Thrill Jockey, 2007
In de psychiatrische kliniek naast de zoo van Animal Collective
gonst het van de activiteit. Die van Wolf Eyes proberen
hun celmuren te slopen met hun drilboornoise, Björk maakt haar
begeleiders horendol als belichaming van het toppunt van
schizofrenie, Mauro is voor de
zoveelste keer ontsnapt en The Fiery Furnaces overhandigen de
psychologen weer een ander werkstuk dat hen voor nieuwe raadsels
plaatst. Laatstgenoemden in een dwangbuis stoppen, zou echter
getuigen van misplaatst sadisme, want hoezeer er in de hoofden van
Matthew en Eleanor Friedberger ook in tongen wordt gesproken, hun
grillige mini-opussen zijn telkens weer voer voor eindeloze
discussies en evenveel luisterbeurten. Op Blueberry Boat, hun in
ep vermomde full-cd en het geweldige Bitter Tea werd
gezongen over het Vietnamese Ministerie van Telefonie en tropische
ijslanden en op ‘Widow City’ worden met een Kraftwerkiaanse sérieux
vreemd versierde boompjes opgezet over Japanse slippers en de
Egyptische grammatica. Voor hun nieuwe plaat hebben de Friedbergers
hun hengel dus opnieuw uitgegooid in nucleaire vijvers vol
vreemdsoortige creaturen, maar de ongrijpbaar wriemelende vangst is
weer om duimen en vingers bij af te likken.
Was voorganger Bitter Tea nog
volgestouwd met synths die letterlijk en figuurlijk een paar vijzen
los hadden, dan wordt op ‘Widow City’ voor een minder exuberante
instrumentatie gekozen. De Friedbergers trekken dan wel volop de
kaart van de speelse orgeltjes, gitaar en drums, maar het traject
dat ze met hun voor de hand liggende instrumenten afleggen, zou de
gemiddelde gps ongetwijfeld tilt doen slaan. The Fiery Furnaces
maken nog steeds liever een stevige omweg in plaats van recht op
hun doel af te gaan. Luister maar naar ‘The Philadelphia Grand
Jury’, waarin verschillende muzikale patronen aan elkaar geweven
worden tot een ogenschijnlijk ondergekotst tapijt, maar geleidelijk
aan ontvouwt zich een harmonieus geheel van kleuren, schakeringen
en figuratie.
Het mag duidelijk zijn: een gulden middenweg laat zich bij dit duo
niet bewandelen. Ofwel word je misselijk, ofwel vergaap je je aan
de bruuske, maar onuitputtelijke ideeënpracht van deze muzikale
ecstasy. Toch bevat ‘Widow City’ minder dolgedraaide kermismolens
van nummers in vergelijking met de vorige albums. In navolging van
songs als ‘Waiting To Know You’ en ‘Teach Me, Sweetheart’ van de
vorige plaat, wordt het aantal ingevingen per song vaak drastisch
teruggeschroefd met verteerbare popparels als resultaat.
‘Restorative Beer’ bijvoorbeeld, een song met een even eenvoudige
als geniale melodielijn over de utopie van helende alcohol. Of wat
te denken van ‘Egyptian Grammar’, een song waarin violen en harp
als Champollions assistentie verlenen aan Eleanor Friedberger bij
het ontcijferen van hiërogliefen. ‘More Automatic Husband’ en
‘Ex-Guru’ varen een minder rechtlijnige koers, maar het zijn ook
liefdesbootjes van songs die nergens schipbreuk lijden.
Ondanks enkele serieuze toegevingen richting pure pop sluipen ook
een paar waanzinnige zotternijen ‘Widow City’ langs de achterdeur
binnen. Hoewel de Friedbergers op deze plaat de indruk wekken
mentaal gezonde songsmeden te zijn, vindt er onder hun hersenpan
vaak een chaotische aflevering van ‘The Muppet Show’ plaats. Vanop
een balkon is het dan ook verwonderd kijken en luisteren naar
‘Clear Signal From Caïro’, een op hol geslagen mini-epos dat meer
gemoedswisselingen kent dan een schizofrene depressieveling. In
‘Uncle Charlie’ komen drums, gitaren en de stem van Eleanor dan
weer in een kettingbotsing terecht met een muzikaal autokerkhof als
resultaat. Hun liefde voor abrupte koerswijzigingen en
onvoorspelbare tempoveranderingen hebben de Friedbergers dus nog
lang niet opgeborgen, maar hun in popsongs gekanaliseerde waanzin
klonk nooit coherenter.
Als we het slappe ‘Rehearsing My Choir’ even buiten beschouwing
laten, klinkt de prettig gestoorde smeltkroes van The Fiery
Furnaces per plaat aantrekkelijker. Meer dan ooit leveren de
Friedbergers het avontuurlijke alternatief voor behoudsgezinde
indiepop. Wie de traditionele bestemmingen van de Pinbacks of de
Death Cabs wil inruilen voor een spannende, kleurrijke citytrip,
hoeft dan ook niet verder te zoeken. Een tochtje door ‘Widow City’
bevat immers meer inspiratie en creativiteit dan het volledige
oeuvre van vele halftalenten.
