Het mooie en uitdagende aan de moderne free jazz is de gestage aanvoer van nieuw talent. Het is werkelijk een komen en gaan van namen en gezichten, waarvan de ene al langer blijft hangen dan de andere. Eentje die zeker een blijver wordt, is trompettist Kirk Knuffke die een uitstekende neus heeft voor ideale sparring partners en labels die zijn muziek aan de man kunnen brengen. Trioplaat Chew Your Food is daarvan het stijlvolle bewijs.
Knuffke is nog maar een paar jaar actief in de New Yorkse scene, maar hij heeft wel een paar wapenfeiten op zijn conto gekregen. Zo maakte hij meteen al deel uit van Butch Morris’ Nublu Orchestra, werkte hij geregeld samen met percussionist Kenny Wollesen (vooral bekend van talloze samenwerkingen met John Zorn), speelde hij met songwriter Josh Ritter en maakte hij al enkele opgemerkte platen. Big Wig (2008) en Amnesia Brown (2010), beide uitgebracht door Clean Feed, werden alom geloofd omwille van hun creativiteit en maturiteit, terwijl de man ook hoge toppen scheert met Ideal Bread, een project dat gewijd is aan de muziek van wijlen Steve Lacy.
Chew Your Food laat hem dan weer horen in het gezelschap van twee oude rotten met een paar decennia ervaring: bassist Lisle Ellis en drummer Kenny Wollesen, die Knuffke de kans geven om zijn troeven uit te spelen. Op basis van dit concert uit maart 2009 zijn dan niet enkel de aanstekelijke composities van Knuffke, maar ook zijn eigen spel. Hij beschikt over een volle, bijna romige klank en pakt steevast uit met een vrij toegankelijke speelstijl. Daardoor klinkt hij wat minder radicaal als generatiegenoten als Peter Evans, Nate Wooley en Taylor Ho-Bynum, kerels die zich vaker vergrijpen aan minder conventionele technieken. Dit heeft dan weer als voordeel dat hij zichzelf niet voorbijsnelt en enorm consistent speelt.
Deze negen tracks zijn dan wel composities en geen pure improvisaties, toch is hier sprake van een forse dosis vrijheid en zelfs dan weet Knuffke te overtuigen met duidelijk gearticuleerde, logisch ontwikkelde solo’s en, hier en daar, enkele virtuoze hoogstandjes en verrassende wendingen. Het helpt dan ook dat hij wordt bijgestaan door een duo dat de muziek al even ontspannen tegemoet treedt. Wollesen, een allrounder die steeds vaker ingehuurd wordt door avant-koning Zorn, is duidelijk in z’n sas in deze intimistische context, terwijl ook bassist Ellis uitpakt met enorm gedreven, gevarieerd en melodisch spel. Zonder ook maar opdringerig te zijn hoor je ’m constant creatief bezig, drijvend met Wollesen, of de ideeën van Knuffke echoënd.
De composities vloeien bijna allemaal in elkaar over, wat ervoor zorgt dat de beide albumhelften aanvoelen als een coherent geheel: ensemblespel wordt moeiteloos afgewisseld met solo- en duomomenten, waarbij telkens opvalt hoe gelijkwaardig het er aan toe gaat. Het is dan wel niet de muziek van de grote statements en grensverleggende experimenten, het is minstens even charmant om te horen hoe zo’n solo zich kan ontwikkelen en opnieuw overvloeien in ensemblespel. Wollesen is zelden de geweldenaar; in plaats daarvan legt hij veel de nadruk om het cimbalenwerk en percussieve inkleuringen, wat de rol van Ellis dan weer iets nadrukkelijker maakt.
De composities zijn soms bedachtzaam, soms sierlijk wiegend, en dan weer iets meer ingetogen. Zo is het mooi om Wollesen die eerste albumzijde kalm te horen afronden met z’n brushes en op de andere zijde een plagerig spelletje te horen spelen met een naar de voorgrond tredende Ellis. Ook mooi: het statige titelnummer, waarvoor Ellis z’n strijkstok bovenhaalt en dat na een mooie solo van Wollesen overgaat in een nerveuzer "Motor", waar Knuffke een meer expressieve toer verkiest met schetterende notenslierten. De jongere generatie muzikanten, en dan vooral die uit de experimentele marge, krijgt wel eens het verwijt te horen dat ze niet beschikt over de technische bagage van de grootheden uit de jaren zestig, maar Knuffke bewijst hier toch z’n mannetje te kunnen staan.
Afsluiter "Grummet" laat nog eens horen dat het trio een heel mooi evenwicht vindt tussen compositie en de erop verder bouwende improvisaties. Nogmaals: dit is geen plaat van grandioos drama, grote emotionaliteit of radicale vernieuwingsdrift. Integendeel: het neemt genoegen met een soms intimistische sfeer, en een band van vertrouwelijkheid, die vooral leidt tot ontspannen free jazz die een mooi evenwicht vindt tussen bescheiden avontuur en geestdriftige bescheidenheid. Een mooi visitekaartje.
Chew Your Food is voorlopig enkel verkrijgbaar op vinyl en binnenkort ook als digitale download.
