12 februari 2004: Sharko, Ghinzu en Girls In Hawaii spelen een uitverkochte AB plat. Een grote triomf voor de Waalse popscene die tot dan in Vlaanderen werd doodgezwegen. Van die bewuste avond is er nu een officieel document want Bang! besloot de avond op DVD vast te leggen, wat ontkennen nu wel volledig onmogelijk maakt.
"Jullie Vlamingen hebben van jullie cultuur echt dé cultuur gemaakt. Het idee dat de Vlaamse cultuur de interessantste ter wereld is, wordt in de media ook heel erg gepushed. Op dat gebied zijn de Vlamingen chauvinistisch à mort, erger dan de Fransen wat mij betreft", zo stelde Thomas Van Cottom, voormalig drummer van Venus ooit. En hij had gelijk: jarenlang wrikte de Vlaamse muziekpers gulzig in de eigen Antwerpse navel, wat over de taalgrens gebeurde werd niet gevolgd. En of dat onterecht was.
Hadden we u een paar jaar geleden over een Waalse of Brusselse rockscene gesproken, u had ons ongetwijfeld in het gezicht uitgelachen. Toch bestond er toen ook al heel wat muzikaal leven over de taalgrens met groepen als My Little Cheap Dictaphone en Venus. Langzamerhand groeide er een scene, die ondertussen zó gegroeid is dat ook Vlaanderen er niet meer om heen kan. Met behulp van de sterke schouders van Sharko, Ghinzu en Girls In Hawaii verspreidde het succes zich met het tempo van een killervirus over Engeland, Frankrijk en Nederland, om daarna ook Vlaanderen aan te steken.
Sharko, Ghinzu en Girls In Hawaii hebben elk hun aandeel in deze veroveringstocht. Zo bracht Girls In Hawaii de boel tot ontploffing in Frankrijk, terwijl ouderdomsdekens Sharko en Ghinzu het vuur in Engeland deden oplaaien. Vreemd genoeg kostte het hen de meeste moeite om Vlaanderen overtuigd te krijgen.
Het muzieklandschap in Vlaanderen en Wallonië werd dan ook al jaren door een onzichtbare muur van elkaar gescheiden. Veel Waalse bands fixeerden zich téveel op de Franse voorbeelden, terwijl Vlaanderen zich reeds al die tijd op de Angelsaksische scene richtte. Toch was er toen ook al iets gaande in Wallonië, waar dEUS als eerste werd opgepikt door platenfirma Bang!, en waar bands als Venus in die groep ook wel écht een groot voorbeeld zagen. Thierry Coljon van Le Soir gaat wel heel ver in De Morgen en noemt dEUS zelfs de oorzaak van de ommekeer: "De opkomst en het succes van dEUS hebben veel Waalse muzikanten van hun complexen genezen. Plots ging men beseffen: hé, als die kerels het kunnen, dan wij misschien ook? Vroeger beperkten de meeste francofone bands, zelfs de behoorlijk succesrijke als Machiavel, zich tot een imitatie van buitenlandse voorbeelden. Maar sinds er groepen opstonden zoals Venus en Ghinzu, nam de waardering zienderogen toe. De markt in Wallonië is nog onbeduidender dan die in Vlaanderen. Om in de muziek te overleven heb je het buitenland nodig. In Frankrijk hebben An Pierlé, Soulwax, Dead Man Ray en Zita Swoon de weg gebaand en dus daagt het ook bij Girls in Hawaii en aanverwanten dat je met een gezonde dosis lef en zelfvertrouwen heel wat kan verwezenlijken."
De ommekeer zou dus ook wel aan een mentaliteitsverandering te wijten zijn. "Tot voor kort gedroegen Waalse muzikanten zich eigenlijk zeer passief", zegt Coljon. "Ze stelden vast dat ze geen succes hadden, jammerden en zeurden almaar over hoe onrechtvaardig dat wel was, maar zelf deden ze niets concreets om hun situatie te verbeteren. Vandaag de dag tonen groepen zich veel gemotiveerder. De appetijt om zich te onderscheiden, de drang het echt te maken, is groter geworden. In vergelijking met enkele jaren geleden houden de bands er een nieuwe filosofie en arbeidsethiek op na. Dat leidt vanzelf tot betere platen, ook al hebben we op het gebied van management en promotie nog een lange weg te gaan."
Ook Rudy Leonet van Radio 21 erkent het probleem: "de regionale achterstand heeft met gebrekkige public relations te maken: Waalse groepen weten zichzelf minder goed te verkopen en vinden vaak onderdak bij kleinere labels die het geld noch de middelen hebben om agressieve promotiecampagnes te voeren. Als ik muzikanten uit Vlaanderen ontmoet, blijken het een voor een sterke persoonlijkheden te zijn, die rotsvast geloven in wat ze doen. Artiesten uit het zuiden van het land zijn aanmerkelijk timider. Ze worden dan ook minder goed omringd. Managements, publishers, booking agencies, platenmaatschappijen, het vormt allemaal één geheel. De eerste stap naar professionalisering is volgens mij dus een psychologische."
Het optreden in de AB van 12 februari 2004 heeft natuurlijk een sleutelrol in de Vlaamse erkenning van de Waalse scene gehad. Bij Bang! en de AB leefde het idee dat een optreden met de grootste namen uit de scene in een Vlaamse AB wel eens iets konden forceren.Wat volgde was echter niet ingecalculeerd: aanvankelijk begroot op een gezellig avondje in de club, moest door de grote vraag al snel worden uitgeweken naar de grotere AB Box en tenslotte raakte zelfs een volledige concertzaal uitverkocht. Weliswaar bestond het publiek hoofdzakelijk uit Waalse muziekfans die hun helden op deze glorieuze avond kwamen steunen, maar de Vlaamse spotlights zwenkten eindelijk over de taalgrens.
