De concurrentiestrijd tussen rivaliserende animatiestudio’s
Dreamworks en Pixar begint stilaan de allures van een boksmatch te
krijgen waarin geen van beide tegenstanders maar neer wil gaan. Een
klein jaar geleden kwam Dreamworks nog stevig uit de hoek met
‘Shrek 2’, enkel om daarna een zware
opdoffer te krijgen met het teleurstellende ‘Shark Tale’. En nu geeft Pixar een forse
uppercut met ‘The Incredibles’, een heerlijke avonturenfilm waarin
regisseur Brad Bird een belangrijke stap vooruit zet in het genre.
Visueel is hetgeen we te zien kregen in pakweg ‘Shrek’ of ‘Finding Nemo’ nauwelijks nog te
overtreffen, en voor zover het al mogelijk is, is het maar de vraag
of we dat wel wíllen. Fotorealisme is immers niet de reden waarom
we naar een animatiefilm gaan kijken. Maar inhoudelijk krijgen we
hier iets dat we nog niet eerder hebben gezien: een bijna twee uur
durende prent (gewoonlijk wordt dit soort film in 80 tot 90 minuten
afgehaspeld), waarin de tijd wordt genomen om de personages
uitgebreid te introduceren, om ze te plaatsen in een duidelijk
afgebakende wereld én om vervolgens een degelijke plot op poten te
zetten. Dat is nog eens iets anders dan meteen voor de meest voor
de hand liggende gag te gaan (hallo, ‘Shark Tale’).
Mr. en Mrs. Incredible zijn twee superhelden (hij beschikt over
fenomenale kracht, zij kan al haar ledematen tot in het oneindige
uitrekken), die samen met enkele collega’s op een regelmatige basis
de wereld redden van een zekere en spoedige ondergang. Wanneer een
zelfmoordenaar Mr. Incredible een proces aansmeert omdat hij tegen
z’n wil gered werd, komt er een nationale hetze op gang tegen de
superhelden, die vervolgens verplicht worden om hun roeping op te
geven en een saai, anoniem leventje te gaan leiden ergens in de
voorstad. Mr. Incredible gaat tegen z’n zin bij een
verzekeringsmaatschappij werken, zijn vrouw wordt een huismoeder.
De kinderen krijgen te horen dat ze hun superkrachten niet dienen
te gebruiken en wanneer de frustratie Mr. Incredible teveel wordt,
kan hij weinig anders doen dan in z’n auto zitten luisteren naar
een politiescanner.
Net wanneer de banaliteit van het gewone leventje onze helden
definitief dreigt te verstikken, krijgt Mr. Incredible echter een
bezoekje van een mysterieuze dame die hem een grote som geld biedt
om nog éénmaal de superheld uit te hangen. Met een buikje dat hij
vroeger niet had en een zere rug, schiet hij opnieuw in actie,
enkel om betrokken te raken in een sinister plan, gesmeed door
snoodaard Syndrome.
‘The Incredibles’ biedt visueel niet echt een spectaculaire
vernieuwing, zoals die bijvoorbeeld wél kon worden waargenomen in
de overgang destijds van ‘Antz’ naar ‘Shrek’. Ik begin te geloven dat
CGI-animatie zo stilaan wel het plafond heeft bereikt – de volgende
stap zou een perfect realisme zijn dat niet te onderscheiden valt
van echte acteurs, maar wie zit daarop te wachten? Dan kun je net
zo goed naar een gewone live actionfilm gaan kijken. Nee, regisseur
Brad Bird kiest voor figuurtjes die er bewust een beetje
cartoony uit blijven zien. De film werd destijds door Bird
geschreven met de bedoeling er een klassieke tekenfilm van te
maken, en die roots vind je hier nog duidelijk terug. Personages
zijn gezegend met enorme kinnen en beentjes die veel te mager zijn
voor hun vaak indrukwekkende torso. Of je krijgt figuurtjes als
Edna Mode, de persoonlijke kostuumontwerpster voor de Incredibles –
ze reikt nauwelijks tot aan de knieën van de andere personages,
draagt een zwarte pagekop, heeft een enorme bril op en spreekt met
een zwaar Duits accent. Het uiterlijk van dit fantastische
figuurtje is krék dat van Edith Head, een legendarische
kostuumontwerpster uit Hollywood (Google haar foto maar eens op),
maar de manier waarop ze zich voortbeweegt en praat, heeft niets te
maken met de drang naar realisme die andere animatiefilms van de
laatste jaren vaak domineert. Dit is een animatiefilm die geniet
van de vrijheden die deze vorm nu eenmaal biedt en die de
werkelijkheid dan ook vrolijk overstijgt.
