Avengers, tijd om het af te bollen. Ook al hebben de (super)mannen van Marvel heel wat thunder gestolen van de gevlederde wraakengel, het laatste deel van Christopher Nolans Batman-trilogie belooft alweer een tsunami aan geekgasms teweeg te brengen. De hypemachine draait op volle toeren, de acteurs trekken de wereld rond om te vertellen hoe fantastisch de samenwerking wel niet was en Joel Schumacher zit nog steeds koppig te mokken in zijn zetel. Naar aanleiding van The Dark Knight Rises schijnen we ons licht op Batman en op Nolans unieke visie op het fenomeen. Ter informatie: we hebben het met een Batman-alfabet geprobeerd. Het lukte niet. Er is namelijk niks noemenswaardig te vertellen over de ‘x’ en de ‘z’ in het Bat-universum van Nolan. Bah.
HOLY BAT NIPPLE
De verschillende filmversies van Batman
Vooraleer we de aandacht verschuiven naar Nolans Batman, willen we toch even stilstaan bij de vorige incarnaties en interpretaties. Slechts een paar jaar na zijn eerste optreden in de Detective Comics in 1939 mocht Batman het al eens proberen in een reeks serials, korte films die aan langspeelfilms werden gekoppeld in de bioscoop. Ondertussen zijn die eerste avonturen al lang in het obscure hoekje beland en helemaal onterecht is dat niet, want het was allemaal zeer kig, onbewust campy en zelfs een tikkel racistisch. Enfin, het soort filmpjes waarmee ze in Family Guy al eens durven lachen. Neen, geef ons dan maar de Batman van de jaren 60, met veel verve vertolkt door de eigenlijk helemaal niet zo atletische of gespierde Adam West. Uiteraard ook gedateerd, maar in tegenstelling tot de serials van de jaren 40 was dit bewuste en vaak hilarische camp. Ook nu nog een dikke aanrader om in gezelschap van vriend en pint te bekijken.
Racisme in de originele serial, zei u? Yup, zoals in deze aflevering uit 1943, die meer dan openlijk inspeelt op de anti-Japansfeer van de Tweede Wereldoorlog.
–
Eind jaren 80 kreeg Batman eindelijk zijn big break in Hollywood met Tim Burtons Batman, een gotische herinterpretatie van de mythe die de kassa’s oorverdovend liet rinkelen. Een paar jaar later volgde de sequel Batman Returns die nog veel meer de Burtonstempel droeg. Wellicht heeft jeugdsentiment en nostalgie er iets mee te maken, maar voor ons blijft de onderschatte Michael Keaton trouwens nog steeds de beste Batman. Hij had alleen de pech dat hij in twee Batmanfilms zat waar de show werd gestolen door de slechteriken en dat lederen pakje van Catwoman.
En dan begon het een klein beetje fout te gaan. Warner Bros. was toch niet helemaal opgezet met de sprookjesachtige kronkels van Burton en wou dat Batman iets meer aansloot bij het MTV-tijdperk van de jaren 90. Het moest hip en poppy zijn en als het even kon met een liedje van U2 op de soundtrack. Enter Joel Schumacher, die met Batman Forever de duistere gotiek verving door kitscherige neonlichten en rubberen tepels. Val Kilmer doet zijn best als versbakken Batman, maar was duidelijk zo druk bezig met de regisseur te ambeteren dat het hem allemaal niet veel kon schelen. Maar dat het allemaal nog een pak erger kon werd bewezen met Batman & Robin, een flopbuster waar alles en iedereen fout zat en uiteindelijk ook bijna de doodsteek betekende voor de franchise. Een hopeloos miscaste George Clooney als Batman kan er ondertussen al goed mee lachen. Wij niet.
Voor de gelegenheid: Arnold Schwarzeneggers flauwste woordspelingen uit Batman & Robin!
