Als je hem tijdens concerten bezig hebt gezien, ga je een interview met Alec Empire niet onmiddellijk luchthartig tegemoet. Maar zo vervaarlijk als hij er on stage tegenaan gaat, zo beleefd en vriendelijk is hij ernaast. Atari Teenage Riot ligt nog even stil, maar over zijn nieuwste en beste soloplaat tot nu toe praat hij honderduit.
"Als ik te lang in de studio heb gezeten, moet ik het podium op en omgekeerd wil ik na een lange tour liefst even de studio in. I never get the balance completely right", vertelt hij, maar dat wisten we al. Tijdens het maken van Intelligence & Sacrifice blies hij een mengpaneel op, op de hoes van Atari Reenage Riot’s Live In Brixton geeft de band een gedetailleerd beeld van de staat waarin de groep zich bevond toen ze zichzelf tijdelijk ophief.
enola: Van jullie laatste optreden brachten jullie een cd uit die bestaat uit één track van 25 minuten pokkeherrie. Wat was de bedoeling?
Empire: "Dat was om duidelijk te maken waarom Atari Teenage Riot er even mee ophield. We hadden wat shows moeten afzeggen en we kregen heel wat e-mails met de vraag waarom we dat deden. Met die cd wilden we aantonen wat de staat van de groep op het moment was. We wilden dat niet verbergen. We deden niet eens moeite: we speelden zoals we ons voelden."
"Eind 1999 waren we fysiek opgebrand: we waren al jaren op tournee, en als we niet tourden, werkten we aan een nieuwe plaat. Tijdens de korte rustpauzes die we daar dan toch in hadden, maakte ik dan nog mijn eerste solowerk. Op een bepaald punt ging het gewoon niet meer om nog op te treden. Ik was ziek, er waren spanningen in de groep, we hadden allemaal psychologische breakdowns, Hanin werd zwanger,… Begin 2000 werd het duidelijk dat we er een jaar tussenuit moesten."
"Heel wat fans zeggen nu dat het onze beste plaat is. Als ik er nu naar luister dan weet ik dat we nooit nog zo’n optreden zouden doen. Het was een foto van dat moment."
enola: Misschien is het wat vreemd, maar op mij heeft die plaat een heel rustgevend effect.
Empire: "Dat kan wel. Zo voelden we ons immers ook: het was maar een heel klein vlammetje dat van binnen nog brandde."
"Toen ik terug in Berlijn kwam om Intelligence & Sacrifice te maken, realiseerde ik mij pas hoe opgebrand ik was. Ik kwam thuis in een stad waar de ziel uit weggenomen was. Als je naar Berlijn in de jaren zeventig en tachtig kijkt, toen de muur er nog stond, dan zie je heel veel spanning: de koude oorlog regeerde, de wachttorens op de muur keken op ons neer,… Het was niet zo dramatisch als het nu klinkt, maar er hing een constante dreiging, alsof er elk moment iets kon gebeuren."
"Die spanning viel weg toen de muur viel. Het was de tijd dat de elektronische scene bloeide. Bij mijn terugkeer, begin 2000, bleken heel wat onafhankelijke initiatieven uit die tijd — kunstgalerijen clubs, underground-venues — verdwenen. Ingeruild voor een McDonalds en zo meer, wat veel te maken had met de terugkeer van de regering naar Berlijn, dat terug de hoofdstad was geworden. De stad werd gezuiverd en veiliger gemaakt."
"Ik werd geconfronteerd met een stad waar ik me niet goed bij voelde, terwijl de terugkeer naar een alledaags leven mij ook niet afging. Het deprimeerde mij, ik zag geen toekomst. Toen ben ik de tweede, meer elektronische, cd beginnen maken van Intelligence & Sacrifice en dat hielp mij er overheen."
enola: Oorspronkelijk moest het een vierdubbel album worden?
