Een song of een concert is altijd slechts een momentopname, maar met haar intense gitaarpop doet Mitski een gooi naar de eeuwigheid. En terwijl ze het turbulente Amerikaanse rocksterrendom najaagt, zweert ze haar veilige Japanse roots steeds meer af.
Haar vorige plaat, het uitstekende Bury Me At Makeout Creek uit 2014, stond al bol van de contrasten. Rebelse gitaren staken scherp af tegen de meer gevoelige nu-folkinvloeden die in haar stem te horen waren, en ook haar teksten waren bijna pijnlijk direct. Het album was een voltreffer en de verwachtingen voor het vierde album van de 25-jarige Mitski Miyawaki zijn dan ook bijzonder hooggespannen. Al zal de rusteloze zangeres annex gitariste dat zelf amper gemerkt hebben: ze lijkt van nature al in een staat van verhoogde emotionele paraatheid te verkeren.
Mitski: “Ik ben een zeer angstig iemand, die vaak op een nogal impulsieve manier reageert. Toen ik jong was, moest ik voortdurend verhuizen vanwege de job van mijn vader. Ik verwijt hem niets, maar het is wel zo dat ik mij daardoor nergens echt thuis voel. Als gevolg daarvan heb ik de neiging om nogal snel in een defensieve modus te schieten en op die manier elke vorm van communicatie af te blokken. Ik stond altijd meteen klaar om in de tegenaanval te gaan of juist weg te lopen, omdat ik niet besefte dat iedereen een andere achtergrond en een andere manier van communiceren heeft.”
“Mijn muziek was een symptoom van die angst, in de zin dat mijn songs in het verleden vooral stormvloeden aan emoties waren. Maar met ouder worden heb ik geleerd om af en toe een stapje achteruit te zetten en op een meer objectieve manier naar communicatie te kijken. Ik denk dat Puberty 2 daardoor iets meer onthecht klinkt dan mijn vroegere platen, al denk ik ook niet dat dat noodzakelijkerwijze slecht is.”
enola: Je zou ook kunnen zeggen dat je “rijper” bent geworden.
Mitski: “Ik weet het niet. Ik geloof dat elk mens een hele resem aan persoonlijkheden in zich heeft. Na zoveel te hebben rondgereisd en meegemaakt, is het logisch dat ik ook meer persoonlijkheden in mij heb verzameld. Ik denk ook niet dat het onoprecht is om verschillende persoonlijkheden te hebben: ik weet dat ik voortdurend verander en daarom wil ik ook niet te veel waarde hechten aan een bepaald aspect van mijn karakter. Anders zou ik telkens opnieuw in een existentiële crisis belanden, en dat zou zo verschrikkelijk vermoeiend zijn. Het is beter om open te staan voor wie je op één bepaald moment bent, en bovendien is het ook belangrijk om in te zien dat je ‘ik’ niet zo belangrijk is.”
enola: Het klinkt alsof het behoorlijk druk is in je hoofd. Helpt muziek je om tot rust te komen?
Mitski: (blazend) “Oh, dat zou ik niet zeggen. Alhoewel, misschien zorgt muziek schrijven er juist wel voor dat ik rustig word, en besef ik het gewoon niet omdat ik te veel nummers maak. Of misschien zou ik juist eindelijk rust vinden als ik geen muziek meer zou maken.” (grinnikt)
“Ik weet alleen dat ik heel erg ‘in het moment’ zit wanneer ik aan het componeren ben: ik heb muziektheorie gestudeerd aan het conservatorium (het befaamde SUNY in New York, jv), maar terwijl ik schrijf ben ik niet met die theorie bezig. Het moet spontaan zijn, en ik probeer dan ook zo weinig mogelijk na te denken tijdens het songschrijven. Al is het niet zo dat ik mijn gevoelens op ongefilterde wijze de wereld instuur: na die eerste fase begin ik mijn nummers met veel zorg verder te boetseren, en ze zijn pas af wanneer ik vind dat ze uitgebalanceerd klinken. Bovendien heb ik een heel goed emotioneel geheugen, dus als ik nadien aan een song wil schaven, houd ik altijd mijn oorspronkelijke gevoel in gedachten en probeer ik daaraan trouw te blijven. Als je daarentegen achteraf je huidige emotionele toestand in een reeds geschreven song wilt verwerken, dreigt de song eigenlijk over meer dan één moment te gaan en wordt het verwarrend.”
Enola: En optreden, wat doet dat met je?
Mitski: “Optreden, dat is een andere wereld. Ik ben geen erg religieus persoon, maar als ik op een podium sta, dan heb ik het gevoel dat ik dicht bij iets groters ben. Het is alsof ik God kan aanraken. Als ik thuis ben, heb ik de neiging om gemakzuchtig te worden. Dan krijg ik het gevoel dat ik weet wie ik ben, dat mijn persoonlijke manier om naar de wereld te kijken de juiste is, en dat dat allemaal best oké is. Maar dan ga ik weer op tournee en besef ik dat mijn dagelijks leventje er helemaal niet toe doet.”
“Tijdens mijn shows push ik mijzelf voortdurend, in die mate zelfs dat het niet meer gezond is. Het gevolg daarvan is dat ik elke dag meerdere decompressies moet ondergaan. It fucks me up. Ik wéét dat optreden slecht is voor mijn mentale gezondheid, en het is sowieso niet natuurlijk dat meer dan tweehonderd mensen een uitgesproken mening over je hebben. Maar het destructieve heeft vaak een bijzondere aantrekkingskracht, hé.”
Enola: Eigenlijk hou je dat emotionele onevenwicht dus zelf bewust in stand?
Mitski: “Het Japanse woord voor geluk betekent zoiets als ‘tevredenheid’, maar in Amerika associeert men geluk eerder met euforie: het is iets tijdelijks, een momentopname. (zucht) Weet je, als ik gewoon gelukkig kon zijn, zou ik al deze muziek meteen opgeven. Maar als volwassene heb ik geleerd dat alles een positieve en een negatieve kant heeft en dat je voor alles een prijs moet betalen. Iedereen heeft zijn bagage, maar daar waardeoordelen aan verbinden zou mij alleen maar gefrustreerd maken. Ik heb aanvaard dat dit mijn rol is, mijn doel in dit leven. Ik moet gewoon proberen de best mogelijke muziek te maken, op de manier die ik de beste vind.”
Mitski staat op 28 september in de Brusselse AB.
