Met Horses In The Sky vonden Thee Silver Mt. Zion Memorial Orchestra & Tra-La-La Band (hierna: Silver Mt. Zion) hun geheel eigen stijl die ze op het nieuwe 13 Blues For Thirteen Moons perfectioneren. Tijd voor een gesprek met frontman Efrim Menuck over het lot van muzikanten, dat van zijn vorige groep Godspeed You! Black Emperor en Chinese astrologie.
enola: 13 Blues For Thirteen Moons begint met twaalf korte drones. Wat was het idee daarachter?
Menuck: "We wilden iets dat mensen langzaam de plaat binnen helpt, want het is een zware plaat. En gezien de titel leek het ons ook leuk om de plaat pas bij nummer dertien echt te beginnen. Zo’n korte stukjes van minder dan twaalf seconden doen iTunes of een iPod ook verspringen als je op shuffle luistert, vonden we uit en dat idee beviel ons heel erg."
enola: Je hebt een probleem met iPods?
Menuck: "Niet met iPods, wel met de manier waarop vandaag naar muziek wordt geluisterd en hoe muziek uit zijn context wordt gehaald. Als je op een mp3-speler naar muziek luistert is er geen fysiek object meer mee gemoeid en dat is niet goed voor de muziekcultuur. Er is een soort contextuele betekenis verdwenen, een nuance die nodig is opdat bepaalde vormen van cultuur zouden overleven en meer verspreid zouden raken. Hoesnota’s is daar één ding van. Een soort curatorieel aspect dat de muziek helpt plaatsen. Dat verdwijnt doordat veel groepen tegenwoordig ook muziek maken met dat op shuffle luisterend publiek in gedachten, voor mensen die geen interesse meer hebben in de LP als afgerond geheel en die ook geen zin hebben om een band langer te steunen dan één song lang. Niet dat ik het verkeerd vind om aparte songs te beluisteren, maar wat wij maken is altijd bedoeld om als geheel te worden beluisterd. We denken nog altijd in termen van plaatkanten als wij opnemen."
enola: "1.000.000 Died To Make This Sound" handelt daar ook over, over die veranderde luistercultuur?
Menuck: "Deels. Het gaat ook over muzikanten, over het idee dat muziek toebehoort aan iedereen die ooit een instrument vastpakte, een song schreef en die ook voor een publiek speelde. Elk jaar zijn er een handvol muzikanten die de lotto winnen en veel geld verdienen, maar daar staan er miljoenen anderen tegenover, wiens lot behoorlijk grimmig is. Er is bijna geen happy end voor muzikanten. Zo is het altijd geweest en ik verwacht dat het zo zal blijven. "1.000.000 Died To Make This Sound" is een klaagzang over dat gegeven."
enola: Hoe zou het dan moeten zijn?
Menuck: "Ik ben geen idealist; ik verkoop geen Utopia’s. Er moet echter een manier zijn. We leven helaas in een land waarin ongelijkheid in de grondwet is geschreven, maar we zouden alles toch beter moeten kunnen verdelen, muziek net zo goed als andere industrieën. We zouden in een betere wereld leven als er niet een hoopje miljonairs zou staan tegenover massa’s mensen die nauwelijks rondkomen aan de andere kant."
enola: Heb je het zelf nog moeilijk om rond te komen?
Menuck: "Neen, wij staan aan de kant van de gelukzakken. We zijn geen miljonairs, maar we verdienen ons brood. Meer hoef ik niet te hebben ook, maar ik maak me wel zorgen over als ik ouder word. Ik bezit geen huis, ik heb geen zekerheid voor later."
enola: In "1.000.000 Died To Make This Sound" som je een heleboel letterwoorden als "C.C.T.V. – D.O.D.-I.S.P…" op. Wat is de bedoeling daarvan?
Menuck: "We leven in een wereld waarin de vreselijkste daden die de regering in onze naam begaat worden weggestopt achter dergelijke acroniemen zodat ze onschadelijk klinken. Zelfs als je ze uitspelt klinken ze nog onschadelijk. Wat we in dat stukje van de song doen is onze wereld beschrijven aan de hand daarvan."
enola: Waar slaat de titel 13 Blues For Thirteen Moons op?
Menuck: "De Chinese astrologie gelooft dat mensen die het al emotioneel of fysiek moeilijk hebben, het nog veel lastiger krijgen in een jaar met dertien nieuwe manen. 2007 was een jaar van dertien manen en het voelde ook alsof wij en iedereen rond ons het fysiek en emotioneel zwaar kreeg dat jaar. De plaat is de neerslag van daar middenin te zitten en uit te zoeken wat het betekent."
