Waar Tom McRae vroeger op pareltjes als zijn titelloze debuut en Just Like Blood de scherven van zijn liefdesleven bij elkaar probeerde te rapen, schrijft hij op zijn achtste Ah, The World! Oh, The World! zijn politieke boosheid en teleurstelling van zich af. En daar hoort uiteraard ook tekst en uitleg bij.
enola: Is dit nieuwe album een poging om wat er met onze wereld gebeurt te plaatsen?
McRae: “Zeker. Tijdens het maken van deze plaat vroeg ik me voortdurend af hoe ik mijn reactie op wat er op onze wereld plaatsvindt, kon kanaliseren naar goede kunst. Zoals de meeste mensen voel ik zowel woede als wanhoop – zeker in Engeland, zéker na Brexit. Ah, The World! Oh, The World! is mijn persoonlijke antwoord daarop, eerder dan een verzameling anthems die mensen moeten opfleuren. Ik heb altijd in de eerste plaats nummers voor mezelf geschreven, nummers waarvan ik dacht dat ze mij konden helpen als schrijver, performer en mens. Dat is volgens mij meer de juiste weg dan op grotere schaal te denken en anthems te schrijven. Deze plaat is ik die tegen mezelf zeg: “Shut up and get on with it.””
enola: Vroegere politieke nummers van jou, zoals “How The West Was Won” of “The High Life”, waren veel meer in your face, zeker muzikaal. Is dat veranderd met het ouder worden?
McRae: “Op een bepaalde manier wel. Ik ben niet minder kwaad en vraag me nog steeds af hoe ik iets kan veranderen, ook al voel ik me machteloos. Maar zelfs op kleine schaal kan je dan nog steeds dingen doen die betekenis hebben. Als het met de wereld slecht gaat, wees aardiger voor de mensen op straat. Een van mijn antwoorden is muziek maken die simpeler is, minder bombastisch emotioneler, gelaagder. Een protestsong kan maar op één manier geïnterpreteerd worden, maar ik wil dat mensen verschillende dingen in mijn nummers kunnen vinden, dat ze ambigu zijn. Dat is ook respectvoller ten opzichte van je publiek. Je moet je publiek niet zeggen wat ze moeten denken of voelen. Sommige van mijn oude kwade nummers wijzen op dat vlak te veel met het vingertje.”
enola: Wou je meer nummers als een soort veilige haven in plaats van songs die willen bekeren?
McRae: “Exact. Dat gevoel van een intieme en emotionele plek waar je bescherming vindt in dingen die veel voor je betekenen: liefde, familie, vrienden. Een soort persoonlijke, private refuge, dat wil ik bieden met mijn muziek.”
enola: Welke platen zijn voor jou zo’n toevluchtsoord? Nebraska?
McRae: “Ik luister heel veel naar die plaat, of ik nu gelukkig of droevig ben. “Streets Of Philadelphia” vind ik ook interessant, omdat het een cross-over is tussen popmuziek en de meer persoonlijke dingen die Springsteen maakt. Ik heb ook veel naar Peter Gabriel geluisterd. Ik kan me echt verliezen in zijn muzikaal universum, en zijn invloed is zeker te merken op Ah The World! Oh The World. Uiteindelijk grijp ik heel vaak naar mijn oude helden terug: Neil Finn, Paul Simon, Bruce Spingsteen, Joni Mitchell.”
enola: Muzikaal is dit album veel soberder dan zijn voorganger (Did I Sleep And Miss The Border, ml.) Past dat binnen die sfeer van een veilige haven?
McRae: “Ik denk het wel. Ik probeer ook gewoon op elke plaat anders te werk te gaan en mezelf uit te dagen. Ook praktisch: deze plaat is in Noorwegen en de Verenigde Staten gemaakt. In Noorwegen kende ik een promotor die een klein huisje had op een eiland. Het was een ongelofelijke ruimte, omringd door water, wat zeker de sfeer op de eerste helft van de plaat bepaald heeft. En mijn neef heeft een huis in de bergen in upstate New York dat ook leeg stond. Ik had deze plaat niet kunnen maken zonder de generositeit van die mensen. Maar ik wou dus weg van mijn normale leven en mijn studio, mijn routine, en alles alleen doen. Met mijn laptop en gitaar, zonder “muze”, zonder kranten. Daardoor ben ik meer naar binnen gaan kijken, wat tot meer intieme songs geleid heeft. Kunst moet een uitdaging blijven. Naar Noorwegen en Amerika gaan was een interessante manier om mezelf onder druk te zetten om relevant te blijven. En hopelijk hoort het publiek die nieuwe dingen ook en groeit het mee. Ik wil geen nostalgietrip worden voor mensen, hoewel dat tot op zekere hoogte onvermijdelijk is. Als ik naar een artiest ga kijken, wil ik óók mijn favorieten horen. Ik snap dat, maar ik wil niet dingen blijven doen omdat ik nu eenmaal die gewoonte heb of er mijn brood mee verdien. Dan kan ik evengoed stoppen.”
