Veel middelmatigheid; dat bracht 2014 op muzikaal vlak. En wachten. Wij bleven maar wachten op die ene plaat die het verschil zou maken. Maar kijk, finaal is er een God, een Black Messiah die ons geduld alsnog beloont: totaal onverwacht is het D’Angelo die aan het einde van het jaar komt aanzetten met een impressionant meesterwerk.
Brown Sugar, het klassieke debuut van D’Angelo, stond midden jaren negentig aan de wieg van de neo-soul – wat een afgrijselijke term. Samen met onder meer J Dilla, Erykah Badu, drummer Questlove en Q-Tip vormde de zanger het collectief The Soulquarians, een creatief nest dat sleutelde aan elkaars werk en zorgde voor enkele van de meest opwindende platen die rond de eeuwwisseling het licht zagen. Hieronder ook Voodoo (2000), het tweede album van D’Angelo. Niet veel later gingen The Soulquarians elk hun eigen weg. D’Angelo raakte op het foute spoor: drugs en drank werden hem bijna fataal en zijn stem leed zwaar onder zijn verslavingen. In 2012 leek de terugkeer een feit, toen D’Angelo aantrad op Gent Jazz. Maar nieuw werk kwam er niet.
Tot op 24 november van dit jaar het verdict viel in de zaak Ferguson. De Grand Jury stelde politieagent Darren Wilson buiten vervolging voor de dood van de zwarte tiener Michael Brown. Vol ongeloof belde D’Angelo naar zijn manager met de boodschap dat hij zich wou uiten via zijn muziek. Zijn nieuwe album, waar hij al jaren aan werkte, maar dat inmiddels Chinese Democracy-proporties had aangenomen, moest zo snel mogelijk verschijnen. En zo geschiedde: amper drie weken na het verdict in Ferguson ligt Black Messiah in de rekken. De vergelijking die her en der getrokken wordt met het album dat Beyoncé eind vorig jaar onverwacht uitbracht, houdt geen steek. Black Messiah is geen promostunt, maar komt er uit artistieke noodzaak. Neen, serieus.
In een begeleidende boodschap gaf D’Angelo mee dat de titel van het album niet fout mag geïnterpreteerd worden: “Black Messiah heeft immers maar weinig met godsdienst te maken. De plaat gaat over de mensen in Ferguson, maar evengoed in Egypte of iedere andere plaats waar een gemeenschap er genoeg van heeft en tot het besluit is gekomen om verandering waar te maken.” Zo is het maar net. Onder meer “The Charade” (“All we wanted was a chance to talk”) en ook “Till It’s Done (Tutu)” refereren openlijk aan sociale thema’s die actueel, maar tegelijk tijdloos zijn. In dat opzicht ligt Black Messiah in het verlengde van There’s A Riot Goin’ On van Sly & The Family Stone, dat begin jaren zeventig een gelijkaardig statement maakte en de ogen opende van vele Amerikanen.
Laat u echter niet misleiden: Black Messiah is meer dan een protestalbum. D’Angelo vervalt niet in een anti-boodschap. Integendeel, er gaat oneindig veel passie, liefde en bezieling uit van de nummers en ook muzikaal is dit een bijzonder rijke plaat. De man leerde gitaar spelen, wat vooral in de eerste nummers een opvallende meerwaarde biedt. De gierende gitaarsolo aan het einde van “1000 Deaths” doet zelfs Hendrixiaans aan. De muzikale aankleding van Black Messiah is dan ook even groots als de boodschap, die niet altijd even verstaanbaar is door de in zichzelf gekeerde manier van zingen. Tijd om de teksten te laten drukken in het CD-boekje was er trouwens niet meer, dat is voor de vinylversie die volgend jaar verschijnt.
Wat ook opvalt, is dat D’Angelo geen digitale snufjes nodig heeft om te overtuigen. Vele producers zouden de beat van “Prayer” vandaag strippen tot op het bot, wat nergens voor nodig zou zijn. Black Messiah is een organisch album, een plaat die ademt, die leeft. Vaak lijkt het alsof er uit de losse pols gemusiceerd wordt, zoals tijdens “The Door”, dat met zijn gefluit wel een gezellige oefensessie rond de kerstboom lijkt. Toch zit Black Messiah ingenieus in elkaar en is het een verzorgd en rijk album. Luister maar naar de gitaar en de blazers in “Betray My Heart” die spontaan van start gaan, maar langzaam aan doeltreffendheid en opwinding winnen. Op zijn allerbest is D’Angelo nog steeds als hij baby making music maakt, zoals in “Really Love”, dat zonder blikken of blozen naast zijn klassieker “Untitled (How Does It Feel)” mag staan.
Het voelt onfair, oneerbiedig en haast belachelijk om een finaal oordeel te vellen over dit album pas enkele dagen nadat het uitgekomen is. Net als andere Grote Platen wordt Black Messiah immers iedere luisterbeurt boeiender en rijker. Laten we wel afspreken dat we dat prefix “neo” voor “soul” vanaf nu laten vallen als het over D’Angelo gaat. Black Messiah brengt authentieke, ebbenhouten soulfunk in de allerbeste traditie. Met de passie, de boodschap, de inleving en de klasse van Sly Stone, George Clinton en Curtis Mayfield.
D’Angelo stelt Black Messiah op 7 maart 2015 voor in Vorst Nationaal.
