Nog niet zolang geleden kon u hier een special lezen over seriemoordenaars.
Misschien moeten we er dringend over nadenken om ook ‘Memories of
Murder’ – ‘Salinui Chueok’ voor de polyglotten – in dat imposante
lijstje op te nemen, want deze film is van een zodanige kwaliteit,
dat je de makers er van zou gaan verdenken dat ze de ranzige
kantjes van de Hollywood-machine nog niet hebben leren
kennen.
‘Memories of Murder’ vertelt het waargebeurde verhaal van een reeks
onopgeloste moorden in de jaren tachtig, toen Zuid-Korea nog onder
de knoet leefde van een miltaire dictatuur. Voor het eerst kreeg
men er te maken met een seriemoordenaar.
Op het platteland worden met de regelmaat van de klok lijken van
jonge meisjes teruggevonden. Dat het om een seriemoordenaar gaat,
is al snel duidelijk, want alle slachtoffers zijn aangerand op een
regenachtige avond, hun onderbroek is over het hoofd getrokken en
als klap op de vuurpijl vraagt de dader steevast hetzelfde plaatje
aan bij een lokale radiozender. Park (Song Kang-Ho) is belast met
het onderzoek en wordt bijgestaan door zijn collega Jo (Kim
Roe-ha). De middelen waarover het tweetal beschikt, zijn minimaal
en je mag gerust stellen dat Park niet bepaald de snuggerste is.
Kim is in hetzelfde bedje ziek en is bovendien aan de opvliegende
kant. Omdat de druk van hogerhand om de zaak op te lossen groot is,
wenden ze zich tot het gebruiken van de meest onorthodoxe methodes.
Om de dingen nog wat erger te maken, komt de geroutineerde
rechercheur Seo (Kim Sang-kyung) het korps vervoegen. Geheel
volgens de verwachtingen leidt dit tot een confrontatie tussen de
methodische werkwijze van Seo en de brutale, afkeurenswaardige van
Park.
Park is ervan overtuigd dat hij een misdadiger op het zicht kan
herkennen. Om dit te staven, neemt hij van iedereen een foto en
verzamelt deze in een plakboek. Verdachten worden met het nodige
geweld ondervraagd, bekentenissen worden onder zware druk
afgedwongen en wanneer uiteindelijk blijkt dat de persoon in
kwestie onschuldig is, zie je Park vol ongeloof rondkijken. Volgens
hem is een bekentenis voldoende genoeg als bewijslast. Is dit niet
het geval, dan zorgt hij zelf wel voor de benodigde andere
bewijzen.
Seo gruwelt van deze praktijken en kiest ervoor om te observeren en
analyseren. Langzaam maar zeker komt hij dichter bij de identiteit
van de dader en dat ontgaat zijn oversten niet: zij dwingen Park om
met Seo samen te werken, al belet dat die eerste niet om de meest
absurde hypotheses te blijven aanbrengen.
Bong Joon-Ho levert met ‘Memories of Murder’ alles behalve een
alledaagse thriller af. In plaats van botweg voor de suspens te
gaan, doorspekt hij de prent met een forse dosis galgenhumor. In
die mate zelfs, dat het bij momenten niet ongepast is om te spreken
van een zwarte komedie. Het is maar dat je in het politiekantoor
nergens Leslie Nielsen ziet rondwaren, want soms denk je echt dat
je naar een aflevering van ‘Police Squad’ zit te kijken.
Absurditeiten troef dus: zo wordt een reconstructie van de misdaad
bijvoorbeeld uitgevoerd met een man in vrouwenkleren en loopt ze
volledig uit de hand. De personages lijken zich allemaal bewust dat
ze meespelen in een film en verzetten zich met hand en tand tegen
wat hen wordt opgedragen. Clichés, dat wel, maar dan wel van het
soort dat voor een verademing zorgt in deze anders zo grauwe film,
die door zijn gebrek aan opbeurende tinten een beetje doet denken
aan Seven Ook daar was het vergeefs
zoeken naar een streepje licht.
Bong gooit hoge ogen door de manier waarop hij het gegeven
benadert. Hij focust – zoals in serial thrillers nogal vaak
het geval is – niet op de dader, maar richt zijn volle aandacht op
de onderzoekers. In het begin is duidelijk dat Seo niet gelooft in
de methodes die Park hanteert, maar naarmate het onderzoek vordert,
merk je dat hij steeds meer en meer de zienswijze kan volgen.
Uiteindelijk komt het zover dat ook hij Parks praktijken begint te
hanteren, gewoon omdat de machteloosheid toeslaat. Ieder van de
onderzoekers maakt dan ook een wordingsproces mee. Je komt te weten
waarom ze zich zo gedragen. Het leven onder het militaire regime is
geen pretje en eist vooral onvoorwaardelijke gehoorzaamheid en de
koude oorlog is steeds nadrukkelijk aanwezig.
Hét money-shot van de film is tevens het laatste. We zien
Park jaren na de feiten, wanneer hij het korps al lang heeft
verlaten. Hij rijdt door de streek waar de moorden zich afspeelden,
en vraagt zijn chauffeur te stoppen. Na een wandeling door de
velden komt hij op de plaats waar men het eerste lijk vond. Hij
kijkt nogmaals, op zoek naar een eventueel spoor. Een meisje dat
aan het spelen is , vraagt wat hij doet. Nadat zijn uitleg is
gegeven, merkt ze op dat een paar dagen geleden er nog iemand dat
deed. Op dat moment beseft Park dat het de dader was die
terugkeerde naar de plaats van misdaad en vraagt haar hoe hij er
uitzag. Wanneer ze “gewoon” antwoordt, krijg je de blik van Park te
zien. “Gewoon”, prevelt hij, en dan pas is het hem duidelijk. Dat
wat hij jaren dacht en hoopte te kunnen, is onmogelijk: een dader
herken je niet op het zicht.
Die doordringende blik en de manier waarop Bong Joon-Ho het in
beeld brengt, is van een zeldzame schoonheid, een voorbeeld van hoe
één shot meer dan duizend woorden kan bevatten.