enola: Was de geest van The Band nog een beetje aanwezig in de Catskills?
McRae: “(lacht) De Big Pink was ongeveer een uurtje van waar ik verbleef. De hele atmosfeer van americana hangt daar wel. Maar hun geluid heeft, denk ik, niets te maken met het onmiddellijke effect van het plattenland, wel met het samen rondhangen en ondertussen wat muziek maken. Dat is voor mij meer de sfeer van The Band dan de omgeving. Ik heb zo ook platen gemaakt, zoals Did I Sleep And Miss The Border, en ik denk dat dat mijn favoriete platen zijn. Misschien neem ik mijn band volgende keer wel mee naar de Catskills en dan maken we ons eigen Music From Big Pink.”
enola: Heb je ook buiten muziek een verlangen naar fysieke afsluiting?
McRae: ” Meer en meer. Ik wil niet weglopen, maar we leven aan zo’n snelheid, we worden gedwongen voortdurend meningen te hebben over dingen waar we niet per se een mening over kunnen of willen hebben. We leven in a constant stance of outrage, en ik vind dat heel gevaarlijk. Elk jaar trek ik me even terug, om gezond te blijven, mezelf in stilte te bevragen. Zeker wanneer je ouder wordt, moet je alles in vraag stellen, maar de wereld is tegenwoordig te luidruchtig om dat te doen. Mensen hebben geen echte gesprekken meer. Ik maak me ook zorgen over de controle van de rechtse media in het Verenigd Koninkrijk. We worden voorgelogen, maar als we geen gesprek hebben op basis van feiten kunnen we het nationale debat niet veranderen. Facebook controleert de informatie die mensen op hun newsfeed zien en mensen geloven nog steeds dingen die niet waar zijn. Onze gemeenschappen zijn zo geërodeerd door het leven in de 21e eeuw. Die gemeenschappen moeten we herstellen, maar sociale media is niet zo’n nieuwe manier: je kan niet in iemands ogen kijken, niet iemand horen lachen. We zijn gestopt met elkaar als mens te zien. Daar schuilt veel gevaar in.”
enola:Woon je nog steeds in Frankrijk?
McRae: “Ik was van plan te verhuizen naar Frankrijk, maar toen werd Brexit gestemd en ik wil wachten om te zien hoe alles evolueert nu. Met iets als Brexit moet je de beslissing nemen of je gaat weglopen of in Engeland gaat blijven en vechten. Ik denk dat ik mezelf zou verloochenen als ik niet voor dat tweede zou kiezen. Iets anders zou laf zijn.”
enola: En wat verandert er voor jou als muzikant? Wordt touren moeilijker?
McRae: “Dat is moeilijk te zeggen nu. Maar als we extra visa – zoals we dat nu voor een tour in de VS moeten doen – zullen moeten aanvragen, zeker. Uiteindelijk gaat het me meer over het grotere plaatje. Ik wil niet gezien worden als inwoner van een land dat weg wil uit Europa, of xenofoob is. Het zakelijke is één ding, maar ik voel me vooral niet meer goed als Brit. Overal waar ik kom, wil me verontschuldigen.”
enola: In “Show Them All” zing je “Sit down/shut up/swallow your medicine”. Welk medicijn bedoel je?