WHY SO SERIOUS
De grimmige realiteit van Nolans Batman
Na de commerciële en (eufemisme-alarm!) artistieke tegenvaller die Batman & Robin was, besliste Warner Bros. om eens zeer hard op de rebootknop te duwen. Na wat omzwervingen langs onder meer Darren Aronofsky kreeg uiteindelijk Christopher Nolan (in 2000 doorgebroken met de culthit Memento) de even onfortuinlijke als ambitieuze taak om Batman opnieuw te leren vliegen. Zijn strategie? Keep it real. Want de kracht (of zwakte?) van Nolan is dat hij zijn creaties en ideeën altijd zeer stevig aan de realiteit vasthangt. Zelfs wanneer hij een film maakt over droomdieven die zich afspeelt in dromen – waar alles kan en mag, toch? – houdt de regisseur het koel, berekend en down to earth. Met zijn Batmanfilms is het niet anders. Batman Begins was een opvallend sobere origin story waarin de camp en gotiek plaats moesten maken voor een sombere misdaadfilm over een vigilante en gangsters. De Batmobiel was eigenlijk niks meer dan een gepimpte humvee en Gotham werd niet langer opgetrokken uit fantasierijke art-deco, maar was gewoon een mix van grootsteden zoals Chicago en New York. Het was een gok om die realistische weg zo diep in te slaan, maar na Joel Schumachers kitschbom was het ook een welkome verademing. Christian Bale’s Batman sluit dan ook zeer gepast aan bij de revisionistische Batman die z’n opmars maakte eind jaren 80. Serieus, getroebleerd en zonder spandex paars broekje.
Na Batman Begins ging Nolan verder op hetzelfde elan, werd hij beter als blockbusterregisseur en de fans konden de gritty Batman best wel smaken. Die realistische setting en grauwe aanpak is een persoonlijke stempel van de regisseur, maar is ook gedreven door de pessimistische tijdsgeest na 9/11. Een tijdsgeest van sociale, politieke en economische onrust die Nolan niet negeerde, maar net verwerkte in zijn Batman-universum. Ook The Dark Knight Rises belooft de realiteit niet uit de weg te gaan, met onder meer een brutale aanval van Bane op Wall Street. Wie op perfect gepofte popcorn wil kauwen, kan terecht bij de avonturen van The Avengers, wie op zoek is naar escapisme met weerhaakjes, moet bij de donkere tragiek van Nolans Batman zijn.
SURPRISE
Is alles mogelijk in deze ‘laatste’ Batmanfilm?
Als we de marketing (The Legend Ends!) en de cast en crew mogen geloven, dan wordt The Dark Knight Rises de laatste Batmanfilm in het universum van Nolan. Het epische sluitstuk van een trilogie en daarna hangt de diep grommende Christian Bale de cape definitief aan de haak. Het leuke daarvan is dat alles min of meer mogelijk is in The Dark Knight Rises. Personages kunnen sterven (het is al gebeurd met love interest Rachel in de vorige film) en Nolan zal ook deze keer een paar verrassingen op de nietsvermoedende Batfans loslaten. Nolans Batman kenmerkt zich sowieso al door een noodlottig gevoel van fataliteit en de grote vraag is dan ook: gaan ze Batman laten sterven? Het zou een zeer ballsy zet zijn, maar alleen al het idee dat het eigenlijk een klein beetje mogelijk is, zwengelt de hype en torenhoge verwachtingen alleen maar aan. Eén ding is zeker, ze gaan alles uit de kast moeten halen om de logische, maar jammerlijke afwezigheid van The Joker op te vangen. En is er een plek weggelegd voor Robin in The Dark Knight Rises? Geen idee, maar wat ons betreft hebben zowel Nolan als Bale al zoveel keer nadrukkelijk verkondigd dat ze absoluut geen Robin in hun Batman-universum willen, dat het toch een klein beetje verdacht begint te worden. Chris ‘O Donnell was helaas niet beschikbaar voor verdere commentaar.
Christopher Nolan licht een klein tipje van de sluier op in dit interview. Leuk om weten: dit soort generische interviews wordt door de filmverdeler opgestuurd naar tv-zenders overal ter wereld, waarna elke zender zijn eigen presentator voor een zwarte achtergrond kan zetten om de bijbehorende vragen te stellen en geïnteresseerd te knikken. Door die beelden samen te monteren, creëren ze de illusie dat ze het interview zelf hebben afgenomen.
