Enkele weken terug bracht Myrthe Luyten, alias Astronaute, haar mooie debuutplaat Petrichor uit. Daarop verwerkt ze op herfstige manier een recente relatiebreuk. En er liggen nog andere dingen op haar maag, zo blijkt.
enola: je speelt naast Astronaute ook al lang bij Mad About Mountains (americanagroep van Piet De Pessemier, ml.). Heb je het gevoel dat je een beetje hebt kunnen groeien onder die vleugels?
Myrthe Luyten: “Bij Mad About Mountains spelen drie fantastische muzikanten en ik heb daar heel veel geleerd op het vlak van het functioneren binnen een band. Dat heeft me heel erg geholpen om als bandleider van mijn eigen band te fungeren. Ik ben erbij gekomen als bassist en ik heb heel snel moeten leren wat het is om echt samen te spelen en te luisteren naar andere mensen. Voor mij is Mad About Mountains wel iets totaal anders dan Astronaute, omdat ik op de achtergrond sta en veel meer in functie van Piet speel.”
enola: en heeft dat een rol gespeeld in de evolutie van Astronaute?
Luyten: “De grootste reden dat ik bij Astronaute van solo naar band ben gegaan, is puur omwille van de klanken en beelden die ik in mijn hoofd had. Ik maak mijn nummers nog steeds alleen en ik kan ze nog altijd solo spelen, maar voor de dingen die ik op Petrichor wou vertellen, hoorde ik veel meer dan alleen de akoestische gitaar.”
enola: je bent nu best wel al een tijdje bezig met Astronaute en je hebt altijd alles rustig aan gedaan. Typeert dat jou?
Luyten: “De hoofdreden daarvoor was dat ik niet tevreden was over de eerste versie van de plaat. Als ik iets uitbreng, wil ik daar volledig achterstaan en het gevoel hebben dat ik iets oprechts gemaakt heb. Dat was in eerste instantie niet het geval, en het strookt niet met mijn persoonlijkheid om zoiets toch uit te brengen. Ik zou ook nooit iets uitbrengen omdat ik denk dat het moet.
enola: het is toch een risico als jonge artiest om dat te doen, zeker omdat je EP (Myriad, uit 2013, ml.) wel goed onthaald werd.
Luyten: “Dat is een heel moeilijke afweging waar ik nu ook weer heel erg mee bezig ben. Ik ga niet ontkennen dat ik wil dat Astronaute bekend is, want bekendheid staat voor mij gelijk aan veel kunnen spelen en muziek maken. Maar aan de andere kant wil ik ook geen compromissen sluiten, zeker niet bij Astronaute. Dit is een heel persoonlijk project, als ik met die band compromissen zou sluiten, zou ik mezelf gewoon neerhalen. Authenticiteit is misschien een beetje een modewoord, maar het is ook mijn rode draad. Ik denk dat ik misschien een periode heel veel heb toegegeven, maar ik ben erachter gekomen dat dat voor mij niet werkt. Misschien daarom dat ik daar nu zo op hamer. Langs de andere kant denk ik ook dat als ik niet 100 % authentiek probeer te zijn, Astronaute geen lang leven beschoren is. Ik zou ook graag willen dat de radio ons platdraaide, maar dat zal niet gebeuren denk ik. (lacht) En dan moet ik het op andere manier doen. Ik denk dat ik mij, bijvoorbeeld op de EP, heel lang verstopt heb, terwijl persoon en muziek juist heel hard samenhangen.”
enola: hoe kijk je nu terug op die EP?
Luyten: “De nummers van die EP waren verzameld over een aantal jaar, terwijl de plaat meer een geheel is. Maar ik kan mij wel nog identificeren met die nummers. De EP is misschien iets meer fictie en verhalender, terwijl de plaat veel meer rechtuit is. Ik hou van verhaaltjes en van beschrijvingen, maar voor mij is Petrichor veel duidelijker. Waar ik bij Myriad gegaan zou zijn voor nog een natuurbeeld, doe ik dat nu niet meer. “Scales” of “Ruins” zijn beschrijvend maar tegelijk ook heel duidelijk. Ik denk dat daar het verschil ligt.”
enola: je plaat is ook een break-up album. Is het niet meer beangstigend om eerlijk te zijn in plaats van je te verstoppen achter verhaaltjes?
