"Het kan verkeren", dacht (pn) toen hij onlangs Ozark Henry ("This One’s For You" — hoe kan het anders) hoorde op een doopviering. De moeder raakte zichtbaar ontroerd, familieleden wilden weten "wie dat zong". Tien jaar geleden was dit tafereel ondenkbaar, en het toont nog maar eens de evolutie van Goddaer aan. "Richting Coldplay en commerce" wordt er al eens langs neusgaten gesnoefd terwijl op de achtergrond "Rosamund Is Dead" weerklinkt. Niet mee eens.
Wie platen als This Last Warm Solitude (een van de beste en meest essentiële Belgische platen van de jaren negentig) en The Sailor Not The Sea heeft gemaakt, bouwt een reputatie op die één The Soft Machine niet kan verknoeien. Toen Goddaer vier jaar geleden na die plaat aankondigde voor een tijd andere horizonten op te zoeken, juichten we dat weliswaar toe. The Soft Machine voegde behalve een stijgende ticketverkoop weinig tot niks toe aan Ozark Henry’s levensloop, met aanzetten die gerust thuis op de werkplank hadden mogen blijven liggen, of ideeën en klanken die op eerdere platen al veel beter en diepgaander uitgewerkt waren.
Tijd voor iets nieuws, dacht Goddaer net op tijd. Hvelreki ademt dat nieuwe begin uit als een Amerikaans industrieterrein CO2. Hvelreki is weliswaar allerminst een radicale koerswijziging maar wel Ozark Henry’s meest complete plaat tot dusver, en bevat misschien wel Goddaers beste songs ("A Night Sea Journey" en "Yours And Yours Only"). Niet elke song laat een voetafdruk achter (en daar rekenen we naast pakweg "See The Lions" ook de single bij — doopviering of niet), maar de plaat klinkt wel over de hele lijn fantastisch.
Bloemen en kransen zijn te sturen naar Youth, die eerder al met onder andere The Verve (Urban Hymns) en Crowded House (Together Alone) bewees met eigengereide methodes het beste uit song en artiest te kunnen halen. Dat is deze keer niet anders. Hvelreki klinkt vol, maar nooit te bombastisch. De klank is een aaneenrijging van postkaartjes van de verre reizen die Goddaer de laatste paar jaar heeft gemaakt — niet alleen de titel is IJslands. Er is een flinke dosis weidsheid tussen de studiomuren beland, maar een stadionplaat is dit allerminst.
Al scheelt het niet veel. Na een aarzelend begin met "Out Of This World", dat nog de brug legt met The Soft Machine, trekt "Eventide" met een zinderende climax de plaat op gang. De meeste songs eindigen op zo’n bergtop, een belegen trucje wordt het net niet. Net op zijn best klinkt Hvelreki energiek en euforisch. Bovenal blijven de melodieën (die louter schoonheid lijken te betrachten) centraal staan. Door dat alles heeft de plaat niet veel luisterbeurten nodig om in te slaan, in tegenstelling tot bv. The Sailor Not The Sea. Het zijn twee uitersten in Ozark Henry’s discografie en een van de redenen waaraan Hvelreki zijn bestaansrecht ontleent.
Wie lui is, zal echter al snel razen dat Hvelreki niet meer is dan "At Sea" en "These Days" in een vollere productie. Zij dwalen. De songs an sich zijn gewoon sterker, de opbouw en het klankenpalet uitgekiender en rijker. Hvelreki degradeert die eerdere songs tot een overgangsfase hiernaartoe, waarin "A Night Sea Journey" en "Yours And Yours Only" de marsrichting voor the best yet to come aangeven. Het aardedonkere slot van "A Night Sea Journey" doet zelfs terugdenken aan Ozark Henry’s beginjaren, en de arrangementen van "Yours And Yours Only" bevestigen eens te meer dat Goddaer hierin ook van Youth weinig lessen nodig heeft. Beide songs geven de criticasters die deze plaat afgelikt vinden lik op stuk.
Bij Ozark Henry anno nu primeert meer dan ooit — in tegenstelling tot de ook uitstekende beginjaren — melodie op klank, en de song op het geluidseffect. Wie dat verwart met commerce, mist enkele bochten op een steile bergpas. Hvelreki is geen stijlbreuk, tenzij in de manier van werken van Goddaer. Nooit eerder gaf hij de productie van een plaat zo uit handen (van ochtendrituelen voor de opnames tot het kiezen van de muzikanten toe), maar aan het verfrissende gevolg te horen zal dit in de toekomst eerder regel dan uitzondering zijn. Best dat nummer van Youth nog enkele jaren in de gsm laten staan.
Als plaat is Hvelreki, meer dan een stijlbreuk, net geen perfectionering van de richting die Goddaer enkele jaren geleden is ingeslagen, met The Soft Machine als onnodige wegomlegging. Het is een plaat met de blik star op de toekomst gericht. Als slot even denken aan een allusie op deze plaattitel, wat mode lijkt te zijn. Wat dacht u van: "Met Hvelreki is Ozark Henry een walvis die nog lang niet aangespoeld is, maar voor nog enkele boeiende reizen staat." Bespottelijk belegen, nietwaar. Maar ach, dat kan van Hvelreki allerminst gezegd worden, en dat is wat telt.