BAM, PATS, KPOW
De comics als inspiratiebron
De mensen die hun comics een beetje kennen, weten trouwens ook al hoe Batmans confrontatie met Bane eindigt. Met rugklachten. Ook dat is een interessant aspect dat in de film verwerkt kan worden. Nolan griste en graaide de twee vorige films al bij elkaar uit de betere comics en gaf er vervolgens ook zijn eigen draai aan. Verwacht dus zeker geen slaafse verfilming van het Bane-verhaal, maar een creatieve bricolage uit de rijke mythologie van Batman. De story arc rond Bane, die begint bij Broken Bat, maakt trouwens deel uit van de grotere Knightfall-verhaallijn die niet alleen Bane, maar ook Azrael, de Batman ad-interim die een klein beetje loco wordt, introduceert. Het zou ons echter verbazen mocht Nolan een plekje voor die plotdraad bewaren, ook al duurt The Dark Knight Rises net geen drie uur.
Wie trouwens wil weten welke Batmancomics echt wel de moeite zijn, kan terecht bij enola’s stripafdeling achter de hoek.
Lees onze special over de tien allerbeste Batmancomics!
BRING ON THE BANE
Oude bekenden en nieuwe gezichten
Naast vaste waarden Christian Bale, Michael Caine, Gary Oldman en Morgan Freeman heeft Christopher Nolan ook de helft van zijn Inception-cast uitgenodigd voor The Dark Knight Rises. Tom Hardy mag zijn best doen om Heath Ledgers The Joker te doen vergeten als intelligente spiermassa Bane die Batman zowel mentaal als fysiek wil kraken. Benieuwd of we hem ook effectief zullen kunnen begrijpen, want de stem van Bane (hij praat via een gasmaskertje) klinkt toch niet helemaal geslaagd in de eerste trailers. Anne Hathaway mag op haar beurt dan weer bewijzen dat ze niet miscast is als Catwoman, een personage dat (bewust?) toch wat in de schaduw werd gehouden tijdens de promotiecampagne. Kan geweldig tegenvallen, maar kan ook wel de verrassing van de film worden. Daarnaast duiken ook Marion Cotillard op als love interest en Joseph Gordon-Levitt als jonge flik John Blake, een personage dat zelfs niet bestaat in het Batman-universum. Of toch wel? De geruchtenmolen raakt het er in ieder geval maar niet over eens of hij nu de zoon van gangsterbaas Carmine (gespeeld door Tom Wilkinson in de eerste film, remember?) zal spelen of toch echt wel The Boy Wonder wordt.
AFTER THE FIRE
Wat brengt de toekomst?
Dat Christopher Nolan geen zin meer heeft in nieuwe Bat-avonturen wil natuurlijk niet zeggen dat we geen nieuwe Batmanfilms meer zullen krijgen. Nolans verhaal is misschien uitverteld, maar dat van Batman en z’n commercieel potentieel zeker niet. No way dat Warner Bros. deze gloeiend hete franchise lang zal laten slapen. The Dark Knight haalde wereldwijd een miljard dollar binnen en de kans is zeer groot dat The Dark Knight Rises ook in die buurt zal komen. Op imdb staat ondertussen ook al een Untitled Batman Reboot gepland, zonder releasedatum weliswaar. Batmans toekomst zou bovendien wel eens sterk kunnen beïnvloed worden door de ontvangst van Man of Steel, de Supermanreboot geregisseerd door Zach Snyder en, jawel, geschreven door Batman-scenarist David S. Goyer en Christopher Nolan himself. Als die film een succes wordt, dan staan Warner Bros. en DC een stapje dichter bij een mogelijke Justice league-film, de tegenhanger van Marvel’s The Avenger met onder andere Batman, Superman, Wonder Woman en Green Lantern verenigd als superteam. In ieder geval, er is een vacature voor een nieuwe Batman. Wees er snel bij, want Adam West heeft zijn motivatiebrief ongetwijfeld al ingediend.