Terugkeren na vele jaren afwezigheid, het is een riskante onderneming. Niet enkel in de politiek, maar evengoed in de muziek. Jaarlijks zijn er wel een aantal comebacks van bands of artiesten die nagenoeg vergeten waren en zich plots als the second coming propageren, maar slechts zelden kan die terugkeer voldoen aan de verwachtingen.
Vanaf nu kan ook Gil Scott-Heron toegevoegd worden aan dat lijstje van muzieklegendes die een poging wagen tot een comeback. De vraag die daarbij meteen oprijst, is of Scott-Heron nog relevant kan zijn na al die jaren stilte. Heeft de man nog iets te vertellen vandaag de dag? Het antwoord is ja, maar daar moeten we meteen een voetnoot bij plaatsen, want Scott-Heron’s comebackplaat, toepasselijk I’m New Here getiteld, is lang geen perfect album.
Onmiddellijk valt op hoe kort het album wel niet is. I’m New Here klokt af op minder dan een halfuur en telt slechts een tiental echte tracks naast vijf extreem korte interludes, die maar weinig bijdragen aan het album. Van die tien tracks zijn er dan nog eens vier covers (waarvan één een herneming van een ouder gedicht). Dat is weinig nieuw materiaal, zeker wanneer we in ogenschouw nemen hoe Scott-Heron tot voor kort opgesloten zat en worstelde met een zware drugsverslaving. Genoeg materiaal om indringende teksten over te schrijven, zou een mens gaan denken.
Anderzijds is het weinige materiaal dat aangereikt wordt op I’m New Here wel van een hoge kwaliteit. Het absolute hoogtepunt van de plaat is eerste single “Me And The Devil” waarin Scott-Heron over een futuristische hiphopbeat met zwaar dreunende synths afrekent met zijn demonen. “Me and the devil, walking side by side” zingt Scott-Heron met onvaste, maar nog steeds krachtige stem waarmee hij in de jaren zeventig de sociale wanhoop in de zwarte getto’s schilderde. In “Your Soul And Mine” bouwt hij verder op hetzelfde thema, een ouder gedicht “The Vulture” hernemend. Scott-Heron beschrijft hoe kwade krachten bezit nemen van de ziel van diegenen die in die sociale ellende moeten zien te overleven. Ook “New York is Killing Me” heeft een vergelijkbare thematiek, waarbij Scott-Heron in de huid van een plattelandsvluchteling kruipt die ten onder gaat aan de chaos van grootstad New York.
I’m New Here bouwt dus tekstueel in grote mate verder op Scott-Heron’s voorgaande carrière. Maar muzikaal wordt een heel nieuwe weg in geslagen. Dat is grotendeels de verdienste van producer Richard Russell — tevens labelbaas bij XL Recordings — die Scott-Heron in de gevangenis ging opzoeken en hem overtuigde een nieuw album op te nemen na diens vrijlating. Russell koos voor een donkere, hedendaagse productie, die veel meer gemeenschappelijk heeft met futuristische hiphop dan met de funk en soul die vroeger Scott-Heron’s muziek kenmerkte. Hier domineren zware synths, ijle samples en drums in plaats van bongo’s en funky baslijnen. Melodielijnen zijn vrijwel afwezig en de nadruk ligt dan ook grotendeels op de rauwe, gehavende vocalen van Gil Scott-Heron die ondersteund worden door de sobere productie.
Die productie werkt ook meestal, maar toch is er nauwelijks een coherent geheel te bespeuren. Zo verschillen de twee covers “I’m New Here” (origineel van Smog) en “I’ll Take Care Of You (origineel van Bobby Bland), die respectievelijk worden aangedreven door monotoon gitaargetokkel en een soulvolle piano, sterk van de andere nummers. Neem daarbij dan nog eens de vijf korte interludes die alle vaart uit het album nemen, en het geheel wordt wel zeer rommelig.
“Kort maar bondig”, zo zou het eindoordeel kunnen luiden over I’m New Here, maar dat gaat voorbij aan het feit dat er meer in dit album had gezeten. Het is een comeback, maar het voelt aan alsof dat niet met de volle overtuiging is gebeurd, alsof Scott-Heron zich niet echt met songs heeft bezig gehouden terwijl hij zijn tijd uitzat. Toch staan er genoeg uitstekende tracks op het album om het van de middelmatigheid te redden en om de hoop levend te houden dat een volgend album wel een schot in de roos kan zijn.
