108 min. /
Korea / 2006
Koreaanse films krijgen niet vaak aandacht in België (of
Nederland), maar wanneer dat wel gebeurt, of wanneer ze een
zeldzame kans krijgen op een festival zoals dat van de Fantastische
Film in Brussel, merk je toch dat er een hondstrouw publiek voor
bestaat. Mensen die kicken op het vaak onverbloemde geweld,
natuurlijk (in Hollywood wordt er op cruciale momenten toch steeds
weggecut), maar ook mensen die reageren op de bijzondere sfeer van
zo’n films. Het verschil zit ‘m er denk ik in dat in de westerse
cinema altijd nog wordt uitgegaan van een soort van psychologisch
realisme. De personages zijn vaak niet bijster geloofwaardig, maar
in principe willen de filmmakers ze nog wel laten handelen zoals we
ons kunnen voorstellen dat echte mensen in die situaties dat zouden
doen. In de meer extreme regio’s van de Aziatische cinema is dat
niet het geval: de personages en de plotlijnen zijn bijzonder
gestileerd. Ze functioneren vaak niet binnen de werkelijkheid zoals
wij die kennen, en bijgevolg, zoals de Amerikanen dat zo mooi
zeggen, all bets are off. In een Koreaanse actiefilm kan
àlles gebeuren, want de makers spelen niet volgens dezelfde regels
als hun westerse tegenhangers. Onlangs kwam er het bericht dat
Steven Spielberg nadenkt over een remake van ‘Oldboy’, met
Will Smith. Denk u dat Smith zich aan het einde zo zal laten
vernederen als Min-sik Choi in het origineel? Wel dan.
Volgens die mentaliteit moet je ook ‘Silent Killer’
(internationaal uitgebracht als ‘No Mercy for the Rude’) bekijken,
een zoveelste curiosum uit de Koreaanse actiestal. Ha-kyun Shin
speelt Killa (what’s in a name?), een jonge huurmoordenaar
die zijn beroep heeft uitgekozen om snel genoeg geld te kunnen
verzamelen voor een operatie aan zijn tong. Killa heeft namelijk
een verschrikkelijk spraakgebrek, waar hij zich zo voor schaamt dat
hij niet eens durft te spreken. Om zijn bezigheden voor zichzelf te
kunnen rechtvaardigen, heeft hij besloten om enkel mensen te
vermoorden die het verdienen – criminelen en al wie verder nog
onbeschoft door het leven gaat.
Dat is het uitgangspunt voor een tamelijk episodisch verhaal,
waarin nevenpersonages komen en gaan, en waarin genre-invloeden
elkaar soms voor de voeten lopen. Uiteraard zijn er meer dan genoeg
actiescènes, die zoals dat hoort in dit genre de werkelijkheid
vrolijk overstijgen – het geweld is niet zo expliciet als je zou
denken, maar de gevechten die we wél krijgen zijn gechoreografeerd
in de stijl van dansscènes. Anderzijds mikt regisseur Park Chulhee
duidelijk ook op de lach: Killa pikt op een bepaald moment een
hoertje, She (Yoon Jihye) op – zijn eerste seksuele ervaringen
(daar gaan we toch van uit) worden volledig uitgespeeld voor
komisch effect. Daarna beginnen Killa en She samen met klein
jongetje dat ze gevonden hebben een soort van geïmproviseerd
gezinnetje, zonder dat ze enig idee lijken te hebben hoe ze dat
moeten aanpakken. En alsof de combinatie van actie en humor nog
niet genoeg is voor één film, probeert Park Chulhee ook nog eens
reële pathos in zijn verhaal te steken: de back story van
Killa is oprecht treurig. We krijgen flash-backs naar Killa als een
gepest jongetje dat beschermd werd door een meisje van zijn
leeftijd en van hem de onvergetelijke opkikker meekreeg: “Als
je niet kunt spreken, moet je schrijven. Ooit zul je prachtige
gedichten schrijven.” Nu, zoveel jaren later, is Killa een
moordenaar geworden in plaats van een dichter, maar hij heeft wel
nog steeds een dichtbundel en waagt zich af en toe aan een rijmpje
of twee. Hij heeft nog steeds zijn oude dromen.
En van die pathos geloof ik dus niet dat Park Chulhee die
ironisch bedoelt: hij méént het echt. ‘Silent Killer’ wordt dan ook
een eigenaardige mengeling van stijlen en tonen – van humor naar
actie tot drama en weer terug – die soms absoluut geen steek lijkt
te houden, maar wel altijd intrigerend is. ‘Silent Killer’ is een
roekeloze, eclectische verzameling stijlen en genres. Dat houdt in
dat echte emotionele diepgang hier niet terug te vinden is – om
écht mee te leven met personages heb je, geloof ik, toch een meer
consistente vertelstijl nodig. Maar onderhoudend en gedurfd is het
sowieso.
Wat de vorm betreft gaat de film al evenzeer over en weer tussen
extremen. Actiescènes worden beweeglijk, maar wel altijd
overzichtelijk gefilmd (dankzij een goede montage, die de geografie
van de scènes helder houdt), maar wanneer het dan aan de
humorscènes is, wordt de camera grotendeels stilgehouden (denk aan
de eerste seksscène tussen Killa en She). Het is een oude wijsheid
dat komedies zich in statische shots dienen af te spelen – de
camera moet immers niet grappig zijn, de personages wel. Opnieuw
krijg je de indruk dat dit een film is die misschien wel te veel
tegelijk probeert te doen en te zijn, maar die juist daardoor ook
een tomeloze energie weet te bewaren. Ook de voice-over is
opvallend: voor een man die nooit een woord zegt, is Killa immers
een kwekvent van het zuiverste water, die zowat elke scène voorziet
van een uitgebreid commentaar. Het is die voice-over die voor de
samenhang van het scenario zorgt. Normaal gezien is dat niet echt
een goed teken voor het scenario, maar hier maken de makers zo’n
expliciet punt van de aanwezigheid van die off-tekst, dat het toch
weer werkt. Een beetje in navolging van wat Martin Scorsese deed in
‘Goodfellas’ en ‘Casino’, gaat de voice-over integraal deel
uitmaken van het verhaal – er is helemaal geen plot zonder
die teksten. Love it or hate it, maar het is
waarschijnlijk wel het meest consequente onderdeel van de hele
prent.
‘Silent Killer’ is een eigenaardig beestje: zeker geen perfecte
film, maar wel één die prikkelt, die uitdaagt, die honderd
verschillende dingen uitprobeert, waarvan er dan misschien vijftig
werken. Als gemiddelde score is dat misschien niet geweldig, maar
beeld je eens in hoeveel lef er voor nodig is om honderd
verschillende dingen uit te proberen in één film.