"Neen, de plaat is daarom niet persoonlijker dan Horses In The Sky. We hebben altijd al over persoonlijke dingen gezongen, maar we presenteerden dat vaak eerder algemeen. Het gaat altijd over ons individuen, we proberen het alleen zo te brengen dat het zoveel mogelijk mensen kan aanspreken."
enola: Heb ik het juist dat jullie tegenwoordig met een paar dogma’s uit het verleden braken? We vinden teksten in het cd-boekje en jullie stonden de makers van Lost zelfs toe om een stuk muziek van jullie te gebruiken voor een tv-spotje voor hun programma.
Menuck: "We zijn altijd veel pragmatischer geweest dan mensen denken. Heel veel van onze politieke standpunten zijn vaak volledig verkeerd en zelfs tegengesteld uitgelegd. Over die teksten in cd-boekjes heb ik heb al jaren een filosofische discussie met Don die ons Constellation-label runt. Hij gelooft daar niet in, dus al onze teksten waren tot nu toe enkel te vinden op onze website. Bij deze plaat heb ik Don eindelijk overtuigd gekregen. Vandaar."
"Voor dat tv-spotje voor Lost kregen we een som geld die we niet konden weigeren zonder gek verklaard te worden. Reken daarbij het feit dat het om tien instrumentale seconden ging uit een song waar we eerlijk gezegd geen band mee hadden, en het kon. We hebben ruw geschat al voor 50.000 dollar per jaar aan dergelijke voorstellen afgewezen, want we willen geen muziek laten gebruiken waar we ons nauw betrokken bij voelen, er zijn heel wat producten die we niet willen helpen verkopen,.. maar dit ging om een kort stukje muziek dat ons niets kon schelen en een programma dat sommige bandleden zelfs volgen. In die omstandigheden konden we ja zeggen. Muziek verkopen aan reclames is geen front waarop we hard willen strijden. Ik denk alleen dat het schandelijk is dat bands die geen geldgebrek lijden zo vaak daar ook nog eens op ook willen verdienen."
enola: Heb je het gevoel dat er een karikatuur van je wordt gemaakt? In interviews lijk je altijd een heel erg defensieve houding aan te nemen.
Menuck: "Ik denk dat het een normale menselijke reactie is om mensen die je niet kent niet meteen te vertrouwen en om een beetje op je hoede te zijn als je in naam van je band spreekt terwijl de taperecorder draait. Kijk naar wat gebeurde met dat Drowned In Sound -interview waarin ik zogezegd zei dat Godspeed You! Black Emperor gestopt is omwille van de oorlog in Irak. Ze spraken met mij over één band en maakten een nieuwsitem over één aspect dat ik zei over een andere band waarin ik speelde. Ze hadden mij op zijn minst om een verduidelijking moeten vragen. Dat was niet meer dan beleefd geweest. En dan die kop dat de Irak-oorlog het voor ons onmogelijk maakte om verder te gaan. Ik heb niets zo overtrokken gezegd. Maar dat soort praktijken is de norm geworden, het gebeurt vaker wel dan niet."
enola: Wat mij van dat artikel bijbleef is dat de oorlog in Irak je confronteerde met de grenzen van wat een instrumentale groep kon doen.
Menuck: "Daar ging het inderdaad om. Dat was wat ik bedoelde. De reden dat ik daar niet kon beginnen zingen, wat ik wél deed bij A Silver Mt. Zion, is erg complex en heeft er deels mee te maken dat Godspeed heel nadrukkelijk luide instrumentale muziek maakte. We schreven geen songs waarbij iemand zong; er was geen frontman. Er mocht zelfs geen hint zijn dat er een centraal figuur was. Het was een moeilijke groep mensen, als we die stap al zouden hebben gezet zouden er urenlange discussies over de teksten gevolgd zijn. Het zou onpraktisch geweest zijn. Bij A Silver Mt. Zion komen we beter overeen, regels kunnen er ook veranderen."
enola: Zijn je eigen ideeën over zingen veranderd?
Menuck: "Ik heb nooit iets tegen zang gehad. Wat veranderde is dat de tactiek om instrumentale muziek te spelen zijn aantrekkingskracht verloor voor mij. Dat had met veel zaken te maken, maar die laatste tour in de Verenigde Staten was er één van. Er gebeurde van alles in de wereld dat voortkwam uit wat het land waar wij door trokken had gedaan. Het was knettergek, met veel spanning, politie,… en we hadden geen enkele gemakkelijke manier om er over te communiceren, wat me deed besluiten dat dit geen goeie werkmethode meer was."
enola: Alsof je jezelf het zwijgen had opgelegd als band?
