanvoelt als een aaneenschakeling van diverse exploraties met verschillende invalshoeken, die op een of manier toch een geheel vormen. Dat was een sterkte die al duidelijk werd met Polyp, en die zich nu herhaalt. Het bevestigt ook nog eens dat het kwartet in een immens drukbevolkte scene in geen tijd een heel eigen hoekje afgebakend heeft. Een beter bewijs van klasse kan je moeilijk vinden.
Sound in Motion haalt Emmeluth binnenkort terug naar Antwerpen. Op 2 februari speelt ze in Het Bos met het kwartet Mudskipper, met daarin ook Hanne De Backer, Terrie Ex en Paal Nilssen-Love. Vuurwerk gegarandeerd. Info & tickets HIER.