McRae: “Daarmee verwijs ik naar hoe ik gedwongen word het eens te zijn met politici, de Brexiteers. Zij redeneren dat, omdat Brexit gestemd is, ik nu maar mijn mond moet houden en geen mening meer mag hebben. Maar zo werkt democratie niet. Ik heb het gevoel dat ik overschreeuwd word, maar dat leidt tot niets. Met een normale stemming kan je je binnen vijf jaar tenminste nog eens uitspreken. Brexit is definitief. Dat is wat er nog meer antidemocratisch aan is, en het toont hoe gevaarlijk een referendum is. Terwijl democratie al zo fragiel is. Het goede aan de laatste verkiezing in het Verenigd Koninkrijk was wel dat de opkomst de grootste was in lange tijd. Jonge mensen reageren, engageren zich weer politiek. Mijn geloof en hoop liggen bij de jongeren, niet bij mijn generatie.”
enola: Om terug te komen op ouder worden: songs als “Forgive Me Dear”, en “Lucky Man” voelen aan als nummers die geschreven zijn door een terugkijkend persoon, een beetje zoals “Let Me Grow Old With You” op je vorige album.
McRae: “Met songs die persoonlijk zijn wil ik altijd groeien en niet vastzitten in patronen van gedrag, van denken. Ik weet dat ik altijd eerder wanhoop dan hoop voel en zal voelen, maar ik wil ook opgroeien en veranderen. Het is saai enkel maar ouder en kwader te worden, maar ik moet me daar wel actief tegen verzetten. Die emoties, dat zet ik om in nummers. Om dan verder te kunnen gaan met mijn leven.”
enola: Zijn er dan oude nummers die elke betekenis verloren hebben?
McRae: “Dat vraag ik me zelf ook vaak af. Maar als het een goeie song is, zal ze met je mee groeien. Zolang ik iets nieuws in mijn nummers kan vinden, hoef ik niet dezelfde persoon te zijn als toen ik ze schreef. Dat zou een beetje vreemd zijn. Je moet op een podium niet doen alsof je nog vijfentwintig bent. Er is niets wat me zo afschrikt als herhaling, maar ik hou genoeg van de meeste van mijn songs om ze nog live te spelen.”
enola: Helpt spelen met een andere liveset-up daarbij? Je tourt nu opnieuw als trio?
McRae: “Ja enorm. Die vrijheid om te kiezen hoe en met wie ik op een podium sta, vind ik misschien nog het fijnste aan soloartiest zijn. Je kan je songs evalueren, uitzoeken wat werkt of niet werkt, in welke bezetting. Zo blijft live spelen een uitdaging.”
enola: Na je vorige tournee was er even angst onder je fans dat je zou stoppen.
McRae: “Dat viel wel mee, denk ik (droog). Ik denk inderdaad soms serieus aan stoppen, maar uiteindelijk is dat een vraag die ik me elke dag stel. Waarom doe ik dit, en moet ik dit blijven doen? Stel dat ik niet meer de passie voel die ik twintig jaar geleden voelde, moet ik dan blijven doorgaan? Is er plaats voor mij en mijn songs in deze wereld? Het is niet alsof er niet voldoende singer-songwriters zijn. Afspeellijsten op Spotify genoeg. Zolang ik het gevoel heb dat ik iets interessants en relevants te bieden heb, stop ik niet, maar ik ben niet bang om het omgekeerde te erkennen. Als ik niets meer te vertellen heb, ga ik mezelf niet forceren. Er zijn te veel mensen die enkel nog muziek maken omdat ze moeten, omdat het nu eenmaal hun inkomstenbron is. Ik vind dat een lui antwoord. Ik moet een brandende noodzaak voelen, en ik respecteer muziek, mijn publiek en mezelf te veel om gewoon voort te doen “omdat ik dit nu eenmaal doe”.”
enola: Je lijkt een soort echte gemeenschap te vormen met je publiek.
McRae: “Dat is waar, en daar ben ik heel dankbaar voor. Ik ben niet beroemd, heb nooit groot succes gehad, maar ik heb wel een publiek van zielsverwanten gevonden die heel loyaal zijn. Ze voelen zelfs echt als een groep vrienden nu. Ik weet dat waar ik ook speel, er lieve, verstandige en grappige mensen zullen zijn, waarmee ik ook op café zou kunnen gaan. Mijn optredens zijn, voor mij althans, echt wel iets méér geworden dan “gewoon een show”, en daar prijs ik me heel gelukkig voor.”
enola: En je weet dat er op elk optreden een bellenblaas zal zijn.
McRae: “(lacht) Tot het einde der tijden.”
Tom McRae treedt zondag 10 september op in de Orangerie van de Botanique. Er zijn nog kaarten beschikbaar.
