‘Z’, de nieuwe plaat van My Morning Jacket, gaat van start met een
donkere, onbehaaglijke synth die evengoed een lap vette drum ‘n
bass van Andy C of DJ Aphrodite had kunnen inluiden. Deze
onverwachte aftrap zet meteen de toon voor een plaat waarop de
altcountry-formatie uit Kentucky nieuwe paden durft te bewandelen.
Terwijl hun songs in het verleden wel eens durfden te ontaarden in
lang uitgesponnen jamsessies, opteert My Morning Jacket op ‘Z’ voor
een compactere en gebaldere sound. De plaat klokt namelijk af op
een goeie 47 minuten. Rivers Cuomo van Weezer zou gewag maken van
epische proporties, maar in vergelijking met ‘It Still Moves’
hebben Jim James en zijn kompanen de lengte van hun nummers
aanzienlijk ingekort. In vergelijking met het vorige werk valt ook
de diversiteit op die ‘Z’ tentoonspreidt: een vleugje r&b, een
snuifje reggae en lichte elektronica, de bebaarde countryrockers
draaien er op hun nieuwe plaat hun hand niet voor om.
Laten we meteen maar onze belangrijkste conclusie er tegenaan
gooien: ‘Z’ is een paradoxale plaat. Het schijfje markeert een
breuk met het verleden en toch zijn alle elementen van vroeger
aanwezig. Jim “The more reverb the better” James zoekt nog altijd
de hogere regionen van de toonladder op, de emotionele zanglijnen
worden nog steeds ondersteund door intimistisch en melodieus
gitaarwerk en ook deze plaat is op z’n best te genieten bij een
knetterend haardvuur met een fles Merlot in de buurt. Waarin
schuilt dan de discrepantie met platen als ‘It Still Moves’ en ‘At
Dawn’? Wel, het is zoals voetbalanalist Wim de Coninck zou zeggen
over Anderlecht-Betis Sevilla: het verschil zit hem in de
afwerking. De countryrockers hebben John Leckie (eerder al achter
de knoppen bij Radiohead, Stone Roses en Muse) onder de arm genomen
en dat heeft duidelijk vruchten afgeworpen. Leckie geeft ‘Z’ een
meerwaarde die ons deed denken aan wat Nigel Godrich voor ‘Sea
Change’ van Beck betekende. De plaat klinkt erg subtiel en mooi
afgewerkt, zonder clean of gepolijst te zijn. De hoekjes van de
songs zitten volgepropt met details zonder dat we ook maar één
seconde aan overdaad dachten. ‘Wordless Chorus’ is een mooi
voorbeeld: op de achtergrond horen we de zee ruisen en een fietsbel
rinkelen zonder dat de song uit het oog wordt verloren. Het nummer
bewijst dat een refrein vol aah aah’s de ziel veel meer kan
beroeren dan bepaalde achterhaalde frasen die zelfs De Bond Zonder
Naam nog als melig en clichématig zou bestempelen (that means
you, James Blunt ). Het daaropvolgende nummer, ‘It Beats 4 U’,
hoort nu al in ons lijstje My Morning Jacket-classics thuis: de
ijle vocals van James nemen ons, vergezeld door cirkelende
synthesizers, mee naar ongekende hoogtes, terwijl subtiele
drumroffels tevergeefs weerwerk proberen te bieden tegen deze
onweerstaanbare etherische pracht.
Naast de meeslepende ballads mag er op ‘Z’ ook ouderwets worden
gerockt. In het aanstekelijke ‘What A Wonderful Man He Was’ vraagt
een swingende piano uitbundige gitaren ten dans. Het nummer zou een
schitterende single zijn: opwindend, catchy en voorbij voor je het
weet. Ook ‘Lay Low’ is niet minder dan een rechttoe rechtaan
rocknummer. In het met kinderstemmetjes opgefleurde ‘Into The
Woods’ (een wals, jawel) horen we dan weer een carrousel de revue
passeren. Het nummer is exemplarisch voor het experimentele
karakter van de plaat. Er wordt echter traditioneel afgesloten met
het traag ontluikende ‘Dondante’, een nummer dat probleemloos op de
vorige plaat had kunnen staan: zachte drums, dito bas en een amper
te ontwaren gitaar begeleiden een hyperemotioneel klinkende James
naar een majestueus hoogtepunt. Wanneer de song zachtjes uitdooft
blijven we met een gelukzalige glimlach en een lege fles wijn in de
zetel achter.
Met ‘Z’ levert My Morning Jacket één van de aangenaamste
verrassingen van het jaar af. Het is hun meest gevarieerde en
uitgepuurde plaat tot nog toe. Er staat geen noot te veel op en dat
is in het verleden wel eens anders geweest. Het piekeren voor de
eindejaarslijstjes heeft nu al een aanvang genomen.
