De lezers onder u die al eens door de straten
van studentensteden als Antwerpen, Leuven, Gent of Hasselt kuieren,
of er al eens een uurtje durven doorbrengen in de aula’s van de
plaatselijke universiteit of hogeschool, zijn hoogstwaarschijnlijk
al eens met het bizarre fenomeen Mark Peeters geconfronteerd
geweest. Dat is het pseudoniem waaronder een doorgaans in korte
broek geklede man met behulp van zelfgemaakte plakkaten loopt te
verkondigen dat ruimtevaart vals is en dat de NASA bestaat uit een
hoopje leugenaars – vandaar het pseudoniem want dan kunnen
eventuele moordaanslagen immers voorkomen worden. Deze “zonderlinge
figuur” (dixit Wikipedia), die verder ook nogal stevig en
onverbloemd van leer trekt tegen de pil, is een begrip geworden,
waar er zelfs een Facebook-fanpagina van bestaat. Aan fantasie
ontbreekt het hem niet: u moet ’s mans complottheorieën er maar
eens op naslaan. Pret verzekerd (onze persoonlijke favoriet is
diegene waarin hij uit het woord ‘leap’ het woord ‘sprookje’
afleidt)! Dat de man enkel een aaneenschakeling is van onzinnig- en
onnozelheden, hoefden we u vast niet meer te vertellen, maar we
doen het tóch, al was het maar om aan te tonen dat wij het niet zo
begrepen hebben op complottheorieën.
Enige scepsis was ons dan ook niet vreemd na de wel
erg (pseudo-)kritische slotsequentie van ‘Apollo 18’. Voor wie geen
space geek is: Apollo 18 is één van de drie maanmissies
(de andere twee, waren, origineel genoeg, Apollo 19 en 20) die
wegens budgettaire redenen werd geannuleerd. Nee, dat is niet waar!
De makers van deze sci-fi-found-footagefilm (een neologisme om u
tegen te zeggen) brullen die frase 86 minuten in uw oor,
maar overtuigend komt het nooit over. Ook al bent u dan getuige van
de top secret super classified en ongelooflijk megageheime
missie die drie astronauten in opdracht van het ministerie van
Defensie ondernemen. Afluisterapparatuur voor de Sovjets plaatsen,
zo heet het, maar al snel krijgen ze in het snotje dat er op de
maan wel wat vreemde dingen gebeuren. Gelukkig hebben de luitjes
ook een hoop filmapparatuur mee, zodat men 28 jaar na de (spoiler?)
fout gelopen missie er deze film heeft uit kunnen monteren.
Voor alle duidelijkheid heeft de NASA na de release
van ‘Apollo 18’ (de film, niet de raket) benadrukt dat het om een
fictiefilm gaat en niet om een echte documentaire. Nogal wiedes,
gezien de praktische goofs in de film: de capsule is nooit
teruggekeerd, dus hoe zou men in godsnaam beschikken over het
beeldmateriaal uit die capsule of de beelden die de astronauten
zelf hebben gemaakt? De ernst en het gebrek aan zelfrelativering
die regisseur Gonzalo López-Gallego aan de dag legt, is dan ook
veruit het meest ergerlijke element aan de hele prent – alsof hij
de hele film lang de kijker ervan wil overtuigen dat het toch
allemaal echt is, en dat de NASA enkel bestaat uit bedriegers
eerste klas. Niet alleen de informatieve tekst aan het begin van de
film dient daartoe; aan het einde moet hij er ook nog even aan
toevoegen wat er ‘officieel’ is gebeurd met de drie ruimtevaarders,
en verwijst hij u door naar een compleet fictief webadres (waarvan
het volgens ons volstaat te vermelden dat die site, op het moment
van schrijven, niet toegankelijk is). En als kers op de taart: om
de documentaire-illusie niet te bederven, krijg je meer dan twee
minuten lang een puur zwart scherm te zien alvorens de aftiteling
begint. Het doet alleszins vermoeden dat de makers ze niet alle
vijf op een rijtje hebben en dringend een lesje in zelfrelativering
moeten volgen.
Een lesje in films maken zou overigens ook geen
kwaad kunnen. Zoals gezegd hoort ‘Apollo 18’ qua stijl thuis in het
rijtje found-footage-films ‘The Blair Witch Project’,
‘[REC]’ (onze persoonlijke favoriet), ‘Cloverfield’ en ‘Paranormal
Activity’. De motivatie van deze projecten zal vooral liggen in de
ernst waarmee de makers hun boodschap in uw strot willen rammen,
maar evenzeer in het praktische voordeel dat dit soort film extreem
lucratief is. ‘Apollo 18’ gaat echter stevig voorbij aan de ideeën
die van ‘The Blair Witch Project’ en (vooral) ‘[REC]’ originele
horrorprenten maakten, met name het unieke standpunt van waaruit je
als kijker gedwongen wordt om de film te ervaren. Herinner u de in
night vision gedraaide zolderscène in ‘[REC]’, waarbij je
idee van de locatie ophoudt bij het filmkader, en aan de Blair
Witch die je gedurende hele film niet te zien krijgt: de horror zit
tussen je oren. Niet zo in ‘Apollo 18’: niet alleen staat de hele
space shuttle vol hoogtechnologische filmcamera’s, de
astronauten plaatsen er ook nog een paar op het maanoppervlak en
hanteren er elk zelf één: je idee van wat er zoal gebeurt is gewoon
té compleet. En alsof dat niet erg genoeg is, vindt López-Gallego
het ook nog eens nodig om wanneer er dan een steen (dat zijn de
slechteriken) beweegt, daar meteen op in te zoomen, met een
YouTube-onwaardige beeldkwaliteit als gevolg.
Echt verschieten zat er dus niet in – alleen de op
‘Saw’ geïnspireerde scène waarin er plots een dooie Rus opduikt,
was wel leuk gevonden – en lachen gebeurde ook maar alleen als er
pseudo-poëtische à la “It’s taken me… There’s no way
home“ worden geuit. Dat acteurs Warren Christie, Ryan
Robbins en Lloyd Owen in het beste geval ook niet meer zijn dan een
light version van Sam Worthington, doet de prent ook al
geen goed. En dat deze mislukking qua sfeerschets nog niet tot aan
de enkels komt van pakweg ‘Moon’ of (ik geef het toe, een bijzonder
unfaire vergelijking) ‘Alien’, hoefde ik u inmiddels ook al niet
meer duidelijk te maken.
Als u er Amerikaanse recensie op naslaat, zal het u
ongetwijfeld opvallen dat er bij wijze van spot creatief wordt
omgesprongen met de taglines van sci-fi-classics: vooral
het parodiëren van “In space, no one can hear you scream“
(‘Alien’) blijkt behoorlijk populair. Wij nemen echter genoegen met
de slogan van ‘Apollo 18’ zelf: There’s a reason we’ve never
gone back to this movie. En dat zullen we – op ons eerste
communiezieltje! – ook nooit doen.
