Elk tijdsgewricht krijgt de muzikale tegenhangers die het verdient of inspireert. De carrière van hiphopguerrilla’s Dälek overlapt grotendeels met die van Dubya in de west wing, met vrij alarmerende resultaten tot gevolg. Nu er nieuwe hoop is met de verkiezing van de zwarte Christusfiguur uit Chicago heeft dit echter geen weerslag op de weerstand in Däleks aanpak. Gutter Tactics is briesend en moeilijk als vanouds.
Absence (2004), een van de meest ondoordringbare, gehoorbelastende albums van het voorbije decennium, werd opgenomen en uitgebracht na één ambtstermijn van Bush jr. en de aanloop naar diens herverkiezing. Abandoned Language (2007) leek daarentegen op een interne trip: het album was donker, maar genuanceerder, filosofischer en minder militant van aard, alsof het te gedesillusioneerd was om nog woorden vuil te maken aan politiek. Toch bleef het duo (Dälek – rhymes, Oktopus – beats) zijn eigen koppige koers varen met een kolossale, claustrofobische muur van geluid die bijzonder effectief bleef.
2009: nieuwe hoop, Change en Yes, We Can. Ongetwijfeld heeft het duo goedkeurend geknikt bij de verkiezing en nu reeds legendarische overwinningsspeeches van Obama, al hoeft dit duidelijk niet te impliceren dat de machine een volledig onderhoud heeft gehad. Er zijn nog altijd onvereffende schulden die betaald dienen te worden, corrupte gieren die her en der uitbuiten voor eigen profijt, propagandabedenkers die op de loer liggen om een nieuwe dictatuur van het anomische denken te installeren. Bij Dälek staat Obama niet gelijk aan vooruitgang, het is de eerste poging om eerst en vooral uit de neerwaartse spiraal te geraken.
De lelijke, met noise en geluidslagen volgeprakte muziek op Gutter Tactics heeft geen uitstaans met naïef, optimistisch vooruitgangsdenken. In een paar eeuwen tijd is er immers geen vooruitgang geboekt, integendeel. Zoals Reverend Jeremiah Wright (een controversieel figuur waar Obama zich intussen van distantieerde) mag verkondigen via een speech ("Blessed Are They Who Bash Your Children’s Heads Against a Rock") die het album opent, staat Amerika al eeuwenlang synoniem voor allerlei vormen van terreur, of het nu gaat om de uitroeiing van de indianen, de slavernij, de traditie van racisme of het buitenlandse oorlogsgeweld. Zonder verpinken wordt de valse menselijke waardigheid gereduceerd tot een lachwekkend kwakje nutteloosheid.
De pessimistische, militante boodschap wordt voorzien van een gepaste soundtrack. Net als zijn voorgangers suddert Gutter Tactics in een ondoordringbare soep van industrieel staalgehamer, gierende feedback, lompe beats en furieuze, monotoon afgerammelde, amper verstaanbare tekstlappen. Nu eens krijgt het een vrij rechtlijnige vorm (songs als "No Question" en "2012 (The Pillage)" zijn eigenlijk variaties op de minimalistische oeruitvoeringen van Run D.M.C., zij het dan met een radicaal verschillende inkleuring), dan weer pakt Dälek uit met die kenmerkende claustrofobische spelletjes waarbij textuur, contrast en gecondenseerde geluidslagen de oren en het geduld op de proef stellen ("Armed with Krylon").
Gutter Tactics is geen genadeloze geluidsterreur, maar als er al even gas wordt teruggenomen, zoals tijdens het verrassend etherische experiment "A Collection of Miserable Thoughts Laced with Wit", dan wordt dit meteen gecounterd met abrasieve onheilsprofeties. Zo is "Los Moacheteros / Spear of a Nation" een ellenlange opsomming van misdaden, opgehangen aan als beats verwerkte geweerschoten, een oud trucje dat binnen dit album zorgt voor een extra shot zwarte bitterheid en cynisme. Zulke bijdrages zijn als songs vaak minder interessant, maar hangen volledig af van de context van het album waarin ze hun plaats krijgen. Bij Dälek is context alles en alles is context.
Met zijn vierde langspeler verliest het duo dus niets van zijn rigide houding en resolute afwijzing van het conventionele. Net als zijn voorgangers is ook dit album een imposante en vermoeiende trip door een universum dat zijn gelijke niet kent, ook niet binnen de experimentele vleugel van de hiphop. Dat een band zijn eigen plaats opeist in het muzieklandschap is terecht en in het geval van Dälek ook volledig verdiend (weinigen gaan immers zo creatief en radicaal te werk), al dreigt meteen ook het spook van de herhaling de kop op te steken.
Dälek (MC) en Oktopus maakten met Gutter Tactics voor het eerst een plaat die weinig toe te voegen heeft aan eerdere uitspattingen en hier en daar wijst op het gemak van het vertrouwde. Geen probleem als het leidt tot een sterk album (wat het geval is), al is het natuurlijk ook wat ironisch dat net in deze Tijden van Verandering een van de meest vrijgevochten bands kiest voor een zekere stagnatie.
