Een paar jaar geleden was Dirty Beaches, project van de Taiwanese Canadees (of andersom) Alex Zhang Hungtai, een van de meest opmerkelijke namen in de moderne rock-‘n-roll. Met een filmische, mysterieuze sound die aarzelde tussen Suicide, The Cramps en een Twin Peaks-galmbakversie van Elvis, bracht de man een indrukwekkende lijst releases uit tussen 2005 en 2014, met Stateless als even indrukwekkend als gepast slotluik. Maar daarna? De man zat niet stil en brengt binnenkort nog een en ander uit in eigen naam, maar wat onlangs al verscheen, was freejazz met een stel Portugezen. Inderdaad.
Op zoek naar een uitdaging, naar iets dat hem zou inspireren ver weg van de waan van het rock-‘n-rollcircus, belandde Hungtai in 2014 in Portugal en vond in Lissabon een paar gelijkgezinden: David Maranha, ruim een kwarteeuw een centrale speler van de lokale underground, en drummer Gabriel Ferrandini, die zich met het RED Trio, het Rodrigo Amado Motion Trio en een aantal andere projecten ontpopte tot een van de opmerkelijke jonge stemmen binnen de Europese vrije improvisatie. En Hungtai, die had zichzelf intussen sax aangeleerd. Een instrument waarvan je moeilijk kan beweren dat hij het tot in de puntjes beheerst, maar wel z’n intuïtieve muziek mee kwijt kan. En dan zat hij goed bij die twee.
Zo trok het trio begin 2015 naar Café Oto, knal in het gentrificatiecentrum van Dalston, in het Noord-Oosten van Londen. Daar werd het tweedelige Ancora opgenomen: twee geïmproviseerde lappen van zo’n twintig minuten die weinig gemeen hebben met mooi ingestudeerde jazz, bladmuziek en stilistische hoogstandjes, maar des te meer met trance-bewegingen met forse spanningsbogen, stuwende ritmes en drone-elementen, vooral dan door Maranha’s onophoudelijke zoemende en rollende orgel. Het is een combinatie van instrumenten die gemaakt is voor het buikniveau en dat is dan ook wat hier gebeurt: dit is een en al lichamelijkheid en intuïtie, maar dan wel met een vaag spirituele en ritualistische flair.
De samenwerking van de drie begon naar verluidt toen Hungtai de vraag kreeg om ‘iets te doen’ met de nalatenschap van Coltrane, en hier is diens invloed dan ook een paar keer voelbaar. De schier onmenselijke techniek van de meester is afwezig, maar de intense emotionaliteit en spirituele betrokkenheid — die je hoort in ballades als “Alabama” en “Lonnie’s Lament”, maar misschien nog meer in de marathonsessies op latere releases zoals, pakweg, Live In Japan — is ook deze performance binnengedrongen. Zodra de sax zich bij de slingerende orgelklanken en ruisende en tikkende aanslagen voegt, is de toon gezet, beland je in een eindeloze wentelbeweging, waarin de drie vooral spelen met de massa en densiteit van die muziek, schommelingen van intensiteit, volume en (in-)spanning.
De tenorsax kwaakt en huilt, balkt in zichzelf gekeerd, buit de eindeloos herhaalde, cyclische patronen steeds verder uit. In combinatie met het weerwerk van orgel en drums krijgt het nu eens iets van een Oosterse hypnose, maar net zo vaak, zeker als Hungtai een neuzelende toont hanteert, iets uit het Midden-Oosten. Soms klinkt het ook gewoonweg enorm in your face, zoals wanneer Ferrandini na driekwart in het eerste stuk blijft hangen in een meedogenloos stompend galeienritme, goed voor een immense adrenalinestoot. Het is een totaalaanpak die ook gehanteerd wordt in een tweede deel, waar wel al iets sneller een elegische toont gecreëerd wordt, misschien iets ingetogener wordt gespeeld (knap hoe de drummer het metaal soms ook even laat voor wat het is), en vroeger wordt afgebouwd, waardoor het iets meer neigt naar het minimalisme en de drones die vooral Maranha al vaker verkende.
Ancora is een plaat die het dus niet moet hebben van raffinement of leuke vondsten. Vooral het spel van Hungtai is rudimentair en vrij beperkt in z’n bereik, maar hij weet die nauwe zone wél heel goed uit te buiten en beschikt over twee collega’s die weten hoe ze de belangrijkste collectieve troef — heel simpel: hart — maximaal kunnen uitspelen.
Het album kan besteld worden via het label. Een tweede album werd intussen al opgenomen in de studio en zou experimenten bevatten met zang, overdubs en percussie.
