Warner, 2009
Built To Spill staat in ons collectief geheugen gebeiteld als de
band die ons twee van onze favoriete albums van de jaren ’90
bezorgden. ‘Perfect From Now On’ en ‘Keep It Like A Secret’ waren
fascinerende werkstukken vol prachtige, bijna epische songs. De
jaren 2000 betekenden met ‘Ancient Melodies of the Future’ en ‘You
In Reverse’ echter the come down after the high. Op
occasionele opflakkeringen als ‘Strange’ en ‘Goin Against Your
Mind’ na was het niveau van de laatste twee albums op zijn zachtst
gezegd wisselvallig. Toen we bij ons* de eerste maal hun
nieuwe plaat ‘There Is No Enemy’ oplegden, was het dus zeer de
vraag of Doug Martsch en co ons nog eens met verbazing in onze
zetel konden laten achteruitzakken.
En achteruitzakken deden we. ‘There Is No Enemy’ is veruit de beste
Built To Spill-plaat sinds de milleniumwende. Weg met het bij
momenten oeverloos gepingel en het gebrek aan focus van ‘You In
Reverse’. Weg met de creatieve steriliteit van ‘Ancient Melodies’.
Built To Spill klinkt nog steeds als Built To Spill, en ze doen nog
steeds datgene waar ze het best in zijn: atmosferische, dromerige
verzen, omwikkeld door dikke gitaartexturen, met de vocals van Doug
Martsch ver daarboven zwevend in het ijle, drijvend op afwisselend
strakke, lichthartige melodieën en zwaarmoedige, hevig echoënde
melancholie. Maar op ‘There Is No Enemy’ klinken de ideeën opnieuw
frisser en vol energie.
Opener ‘Aisle 13’ schopt de boel in gang met scheurende en krakende
gitaren, die uiteindelijk uitmonden in één van de meest catchy
nummers sinds ‘Carry The Zero’ (en dat is een gigantische eer).
Meteen vallen ook Martsch’ vage, bijna impressionistische lyrics
terug te bewonderen. De vage beeldrijkheid van zijn teksten is één
van de sterke punten van Built To Spill, en dat demonstreert hij
dan ook veelvuldig op ‘There Is No Enemy’. Eén van de mooiste
voorbeelden hiervan valt te horen op ‘Life’s A Dream’, waarin
Martsch bijna verzuchtend zingt “finally decided and by decide
I mean accept/ I don’t need all those other chances I won’t
get“. Op Hindsight viert cynisme hoogtij: “they don’t want
to think about the other side/ is that grass just greener cause
it’s fake?“.
Op het grimmige ‘Oh Yeah’ grijnst Martsch volgend pareltje bijeen:
“And if god does exist/I am sure he will forgive me for
doubting/ for he’d see how unlikely he himself seem,” alvorens
het nummer ontaardt in een storm van gitaargeweld. De overgang van
dit lang uitgesponnen, dreigende nummer naar het beukende rechttoe
rechtane ‘Pat’ is bruusk. Martsch citeerde al vaker J Mascis als
belangrijke invloed, en ‘Pat’ lijkt dan ook bijna uit de catalogus
van Dinosaur Jr gelicht. ‘Pat’ is ook één van de weinige songs in
de Built To Spill-catalogus waarvan de betekenis eenduidig valt te
verklaren. Het is namelijk een ode aan Pat Brown, medeoprichter van
Martsch’ vroegere band Tree People, die in ’99 zelfmoord pleegde
(“Pat we need your brains back/ Pat we need your fire/ and your
imagination/ Pat we know you fucked up/ but we don’t care you
fucked up/ everybody’s fucked up“).
Het tweede deel van ‘There Is No Enemy’ is van een constant hoog
niveau. ‘Planting Seeds’, bevat niet alleen een verwijzing naar de
legendarische Bill Hicks, maar heeft daar bovenop nog eens een
vocal hook die zich doorheen je schedel boort en vervolgens een
paar dagen in het genotscentrum blijft zitten. Maar ook in ‘Things
Fall Apart’ blijven de weerhaakjes zich steeds dieper het geheugen
ingraven.
Op het moment dat ‘There Is No Enemy’ na één laatste guitarjam de
ogen sluit, heb je het gevoel dat je een hele reis hebt afgelegd.
Net zoals alle andere Built To Spill-platen is ook ‘There Is No
Enemy’ een album dat beter wordt naarmate het aantal luisterbeurten
zich opstapelt. Het geeft ‘There Is No Enemy’ namelijk de kans om
zich op alle vlakken en doorheen alle lagen bloot te geven. En dit
is een album dat die kans verdient, want ‘There Is No Enemy’ is
vintage Built To Spill. En laat er nu net geen betere Built To
Spill bestaan.
