Na de Tweede Wereldoorlog, het onstuitbare vooruitgangsgeloof van de jaren vijftig en de Race For Space: de mijnstakingen in het Wales van de jaren tachtig. Opnieuw vindt Public Service Broadcasting een perfecte thematiek voor zijn soundscapes, maar net als op zijn vorige plaat valt de muzikale invulling af en toe wat mager uit.
In Groot-Brittannië is de heldhaftige strijd die de mijners begin jaren tachtig met Margaret Thatcher uitvochten collectieve geschiedenis. Het was het laatste gevecht, de laatste dam die uiteindelijk spleet en de neoliberale tsunami niet kon tegenhouden. De arbeiderstrots die zo werd gebroken wordt nooit mooier geschetst dan in de voiceover van Richard Burton die opener “Every Valley” begeleidt: “Every little boy’s ambition in my valley was to become a miner / There was the arrogant strut of the lords of the coal face / One could stand on street corners and look at the posh people pass with hostile eyes / Insulting were these cold looks, because they were the kings of the underworld.” Een man kon iets zijn: mijnbouwer. Een man kon iets doen: zijn familie onderhouden. “Be a miner!”, “There is still at least ten thousand million tons of the coal”, galmt het optimistisch in “People Will Always Need Coal”.
Het is dat vooruitgangsgeloof en de botsing met wat we nu weten dat de sterkte van Public Service Broadcastings werk tot nu toe uitmaakte. De charme van die jingle “Come on, be a miner” aan het begin van dat laatste nummer. Het moet er dus niet nadrukkelijk in gemept als in het naar Kraftwerk knipogende “Progress”, zeker niet als dat met zo’n flauw refrein moet als wat Tracyanne Campbell (Camera Obscura) te zingen krijgt. Het is een euvel dat blijft hangen, nu de groep aan album drie toe is en zich meerdere gastzangers kan veroorloven. Zelfs James Dean Bradfield gaat kopje onder op “Turn No More”, een bewerking van het gedicht “Gwalia Desert XXXVI” van de mijner-dichter Idris Davies. Het klinkt als Manic Street Preachers-light: pathos zonder de tekstuele finesses van Nicky Wire of Richey Edwards. Zo werkt het niet, dus. Public Service Broadcasting heeft geen gasten nodig, en ook geen Wilgoose die in “You + Me” dan maar zelf gaat zingen omdat een daarvan afzegt.
De kracht van deze groep zit in het bronnenmateriaal; de verrassende keuzes en de manier waarop zij het verhaal vertellen en een tijdsgeest vatten. Het zijn dan ook de tracks waar Public Service Broadcasting zich daar op toe legt die het beste werken. “The Pit” schetst het labeur diep onder de grond meeslepend, over een krautrockende dancetrack, met “All Out” halverwege zijn we bij de Grote Mijnstakingen van de jaren tachtig beland en daar passen klaarblijkelijk boze Mogwaigitaren bij. “We went on strike for a job; the right to go out the house in the morning and go to work” gaat de getuigenis, maar daar ligt voor één keer niet de focus; het snarengeweld laat je de klassieke televisie beelden van radeloze arbeiders, rellen en genadeloze repressie zelf voorstellen. “I was brought up to respect police; I don’t respect them now”, besluit een vrouwenstem resoluut.
Het verhaal zakt daarna in. “They Gave Me A Lamp” belicht het vrouwelijk activisme in de strijd, maar komt niet van de grond, de mierzoete folkballad “Me + You” is een Welsh-Engels duet dat met het hele verhaal niet al te veel te maken heeft. En dan heeft Every Valley je toch nog even bij je nekvel. “We all thought we’d be there for the rest of our lives / But of course it didn’t turn out like that”, klinkt een oude man over het bedachtzame gitaarspel van “Mother Of The Village”, en het is de tandeloze gelatenheid waarmee hij het zegt, die een beetje pijn doet. Het is trots die gebroken, eer die gekrenkt is.
Zo mocht het nooit eindigen en zo sluit ook Every Valley niet af. Het is moeilijk geen traan weg te pinken bij “Take Me Home”, een a cappella-opname van een traditioneel mijnerslied, wanneer dat mannenkoor besluit: “Take me home where my heart lies / And let me, let me sing again”. Public Service Broadcasting mogen dan geen perfecte plaat hebben afgeleverd, een prachtig eerbetoon aan de arbeidersgemeenschappen van Wales is het in elk geval.