Dat geldt ook wat de sets betreft: de Incredibles wonen in een
nogal kleurloze voorstad die ergens in een time warp tussen de
jaren vijftig en zestig lijkt te bestaan – let op het ontwerp van
de gebouwen en de wagens waarin iedereen rijdt. Wanneer het
avontuur begint en de actie zich verplaatst naar het geheime eiland
van de slechterik, krijgen we prachtige, inventieve decors te zien
die zó uit de betere James Bondfilms komen. De wereld van ‘The
Incredibles’ ziet er niet uit zoals die van andere films, we hebben
dit nog nooit eerder gezien.
Maar dat is allemaal voer voor de ogen – waar ‘The Incredibles’
écht uitblinkt, is in de inhoud. Films als ‘Shrek’, en zeker de sequel daarop, waren in
essentie moppentrommels waar vervolgens een verhaaltje omheen werd
gesponnen. Dat dat verhaaltje niet erg sterk was, deed er niet
zoveel toe, omdat de grappen zo goed werkten. Maar Brad Bird pakt
het anders aan. In plaats van de ene gag na de andere naar ons
hoofd te smijten, probeert hij gewoon zo duidelijk mogelijk de
personages te schetsen. De humor komt dan spontaan naar boven uit
hun karaktertrekken en de manier waarop ze met elkaar omgaan. Het
gevolg is dat ‘The Incredibles’ een film is geworden met minder
schaterlach-momenten, maar met een steviger structuur. In deze
prent heb je grappen die tijdens het eerste half uur een set-up
krijgen, en pas helemaal op het einde een pay-off. In een film als
‘Shrek’ zie je dat vrijwel nooit:
daar komt de pay-off altijd onmiddellijk, zodat je ook onmiddellijk
een lach krijgt. Er valt voor beide benaderingen iets te zeggen,
maar bekeken als film die over de loop van z’n hele lengte een
ervaring moet opbouwen voor het publiek, is ‘The Incredibles’
beter.
De dynamiek tussen de personages zit altijd helemaal goed, dàt is
de grote kracht van de prent. Mr. en Mrs. Incredible blijven àltijd
man en vrouw en de ouders van hun kinderen, zelfs wanneer ze de
wereld gaan redden. Check out hoe ze in hun autootje
onderweg zijn om Syndrome tegen te houden, maar ondertussen nooit
ophouden met kibbelen over welke weg ze moeten volgen. Frozone, een
bevriende superheld, wil hen ter hulp schieten maar kan z’n pak
niet vinden. Hij roept naar z’n vrouw: ‘Where did you put my
suit, woman?!’ En dàt in de stem van Samuel L. Jackson,
hilarisch. ‘The Incredibles’ put z’n humor en haast onweerstaanbare
charme niet uit zelfbewuste knipoogjes naar andere films, zoals
‘Shark Tale’ en ‘Shrek 2’ dat wel deden, maar uit de
herkenbaarheid van de personages en de wisselwerking tussen
hen.
Misschien zit het geheim van het succes van de film wel in het feit
dat er maar één man wordt aangewezen als regisseur en schrijver:
Brad Bird. Gewoonlijk krijg je in dit soort projecten minstens drie
regisseurs en vijf schrijvers. Natuurlijk zullen er ook hier nog
wel anderen zijn geweest die hun zegje hebben gedaan, maar ‘The
Incredibles’ straalt wel een soort van eigenheid uit, een
individuele, zeer krachtige visie, die de personages op de
voorgrond zet, in plaats van de snelle lach. Het resultaat is een
visueel bijzonder rijke, inhoudelijk superieure productie.
Ongelooflijk, inderdaad.
http://disney.go.com/disneypictures/incredibles/index.html
