Als een openhartoperatie. Zo omschrijft Marianne Faithfull zelf haar nieuwe album waarop ze zich naar eigen zeggen blootgeeft als nooit tevoren.
De ondertussen 71-jarige Engelse heeft er al een opmerkelijke carrière opzitten. Van piepjonge popster in de jaren ’60 tot een periode van dakloosheid en zware verslavingen in de jaren ’70. Maar ook van geslaagde comebacks. Vooreerst in 1979 met haar magnum opus Broken English, sinds begin deze eeuw met een reeks goed onthaalde albums waarvoor ze een beroep deed op een eclectische keure aan medewerkers als Beck, Billy Corgan, Steve Earle, PJ Harvey, Anna Calvi en Damon Albarn. Ook op Negative Capability – album nummer 21 uit de reeks alweer – volgt ze hetzelfde procédé, met bijdragen van artiesten als Ed Harcourt, Nick Cave en Mark Lanegan die voor de muziek zorgden bij de teksten van Faithfull. Maar het is toch vooral co-producer en Bad Seed Warren Ellis die zijn stempel weet te drukken op de klankkleur van het album.
Albumtitel Negative Capability werd aan de Engelse Romantische dichter John Keats ontleend en refereert aan de queeste van kunstenaars naar artistieke schoonheid die belangrijker is dan de zoektocht naar filosofische zekerheid. In het geval van Faithfull resulteert dat in een album vol mijmeringen over ouder worden, de dood, liefde en eenzaamheid. Dat er bij elke plaat nog wat meer krassen en kraakjes op haar stem zitten, maakt dat haar nummers nog rauwer klinken, vol levenservaring ook. De muziek op het album staat dan ook volledig ten dienste van Faithfulls stem. De begeleiding is sober, maar tegelijk warm.
Opener “Misunderstanding” maakt meteen duidelijk waar Faithfull met dit album heen wil: “Misunderstanding is my name” klinkt het in de eerste zin. In de loop der tijd zijn er veel verhalen over haar de wereld ingestuurd, maar op dit album laat ze meer van haar echte ik zien dan ooit tevoren. Misschien is slotsong “No Moon in Paris” – Faithfull woont al jaren in de Parijse Montparnassewijk – wel het meest openhartige nummer dat ze ooit op papier zette. “What can I do but pretend to be brave / And pretend to be strong when I’m not?”, zingt ze, terwijl de sombere, ingetogen piano het kleinste kraakje in haar stem accentueert.
Dood en weemoed hangen als een sluier over het album. Daar is het overlijden van een aantal compagnons de route van Faithfull de voorbije jaren niet vreemd aan. “Don’t Go” gaat over haar vaste gitarist Martin Stone die enkele jaren geleden aan kanker overleed, terwijl “Born To Live” over haar vorig jaar overleden vriendin Anita Pellenberg handelt. In “They Come At Night” zijn het de terreuraanslagen in Parijs van november 2015 die het onderwerp zijn, terwijl de stevige rock van het door Mark Lanegan meegeschreven nummer in contrast staat met de rest van het album.
Alleen het samen met Nick Cave geschreven “The Gypsy Fairy Queen” zorgt voor een wat luchtiger moment. De instrumentatie van Ellis en de achtergrondzang van Cave maken dat het een nummer is dat wel heel dicht aanleunt bij Cave’s recentere werk, maar toch slaagt Faithfull erin om zich het nummer eigen te maken. Bijzonder knap.
Drie nummers op het album werden al eerder opgenomen door Faithfull. Het onvermijdelijke “As Tears Goes By” is al voor de derde keer van de partij op een album van haar. Maar leg de versie van de amper 17-jarige uit 1964 naast deze versie en je begrijpt meteen waarom dit nummer opnieuw opgenomen moest worden. In vergelijking met de bijna onschuldige oude versie klinkt het nummer hier als een doorleefde mijmering over de vergankelijkheid van de tijd. De twee andere hernemingen slagen er veel minder in om de originele versie te doen vergeten. Op een vierduizendste coverversie van Bob Dylans “It’s All Over Now, Baby Blue” zaten we niet echt meer te wachten en de nieuwe versie van “Witches Song” slaagt er niet in om het origineel van op Broken English te overtreffen.
Al is dat maar detailkritiek want op Negative Capability klinkt Marianne Faithfull nog altijd energiek. Het is een album dat getuigt van een waarachtigheid die maakt dat het tot het allerbeste behoort wat ze ooit uitgebracht heeft.
