Andy Stott doet wat Burial in 2008 met Untrue deed: ons net voor het jaareinde van de sokken blazen met een indrukwekkende en unieke elektronicaplaat; op Luxury Problems weet hij de meest diverse elektronische klanken slim en aanstekelijk te updaten naar een donker, dubstepgeluid zonder gimmicks.
Vorig jaar al dook Andy Stott op in alle eindejaarslijstjes met het verder best onder de radar gebleven snoepje We Stay Together/Passed Me By: diepe bassen, korrelige beats en vreemd schuivende klanken. Op Luxury Problems zijn de vocalen nieuw, maar dat maakt de muziek er nauwelijks minder bevreemdend op.
Neem “Hatch The Plan” bijvoorbeeld: de eerste minuten lijken opgebouwd uit het gepiep van uithangborden in een stevige herfststorm, met bijbehorende kletterende regen, waarna de track plots muteert tot een geactualiseerde kruising tussen The Future Sound of London en Underworld, met diepere, wild oscillerende bassen. Daartussen: een woud aan veelgelaagde zangsamples die op onnavolgbare wijze een song maken van de elektronica.
”Expecting” is dan weer compleet het tegenovergestelde: een donkere, broeierige track, die een hoop industriële samples en effecten tot een subtiel veranderende drone smeedt. Een claustrofobische stroom aan gebrom en gekraak die vlot over je heen walst. Waarna de titeltrack weer relatief luchtig, zwoel en gesofisticeerd tegen de RnB aanleunt, met af een toe een compleet ongerelateerde sample erdoor om de luisteraar wakker te houden.
Stott speelt wel graag met de verwachtingen van de luisteraar. Zo start openingstrack “Numb” midden in een zangsample en bouwt langzaam en subtiel op, om pas na twee minuten een indrukwekkende subbas te lanceren. Eentje waarvoor je best een goede hoofdtelefoon of installatie bovenhaalt (de boxen van deze Macbook laat ze alvast helemaal niet horen). Ook ”Up The Box” klinkt zonder hoofdtelefoon als iets wat (vooral omdat er precies een deel van populaire Amen break in zit) ook op elektronica-klassiekers Aphex twins I Care Because You Do of DJ Shadows Endtroducing…: op het eerste gehoor knap en misschien net iets te mechanisch. Maar met een goede hoofdtelefoon komen de bassen tot leven en wordt de track een dreigend, organisch monster, zoals we ze te weinig horen.
Wat ook ineens het grootste mogelijk punt van kritiek op deze Luxury Problems is: het is geen album om via de ingebouwde boxen van je computer te beluisteren. Andy Stotts uitgekiende en indrukwekkende klanksculpturen komen pas tot hun recht onder de hoofdtelefoon, of met goede boxen en muziekinstallatie. Iets wat overigens wel meer voorkomt rond de dubstep, want die indrukwekkende drop uit James Blakes “Limit To Your Love”, hebben we ook al meer gemist dan gehoord.
Maar verder is Luxury Problems waarschijnlijk de elektronische release van het jaar. Stott is absoluut geen nieuweling en maakt al een jaar of zes EPs tussen dub, techno, ambient en rave. In het zog van Burial hoorden we zijn naam hier en daar fluisteren, maar ondanks de kenmerkende diepe bas, kan maar een track op Luxury Problems voor Burialiaanse dubstep versleten worden. Enkel “Sleepless” heeft misschien wat dicht tegen Burials Kindred gelegen.
De zeven andere tracks laten volstrekt andere ideeën en genres horen, met echo’s van alles wat sinds Stockhausen als elektronische muziek geklasseerd kon worden. Stott drukt er echter zijn eigen stempel op. Hij weet vooral zeer inventief te combineren en te experimenteren met klanken en klankkleuren. Donkere soundscapes krijgen heldere, etherische zang mee en ook al is zowat elke zanglijn door zijn vroegere pianolerares geleverd: ze klinkt nooit hetzelfde. Indrukwekkend album.
