U denkt er misschien anders over, maar als (pop-)muziek wordt betrokken bij grootschalige, multidisciplinaire projecten, dan houden wij ons hart al vast. Menig goedbedoelend artiest schoot met goede bedoelingen uit de startblokken, om een tijd later te pletter te lopen tegen een muur van pretentie en moeilijkdoenerij in naam van de kunst. De informatie omtrent Plague Songs beloofde het ergste, maar het resultaat mag er eigenlijk wel zijn.
Doe die gordel om en zet u schrap. De Britse kunstenorganisatie Artangel plaatste een bestelling voor deze Plague Songs voor een grote kunsthappening, The Margate Exodus. Het onopvallende kuststadje Margate vormde in september 2006 het decor voor een uitbeelding van de Exodus, de vlucht van de Joden uit Egypte. Tijdens deze voorstelling werden de tien "plague songs" gebracht door lokale muzikanten. Voor de oorspronkelijke songs ging de organisatie langs bij een aantal artiesten van diverse pluimage, met een simpel voorstel: doe iets met een van de tien plagen uit het boek Exodus (dat ook zorgde voor de tien geboden).
Door het inschakelen van artiesten met totaal verschillende achtergronden — van avant-garde-iconen Scott Walker en Laurie Anderson, tot hiphopper Klashnekoff, barokman Rufus Wainwright, en neo-soulman Cody ChesnuTT — leek een onsamenhangende geluidssoep onvermijdelijk. Plague Songs bevat inderdaad evenveel stijlen als artiesten, waarvan sommige moeilijk bij elkaar passen, maar dat het zorgt voor een intrigerende trip is een understatement van formaat. Het ene moment gaat het er dreigend aan toe, en even later bedrieglijk simpel, etherisch, of theatraal.
Het prachtig vormgegeven album bevat uitgebreide liner notes, met o.m. ook de persoonlijke motivaties van de betrokken artiesten. Zo is het duidelijk dat elk van hen om andere reden deelnam aan het project, wat ook hun bijdrage kleurt. Zo putten Klashnekoff en Rufus Wainwright uit persoonlijke ervaringen voor hun plaag (respectievelijk ’Blood’ en ’Death Of The Firstborn’): de eerste voorziet een apocalyptische visie op straatgeweld van uitgebreide bijbelcitaten, terwijl Wainwrights "Katonah", een naar zijn normen nog ingetogen ballade, het tragische overlijden van een familielid als uitgangspunt hanteert.
De stilistische schizofrenie van de plaat dwingt de luisteraar om z’n verwachtingen constant aan te passen: de ene track vraagt om een forse dosis ironie, de andere beschouwt oprechtheid als een vanzelfsprekend gegeven. Door die gefragmenteerde visie is het mogelijk dat de pure Beatlespop van King Creosote (’Frogs’) terechtkwam op hetzelfde album als de zwoele soul van Cody ChesnuTT (’Boils’), de zangerige klaagzang van The Tiger Lilies (’Hail’) en de wat slappe dancepop van Imogen Heap (’Locusts’). De retro-synthpop van Stephin Merritts "The Meaning Of Lice" is niet minder dan surreeël op dit album, zeker met een tekst als "Fleas, fleas, STDs / All of Egypt on her knees".
Het zijn echter de veteranen die gaan lopen met de meest bijzondere bijdragen: Laurie Anderson doet atmosferische dingen met ’Death Of Livestock’, terwijl Robert Wyatt zorgt voor het vliegengezoem dat zijn samenwerking met Brian Eno op gang trekt. De enige track op dit album dat de stemmen echter zal doen verstommen is "Darkness", een stuk bombast waarop Scott Walker in dialoog gaat met een achtkoppig koor. Het sluit dichter aan bij moderne klassiek dan ’s mans recentste worp, het oncategoriseerbare The Drift, maar zorgt niettemin opnieuw voor nekharen die niet anders kunnen dan de lucht in gaan.
Tenzij je de stappen van deze artiesten wil volgen of op de een of andere manier betrokken bent bij dit soort projecten, is Plague Songs geen verplichte kost, al is het best een boeiende, ietwat corpulente oefening in ambitie, die in de context van een grootscheeps project vast de juiste impact wist te bereiken. Het werd ons ook opnieuw duidelijk waarom elk huishouden de eerste Ramones-albums als een verplichte aankoop mag beschouwen.
