Om met de deur in huis te vallen: is het met de laatste R.E.M. echt
zo slecht gesteld als sommige media ons willen doen geloven? Is het
zo dat er op ‘Around the Sun’ behalve single ‘Leaving New York’
alleen maar rommel en opvulsel staat? Dat deze plaat bloedeloos,
gevoelloos en geroutineerd klinkt? Het antwoord is nee. De band uit
Athens, Georgia heeft in haar bestaan nog nooit een echt
schabouwelijke plaat afgeleverd en dat deden ze ook niet met
‘Around the Sun’.
Akkoord, wanneer we appelen met citroenen gaan vergelijken, dan
moeten we inderdaad stellen dat U2 het er met How To Dismantle An Atomic Bomb iets
beter heeft vanaf gebracht, toch staan er op de dertiende
studioplaat van R.E.M. enkele prachtsongs die het verdienen
gekoesterd te worden. Als je de hele plaat een paar keer in haar
geheel beluistert, dan hoor je meteen dat de groep op
compositorisch vlak en qua groepsgeluid weinig risico’s heeft
genomen. Is dat een schande? Bwa nee, er zijn heel wat mensen die
uit gewoonte ook veel liever steeds naar hetzelfde restaurant gaan
omdat ze hun steak béarnaise op steeds dezelfde wijze willen
opgediend krijgen. Avontuurlijk is het natuurlijk niet, en dat
geldt ook voor ‘Around the Sun’. Een hele trits knappe tot
uitstekende songs, dat wel, maar geen plaat voor de
eeuwigheid.
Persoonlijk ben ik als ‘die hard’ fan afgehaakt na ‘Document’.
Daarna heb ik nog steeds elke nieuwe R.E.M.-plaat in huis gehaald
en genoten van giganten als ‘Out of Time’ en ‘Automatic for the
People’ en van brokken ‘Up’, ‘Monster’, Reveal’ en ‘New Adventures
in Hi-Fi’. Het is misschien doordat een nieuwe R.E.M.-release voor
mij geen kwestie van leven en dood meer is, dat ik me milder
uitdruk over deze plaat dan het gros van de (Amerikaanse) vakpers.
Wanneer je elk jaar weer een nieuwe ‘Automatic…’ verwacht, dan kan
je natuurlijk alleen maar teleurgesteld raken.
De uitmuntende single (laten we het daar over eens zijn) ‘Leaving
New York’ mag de plaat openen, gevolgd door het knappe ‘Electron
Blue’, dat aanvankelijk relaxed ronddobbert op een spaarzame
drumcomputer maar al gauw wordt opengereten door de meeslepende
zanglijn van Michael Stipe. ‘The Outsiders’ (met A Tribe Called
Quest-rapper Q-Tip) en ‘Make it All Okay’ zijn inderdaad niet
meteen de meest beklijvende R.E.M.-songs. De groep herpakt zich
echter meteen met anti-Bush-song ‘Final Straw’, wél een dijk van
een track, waarin Peter Buck zijn rinkelende Rickenbacker ruilt
voor zijn akoestische gitaar en Stipe – geruggensteund door donkere
orgeltonen – zijn gal kan spuwen.
Het mooie ‘I Wanted to Be Wrong’ had dan weer perfect op ‘Automatic
for the People’ gekund. Het uptempo ‘Wanderlust’ klinkt een beetje
te veel als een gratuit, carnavalesk deuntje; de song heeft dan ook
de pech vlak voor een andere kanjer te staan, het prachtige – weer
van een schitterende zanglijn voorziene – ‘Boy in the Well’ (nog
één om in te kaderen). Acht nummers ver zitten we, en nog steeds
begrijpen we niet waarom we deze ‘Around the Sun’ bij het restafval
moeten deponeren. Moeten de echte stinkers nog komen?
‘Aftermath’, ‘High Speed Train’ en ‘The Worst Joke Ever’ zijn
knappe (niks meer, niks minder) genuine R.E.M.-songs, maar nog
steeds niet van die aard om Stipe, Buck en Mills naar een strafkamp
te sturen of naar Fontys Rockacademie in Tilburg. Als er één song
opstaat die we niet meteen beschouwen als een verrijking voor het
respectabele oeuvre van de band, dan is het wel ‘The Ascent of
Man’, waarin de vocale uithalen van Stipe ons regelrecht de
gordijnen injagen. Gelukkig wordt alles weer goed gemaakt met de
titeltrack, die de plaat mag afsluiten. Ook hier weer niks nieuws
under the sun, maar wel een knap gearrangeerde song (met
iets als een spanningsboog, zowaar), waarin de groep in minder dan
vijf minuten tijd een korte samenvatting probeert te geven van wat
zij allemaal kan.
Conclusie: de avontuurlijke muziekfan zal deze R.E.M.
waarschijnlijk niks vinden; de fans kunnen we daarentegen
geruststellen: geen spectaculaire veranderingen, maar gewoon een
stuk of acht (als we goed gezind zijn vinden we ook ‘Wanderlust’
wel te pruimen) uitstekende songs. Geen enkele reden tot paniek,
met andere woorden…