Menuck: "Dat en het feit dat er in de groep verschillende visies waren. Eén ding waar Godspeed nooit goed in was, was een gemeenschappelijke stem vinden. Er waren negen mensen met al hun instrumenten betrokken bij die band en het enige waar we dag na dag mee bezig waren was om dat te doen bewegen. Het was een te groot schip geworden om het snel bij te sturen."
enola: Je ontkende na dat nieuwsitem op Drowned In Sound heftig dat Godspeed had opgehouden te bestaan. Jullie zijn dus nog steeds gewoon in die onbepaalde pauze? In een eerder interview gaf je nochtans aan dat een band nu eenmaal een beperkte houdbaarheid heeft. Kun je dan niet gewoon toegeven dat het gedaan is? Of geloof je echt dat jullie nog naar buiten gaan komen als Godspeed?
Menuck: "Het is niet waarschijnlijk dat er nog iets gaat gebeuren, maar er zijn negen mensen in de band en we kunnen maar stoppen als iedereen het daar mee eens is. Het zou respectloos zijn om te beslissen dat we eerder opgeheven zijn. Ik sta open voor elke goed voorstel van wie dan ook ervan, maar zelf heb ik er gewoon geen voor het moment. Dat is alles. Ik weet dat die "pauze" nogal dwaas overkomt, maar uiteindelijk is het iets privé tussen negen mensen en er zijn redenen waarom wij niet willen zeggen dat we gesplit zijn. Meer weet ik niet. We hebben als Godspeed nooit verder dan drie maand vooruit willen plannen."
enola: Jullie spreken nog met elkaar?
Menuck: "Met acht van de negen spreek ik nog vaak en af en toe komt het onderwerp nog wel eens naar boven maar niets concreets. De negende beweegt zich in andere kringen en dus zie ik die niet veel."
enola: Er is al even sprake van een live-album met als titel Fuck You Draculas. Dat was zelfs aangekondigd voor dit jaar, maar daar is nu geen sprake meer van. Bestaat dat plan nog?
Menuck: "Ik was dat album aan het mixen op mijn computer toen mijn huis is leeggeroofd en mijn harde schijf gestolen werd. We zijn daarna begonnen met het opnemen van 13 Blues For Thirteen Moons dus ik ben er nog niet toe gekomen om te herbeginnen. Het is ook ontgoochelend en moeilijk om van nul te beginnen. Het moet een essay van dertig pagina’s over de muziekbusiness en onze positie daarin worden en onze geschiedenis. De cd zal de audiotrack daarbij zijn. Fuck You Draculas is de titel van het essay en slaat op al wie samenzweert om het leven uit de muziek te zuigen."
enola: In 2005 toerden jullie als Thee Silver Mt. Elegies met War Radio. Heb je plannen om dat uit te brengen?
Menuck: "De laatste paar jaar zijn de drukste uit mijn bestaan geweest. De muziek van die tour is opgenomen, en we hebben het al een keer proberen te mixen, maar het draaide niet goed uit. Ik heb nog geen tijd gevonden om het opnieuw te proberen. Hopelijk kan ik dat deze zomer doen. Ik wil zeker dat het uitkomt, want het is goed geworden. Het is alleen de vraag wanneer. Of we zo nog gaan optreden weet ik niet. Jen van Hangedup die toen meespeelde kan immers elk moment bevallen en zal de komende tijd haar handen wel vol hebben veronderstel ik."
enola: Tot slot: in "13 Blues For Thirteen Moons" zing je "no heroes on my radio". Wie zijn je helden?
Menuck: "Er zijn er heel wat en ze veranderen van dag tot dag. Op dit moment is dat de Amerikaanse schrijfster Joan Didion en dan vooral haar non-fictie. Ze heeft heel wat geschreven, waaronder Slouching Towards Bethlehem waarin ze vertelt over de dagen dat de Haight-Ashbury-wijk in San Francisco het Mekka van de tegencultuur was. Ze schrijft niet op een politieke manier, maar wel over politiek in Amerika en ze slaat de nagel op de kop. Ze deed me realiseren wat ik nog te leren heb; wat echt ambachtsschap is in plaats van lawaai te maken zoals ik al die tijd al doe. Heel inspirerend."
A Silver Mt. Zion concerteert op 9 april in de Botanique in Brussel.