Empire: "Aanvankelijk leek dat het beste: ik heb voor die platen enorm veel materiaal opgenomen, maar het leek me dan toch wat over the top. Ik moest een stap achteruit zetten. Twee cd’s was al zwaar genoeg voor de luisteraar, denk ik."
enola: Je muziek is door de jaren heen veel meer rockgericht geworden. Op het debuut van Atari Teenage Riot, Delete Yourself, liggen de invloeden uit de rave-scene er nog dik op, maar je laatste album leunt meer aan bij industrial. Is dance dood, en niet de rockmuziek?
Empire: "Ik denk dat de dance-scene al een hele lange tijd dood is. Wij hebben haar dood verklaard toen we met Atari Teenage Riot begonnen. Sinds 1992 is er niets nieuws meer gebeurd: toen was alles al gezegd, zelfs de vroegste fundamenten van drum ’n bass waren dan al gelegd. Het maakt me niet uit eigenlijk, ik doe gewoon wat ik graag doe. Ik heb me nooit deel gevoeld van de technoscene. Ik gebruik rock-elementen omdat dat me uitkomt."
enola: "Addicted To You" klinkt een stuk toegankelijker dan de rest van de plaat. Was het een bewuste keuze dat nummer als single naar voor te schuiven?
Empire: "Daar heb ik niet over nagedacht. We hielden gewoon van het nummer. En het was goed dat het het verschil met Atari Teenage Riot aanduidde, maar in Japan vinden ze "Killing Machine" het meest toegankelijk. Ze speelden dat ’s namiddags op de radio en het vreemde was dat het plots een stuk commerciëler leek. Zo’n dingen kun je niet incalculeren als je in de studio zit."
enola: Enkele jaren terug maakte Humo een reeks rond de techno-toekomst. Matt Black van Coldcut zei toen in één van die interviews: "Ik zit te wachten op de Jim Morrison van de techno: iemand die ons verwart en verbijstert; een zeldzaam, soulvol, gestoord mens." Denk je dat jij die rol vervult?
Empire: (Lacht) "Ik dacht dat Aphex Twin dat was? Ach, ik ben niet van achter mijn synthesizers en samples naar voor getreden. Ik heb me daar nooit achter verborgen, want ik speelde in punkgroepjes voor ik met samplers begon te experimenteren. Dus heb ik die stap nooit moeten zetten, het leek niet meer dan natuurlijk om vooraan op het podium te blijven."
"Het klopt wel dat in sommige artikels mensen vinden dat wat DHR (Digital Hardcore Recordings) doet de toekomst is, maar dat is gewoon een teken dat de dancescene leeg is. Wat er nu al tien jaar gebeurt, is dat dance-artiesten teruggrijpen naar wat tien jaar geleden hip was, en dat samplen. Neem nu funk: they don’t do funk, they sample it. Ze loopen het en zetten er een beat onder om zich vervolgens te tooien met afro’s en olifantenpijpen. It’s a fashion thing. En sinds twee jaar gaat hetzelfde op voor de elektromuziek: ze grijpen gewoon terug naar wat al gedaan is. Er is geen expressie meer, het is gewoon een mode-gril. Dat neem ik niet serieus."
enola: Eén van de mooiste complimenten die je kon krijgen, kwam van Trent Reznor toen hij zei dat de twee eerste albums van Atari Teenage Riot de norm voor de productie van The Fragile zetten. Hebben jullie ooit een samenwerking overwogen?
Empire: "Hij heeft me dat gevraagd toen we samen tourden, maar toen was ik dus nogal fucked up. Ik zei dus wel ja, maar terwijl zij verder gingen optreden in de VS, begon ik aan Intelligence & Sacrifice en toen stopten zij met touren, maar was ik nog bezig. Het kwam er niet van, maar ooit misschien wel. We moeten er tijd en ruimte voor vinden. Het zou goed zijn als het er eens van kwam , maar het is niet zo dat ik er Trent constant over bel."
enola: Je bent geen voorstander van mp3. Waarom?