Luyten: “Ja, maar dan komen we weer terug bij die authenticiteit. Ik heb deze plaat heel bewust geschreven en gekozen voor beschrijvingen als ik vond dat die bijdroegen tot mijn verhaal, ook omdat ik het heel mooi vind om die beelden met non-fictie te vermengen. Ik voelde dat het verdriet en de woede zo sterk waren dat ik dat ook gewoon moest kunnen zeggen. Als ik het hier niet eens duidelijk kan zeggen, kan ik het nergens. Je verbloemt inderdaad niets meer, maar ik vind dat ook heel leuk. Waarom zou ik mijn boodschap minder scherp maken omdat ik een persoon eventueel zou kunnen schofferen? Daarvoor maak ik geen muziek. Het kan ook dat iemand dan zegt dat het triestige brol is, maar ik ben blij dat het over het algemeen niet zo is. (lacht) Muziek is een manier om dingen die in je hoofd sluimeren te kunnen manipuleren, te kneden, opnieuw te bekijken en te veranderen. Voor mij is muziek de realiteit ombuigen naar iets anders en daar een nieuwe realiteit van maken, die je kan delen met anderen. Die wisselwerking is superinteressant.”
enola: als de muziek zo persoonlijk is, waar ligt dan de grens waar de luisteraar zich mee kan identificeren?
Luyten:” Er is sowieso een zekere graad van abstractie want de muziek is altijd al gefilterd. Ik heb aan de dingen al mijn interpretatie gegeven, en daar komt de band dan nog eens bij. Je komt uiteindelijk bij iets uit heel persoonlijks uit, maar vanaf het moment dat je het deelt met anderen is het van iedereen. Ik kan me wel voorstellen dat het voor sommige mensen te dicht, te emotioneel is, en dat is ook geen enkel probleem.”
enola: de plaat heeft ook echt een opbouw.
Luyten: “We hebben heel lang nagedacht over de volgorde van de nummers. We konden voor chronologisch gaan, maar dan had je een heel rare plaat gekregen. (lacht) Want de teksten komen niet per se overeen met het gevoel van de muziek. We zijn eigenlijk vooral op intuïtie afgegaan, en uiteindelijk hebben we op een bepaald moment gewoon de knoop doorgehakt. Maar toen ik hem hoorde, klopte het wel.”
enola: “Scales” heeft een gevoel van zowel achterom- als vooruitkijken.
Luyten: “”Scales” is voor mij het nummer waarin je alle moed bij elkaar hebt geschraapt, een beslissing hebt genomen waar je helemaal achter staat en dan het eerste moment dat je terug helder in je hoofd bent. Je weet dat je nog een heleboel dingen moet opspitten, maar je weet tegelijk wel waarmee je bezig bent. Toen ik klaar was met het schrijven van het album, had ik dat gevoel. Daarom was het de perfecte afsluiter.”
enola: ik zou nog even willen terugkomen op je Facebook-post van enkele weken geleden. (toen haalde Luyten zwaar uit naar een concertganger die opmerkingen gemaakt had over haar seksualiteit, ml.). Denk je dat er een bepaald stereotype beeld is van wat de vrouwelijke singer-songwriter moet zijn om serieus genomen te worden?
