Het is altijd pijnlijk om een geweldig concept op zijn gat te
zien vallen met een zwakke uitwerking (ja, ik kijk naar u, ‘Freddy
Got Fingered’). Dubbel pijnlijk wanneer het gaat om de nieuwste van
Andrew Niccol, toch wel de regisseur van het lichtjes fantastische
‘Gattaca’, het onderschatte ‘Lord of War’ en de scenarist van het
indertijd profetische ‘The Truman Show’. Want ondanks de coole
premisse (time is money, letterlijk!) slaagt ‘In Time’ er
niet in om te overtuigen als de intelligente sf-thriller die het
toch zo graag wil zijn. Doodzonde, want er schuilt wel degelijk
potentieel in deze film waarin talent Olivia Wilde wordt
opgevoerd als de moeder van Sexyback Timberlake.
De niet zo verre toekomst. Genetisch gegoochel heeft ervoor
gezorgd dat niemand ouder dan 25 hoeft te worden. Je kan dus eeuwig
jong blijven. Cool, denk je dan, maar vanaf je 25ste
verjaardag activeert vadertje staat een klok (genetisch ingeplant
aan de onderarm) die begint af te tellen. Als je tijd op is, dan
sterf je. Minder cool. Uiteraard is er een grote kloof
tussen de superrijken met all the time in the world en de
arme bevolking die van dag tot dag moet overleven. Eén van die
drommels is Will Sallas (Justin Timberlake). Na een ontmoeting met
een suïcidale rijkerd, wordt Will valselijk beschuldigd van moord
en vlucht hij naar het rijke stadsdeel van LA. Met een vastberaden
flik (Cillian Murphy) in zijn kielzog en een verveelde
rijkeluisdochter (Amanda Seyfried) aan zijn zijde, trekt Sallas ten
strijde tegen het oneerlijke systeem. En ondertussen tikt het
klokje verder af.
Een dystopie waar je eeuwig 25 kan blijven op voorwaarde dat je
letterlijk genoeg tijd verdient om in leven te blijven. Geef toe,
als tot de verbeelding sprekend high concept scoort ‘In
Time’ op voorhand punten. Geef het aan Paul Verhoeven en je krijgt
een naar Philip K. Dick ruikende B-actiefilm. Geef het aan Terry
Gilliam en je krijgt in alle richtingen kronkelende satire met
weirdo fascisten. Had Ingmar Bergman nog geleefd, hij had
er welllicht een existentieel drama van gemaakt met Max von Sydow
(die mens leeft nog, zotjes!) in de hoofdrol. Geef het aan
Michael Bay… Neen, we geven het niet aan Michael Bay. Om maar
even mee te geven dat je werkelijk alle kanten kan uitgaan met de
premisse achter ‘In Time’. Van Andrew Niccol zou je dan ook niks
minder verwachten dan een thematische broertje van zijn debuutfilm
‘Gattaca’. Yup, Het had een fijne double bill
kunnen zijn, ware het niet dat ‘In Time’ zich na een half uur wel
zeer clichématig begint te gedragen.
Het begint nochtans allemaal behoorlijk intrigerend. De set-up
prikkelt, het ‘wat als?’-universum wordt clever voorgesteld (vier
minuten voor een bekertje koffie! Een jaar van je leven om de
rijkere leefzones binnen te mogen!) en er hangt een somber
noodlotsfeertje in de getto’s. Check maar eens hoe ze constant dat
aftellend klokje op hun arm controleren om te zien of ze het einde
van de dag nog wel halen. Maar in plaats van de ’tijd is
geld’-allegorie (de rijken hebben het eeuwige leven, de armen
sterven dagelijks) op een meer uitdagende wijze uit te spelen,
kruipt ‘In Time’ te gemakkelijk terug in de conventies van
Hollywood, inclusief de geforceerde plotconstructies, onnozele deus
ex machina’s en banale actiescènes.
Zo kon je bijvoorbeeld interessante dingen doen met de
leeftijden van held Justin en love interest Amanda
Seyfried (die er zeer appetijtelijk uitziet met haar mangakopje,
doch dit geheel terzijde), maar uiteindelijk werd toch maar beslist
om ze min of meer dezelfde leeftijd te geven. Gemiste kans! Maar er
zijn nog kosten. Zo beperken de dialogen zich grotendeels tot
losstaande oneliners zoals “his crime wasn’t stealing
time, it was giving it away” die de boodschap vaak kig doet
overkomen. En wanneer halverwege beslist wordt om er zelfs een
Bonny & Clyde-draai aan te geven met een snuifje Robin Hood
slingert ‘In Time’ echt wel alle kanten uit. De toon schuift
ongemakkelijk tussen serieuze actiethriller en luchtige
caper en bovendien hangt het tempo veel te slap om het
écht spannend te maken. Nogal cruciaal in een film waarin de
hoofdpersonages constant aan hun laatste levensminuten zitten. ‘In
Time’ heeft goeie (halve) ideeën en je ziet ze bijna ontplooien tot
een entertainende cautionary tale, maar Niccol krijgt het
potje nooit helemaal aan de kook.
Timberlake was aardig op dreef in ‘The Social Network’ en vooral
in ‘Friends with Benefits’, maar actieheld 2.0 is toch nog niet
helemaal zijn ding. Strak in het pak, zeer zeker, maar toch nog
iets te licht bevonden als leading man in het serieuzere
werk. Misschien toch eens aan nieuwe plaat beginnen, JT. Amanda
Seyfried moet gewoon eye candy spelen, terwijl Cillian
Murphy zich zichtbaar verveelt als de ervaren clichéflik, excuseer
Timekeeper. Vincent Cartheiser, Pete Campbell uit ‘Mad Men’,
bewijst dan weer wel dat hij perfect de rollen van Danny Huston kan
overnemen als die ermee zou stoppen als smarmy
slechterik.
In welke mate Andrew Niccol werd teruggefloten door de studio
tijdens het maken van ‘In Time’ is niet helemaal duidelijk, maar
het resultaat is niettemin een inhoudelijke tegenvaller in een
stijlvolle verpakking. Niet slecht genoeg om er de neus voor op te
halen en te middelmatig om er veel meer dan een meh aan te
verspillen. Misschien toch maar ‘Gattaca’ herontdekken, een film
die wel de moeite waard is om – komt ie! – twee uur van je leven
aan te spenderen.