Natuurlijk moest er ook wel meer aan de hand zijn. De media kunnen immers enkel en alleen een hype in het leven roepen, als er ook iets is dat de moeite loont. Goede muziek bijvoorbeeld. En in tegenstelling tot de ooit zo opgehemelde Antwerpse scene bestaat de Waalse niet uit een horde epigonen van één voorbeeldgroep, maar gaat het muzikale spectrum werkelijk alle kanten uit.
Zo slaagt Girls In Hawaii er in de dromerige pop van Grandaddy te verrijken met een stevige portie Calexico. Girls In Hawaii is overigens lang niet de enige Waalse groep om met zulke originele ideeën voor de dag te komen. Het Luikse Zop Hopop, bijvoorbeeld, zoekt haar inspiratie in de jaren vijftig. Met voorbeelden als Nina Simone wist deze groep al zeer originele invalshoeken voor haar muziek te vinden. Alsof de Walen door hun eerder beperkte blootstelling aan de Angelsaksische popcultuur eigenlijk dichter bij de basis staan, waardoor ze ook met originelere ideeën op de proppen weten te komen.
Ook Ghinzu slaagt erin dat perfecte midden tussen beïnvloeding en originaliteit te vinden. Theatraal als ze zijn doen ze vaak aan Muse denken, maar de talloze invloeden die ze met behulp van overdreven veel elektronica tot indrukwekkende composities omsmeden maken hen nóg bombastischer.
Sharko, ooit nog het éénmansproject van David Bartholomé als sound hobbyist, is inmiddels de grootste vertegenwoordiger van de Waalse indiescene. De groep heeft al drie albums op haar naam en beschikt dus over een heus archief om naar hartelust songs uit te pikken voor haar liveshows. Alsof dat nog niet zou volstaan, verrijken ze die ook nog graag met covers van Nena of de Evil Superstars, en ook spielerei met ballonnen en zingende schoenen is hen niet vreemd.
In Engeland beweert men vooral voor de surrealistische, exotische teksten van de Belgen door de knieën te gaan, maar dat zal ook wel grotendeels aan de beperkte Waalse kennis van de Engelse taal liggen, iets wat we voor u vertalen naar charme, en ook wij zijn daar zeer vatbaar voor. David Bartholomé van Sharko ziet het in De Tijd nog anders: "We zijn nu eenmaal geen Engelsen. Britten vinden ons exotisch omdat we niet over die typisch Angelsaksische sound beschikken en omdat we hen durven aan te spreken. Hun muzieksterren zijn onbereikbaar. Met ons kunnen ze na het optreden gewoon een babbel slaan. Dat vinden ze vreemd, net als onze wat surreële teksten. Men is daar te serieus met imago bezig. Als je een beetje gek doet, val je op."
Deze drie bands vervullen, net als oervaderen Venus, Miam Monster Miam en My Little Cheap Dictaphone, een belangrijke pioniersrol , en daar slagen ze als bij wonder bijzonder goed in. Een goed voorbeeld hiervan is de Les Indé 30 chart van Radio France, waar naast Sharko, Ghinzu en Girls In Hawaii ondertussen ook al de Hollywood Porn Stars het mooie weer mogen maken. En alsof dat nog niet genoeg is, kan ook Mud Flow nu haar laatste album A Life On Standby in Frankrijk uit te brengen. De voorpagina van het wereldwijd verdeelde Wanted Rock schreeuwde vorige maand nog met het opvallende opschrift "Belgique: Plus Rock Que Nous?". Het magazine wijdde daar niet minder dan acht pagina’s aan, inclusief een korte situering van dEUS en Das Pop.
Hoe Das Pop daar terecht is gekomen? Uitgerekend Das Pop is één van de eerste Vlaamse bands om veel interesse in het Waalse landsgedeelte te tonen. De groep vertaalde zelfs haar single "You" naar het Frans, waarna het op Pure FM een niet onaardige radiohit werd. En daar houdt het niet op, want Niek Meul leverde ook zijn bijdrage aan de productie van Year Of The Tiger, het debuutalbum van de Hollywood Porn Stars.
An Pierlé en Zita Swoon beseffen trouwens ook maar al te goed wat Frankrijk hen te bieden heeft. An Pierlés in Vlaanderen ondergewaardeerde Helium Sunset maakte het daar tot de eindejaarslijstjes van vele vooraanstaande critici. Dat album werd onlangs heruitgebracht met een Franstalige single erop. Zita Swoon dat al j´ren veel succes oogst in Frankrijk, bracht onlangs A Song For A Girl uit, dat verschillende Franstalige chansons bevat. Toeval?
Ook op de festivalweides waren de eerste tekens van die ommekeer vorige zomer merkbaar. Girls In Hawaii stond op Rock Werchter, Mud Flow op Melkrock, Ghinzu op Pukkelpop en we zien er zeker en vast nog wel een paar over het hoofd. Een trend die dit jaar naar alle waarschijnlijkheid alleen nóg duidelijker naar voren zal komen.
Leonet ziet het huidige optimisme als de eerste stap: "Als programmamaker is mijn ervaring dat er in de Franse Gemeenschap van ons land momenteel talent, creativiteit en eerlijkheid in overvloed is. Er zijn in deze regio nog nooit zoveel platen gemaakt die je probleemloos op de radio kunt draaien. Dat stemt me optimistisch. Een band die goede concerten geeft, zorgt voor opwinding bij het publiek. Dat stimuleert dan weer de platenverkoop en dat succes vormt een stimulans voor jongere muzikanten. Op zo’n moment spreek je van een sneeuwbaleffect. Ik zie de zaken dus zeker niet somber in. Integendeel, the best is yet to come."