Luyten: “Het gaat hier over twee dingen. In de eerste plaats was er een opmerking gekomen dat vrouwen in het algemeen geen kunst kunnen maken, en dat doet heel veel pijn, want ik ken miljoenen talentvolle vrouwen. Langs de andere kant is het ook gewoon een kwestie van respect. Ik heb een plaat gemaakt, maar dan kruip ik ook nog eens het podium op. Dan sta ik daar inderdaad, en het is gewoon de realiteit dat mensen praten over wie er in het licht staat. Maar om mijn seksualiteit te beoordelen én tijdens het optreden én naderhand, maar dan niet de ballen hebben dat persoonlijk tegen mij te komen zeggen: dat is gewoon denigrerend. Het is heel vermoeiend dat mijn werk niet op de eerste plaats kan staan. Live geef ik enkel verhalen door, en ik vind het heel raar dat je daar niet doorheen kan kijken. Waarom moet je in godsnaam wakker liggen van hoe ik eruit zie. Waarom vind je het zo moeilijk dat mijn stem zwaarder is en dat ik niet voldoe aan een clichébeeld dat in je hoofd zit? Waarom kan jij daardoor niet genieten van mijn nummers? Recensenten schrijven dan over mijn stem, dat die niet zo vrouwelijk is, maar wat is dan wél een echt vrouwelijke stem? Wat is er mis met te schrijven dat ik een zware stem heb in plaats van een mannelijke stem? Waarom moet je dat uitbreiden? We hebben dat met die EP allemaal al eens gehad. Dat is gewoon heel pijnlijk, en ik weet ook niet meer wat ik moet doen. Ik speel supergraag muziek, ook live, en het moment dat ik op het podium sta ben ik daar niet meer mee bezig, maar ervoor en erna wel. Voor het optreden is er dan de stress over wat ik moet aandoen. Want als ik een rok aandoe, heb ik dan niet toegegeven? Zelfs dat gaat dus al niet meer. En na een optreden verkoop ik dan cd’s, maar ik zeg het je nu, ik heb er eigenlijk geen zin in. Want na elk optreden komen er wel drie onnozelaars op mij af die zeggen dat ze dachten dat er een man aan het zingen was. Waarom in godsnaam moeten zij dat met mij delen? Kom iets zeggen over mijn muziek, kom desnoods zeggen dat je een nummer superslecht vond, dat is mij allemaal goed, maar zo niet. Ik wil gewoon eens graag één optreden hebben waarbij ik niet met die bullshit bezig moet zijn, want dat is niet de reden waarom ik muziek maak. Je wordt op je persoon afgerekend terwijl je gewoon wat liedjes wil brengen, en dat leidt me enkel af van mijn muziek. In mijn vriendenkring wordt dan gezegd dat ik me er maar bij moet neerleggen, maar van die ‘het is wat het is’-gedachte word ik wild.”
enola: en heerst er binnen de muziekwereld ook dergelijk denigrerend gedrag?
Luyten: “Dat leeft overal. Na een optreden kwam er eens één of andere manager naar mij toe die zei dat het wel chique zou zijn als ik een zwart kostuum zou aandoen om ‘ mijn androgyniteit’ uit te spelen. Dan komt de oeragressie in mij naar boven. Ik zie mijzelf écht niet als androgyn: ik ben groot en ik heb een lage stem, maar dat is het dan ook. Het is heel raar dat iemand anders je een identiteit probeert aan te meten, alsof je je als artiest überhaupt een identiteit zou moeten aanmeten. Waarom kan je als artiest niet gewoon jezelf zijn? Er moet altijd wat extra bij, maar is de kern dan niet genoeg? Komt dat vanuit de artiesten zelf, omdat je het niet durft? Is dat een soort druk uit de buitenwereld omdat het publiek een uitvergroting wilt zien? David Bowie bijvoorbeeld creëerde ook personages, maar als die keuze mag bestaan, dan mag mijn keuze ook bestaan, namelijk dat ik dat juist niet doe en dat ik niet iemand anders op een podium dan ernaast wil zijn, niet bij Astronaute. Als ik ooit één of ander rare krautrockband opstart, dan wil ik dat gerust wel doen, maar dat is niet hoe ik in elkaar zit.”
enola: Is het niet benadrukken in dat geval meer “protest” dan dat wel doen?”
Luyten: “Een term waar ik nu ook al een paar weken mee zit, is hashtag-engagement, en ik wil niet dat het dat wordt. Ik zie mijzelf totaal niet als activiste, maar hier wil ik nu wel voor vechten. Ik voelde mij ook heel raar toen ik dat op Facebook zette, in dat web van onlinemeningen, want dat is totaal mijn stijl niet, maar het is wel een medium waar ik veel mensen mee bereik. Ik hoop dat mensen ook merken dat ik het echt meende, want ik had oprecht schrik dat men zou denken dat het een makkelijke stunt was, vlak na de release om nog wat likes te scoren. Maar ik wil dit niet laten liggen en ik ga hier zeker iets mee doen, binnenkort als ik wat afgekoeld ben. Het is hetzelfde als met die relatiebreuk: dat was iets heel negatiefs, maar dat heb ik ook kunnen ombuigen in iets positiefs. Dat wil ik nu ook doen.”