Empire: "Rock ’n roll moet je voelen en teveel technologie haalt daar de ziel uit, dat is het probleem met mp3. Het maakt me absoluut niet uit dat het hier om piraterij gaat, maar muzikaal is het 20 procent van het origineel. In heel die discussie ben ik nog nooit iemand tegengekomen die voor zijn computer zit en denkt (imiteert overtuigend) ‘fuuuuck, die gedownloade song is zo fantastisch, dat moet ik opnieuw afspelen.’ Muziek gaat over fysieke ervaringen, iets voelen. Als je een schilder bent, dan wil je ook niet dat mensen je schilderij op een kleiner formaat in zwart-wit gaan bekijken. ‘Oh ja, dat zal een kasteel zijn daar, denk ik.’ Zo werkt mp3, het is bullshit. Als mp3 ooit cd-kwaliteit bereikt dan zou het goed zijn. Hopelijk raken we daar ooit, want met het kopiëren van cd’s heb ik geen probleem. Dat vind ik fantastisch."
enola: Je kreeg van het Britse heavy metalblad Kerrang de "spirit of independence"-prijs. Wat bedoelden ze daarmee?
Empire: "Ze bekronen er groepen mee die niet bij een major label zijn getekend en die independent-spirit ook hoog houden. En zo lijken er weinig groepen te zijn op het moment. Maar uiteindelijk is het toch uit die hoek dat de vernieuwende impulsen komen. Ik kan me niet inbeelden dat Linkin Park een grote bijdrage tot de muziekwereld levert."
"Het was fantastisch om die award te krijgen. We hadden net op Reading festival gespeeld en ik had het niet verwacht. Het deed deugd, om eerlijk te zijn. Ik was blij te voelen dat er mensen zijn die erkennen wat we doen. Als je een mainstreamgroep bent, stelt het misschien niet veel voor, maar wij hebben altijd hard moeten werken om geaccepteerd te worden. Het is niet gemakkelijk voor een onafhankelijk label om in zijn eigen kleine niche te vechten tegen de majors."
enola: Je gaat nu touren in Amerika. Slaag je er in het publiek te bereiken met je boodschap?
Empire: "Atari Teenage Riot was er groter dan het in Europa is, maar dat wil niet zeggen dat het met dit album gaat lukken. Bij onze vorige tour lukte het om de mensen te bereiken. Heel wat mensen waren immers niet akkoord met de gang van zaken ten tijde van de verkiezingen. Striktly spoken is Bush niet eens verkozen. Er zijn heel wat verschillende meningen in de Verenigde Staten. Het is niet omdat het land zich presenteert met dat sterke nationalisme dat er geen interne verdeeldheid is. Als je daar bent, merk je dat het niet zo is. Heel wat mensen hebben een andere meningen, maar die zie je niet op CNN of andere media. De Europese media staan veel meer open voor andere visies. Nog niet genoeg, maar het is in elk geval beter dan in Amerika."
enola: Denk je dat je na Elf September nog terugkunt naar het soort slogans van Atari Teenage Riot?
Empire: "Ik geloof niet dat de wereld erg veranderd is. Er is alleen veel duidelijker geworden. Maar om eerlijk te zijn: ik heb me dat nog niet afgevraagd of het nog kan. We zullen zien."
enola: Wat voor mensen zijn je fans in de Verenigde Staten? De Rammstein en Marilynn Mansonkids?
Empire: "Het is een heel divers publiek, toch bij Atari Teenage Riot. Geen idee wie er op Intelligence & Sacrifice zal afkomen. In Europa en Japan is dat een jonger en nieuw publiek. In Engeland zijn het andere mensen dan de Atari Teenage Riot-fans. En ook vaker meisjes. (lacht) Echt hoor. Het is een beetje vreemd, want in Atari Teenage Riot zaten toch vrouwen. Hanin heeft een paar hevige fans."
"Misschien heeft het te maken met de andere taal die ik nu gebruik. Bij Atari Teenage Riot gaat het om slogans, statements. Dat doe ik niet in mijn solowerk. Op dit moment kunnen mensen zich daar beter mee identificeren. Maar Atari Teenage Riot is niet dood. Er kan best een punt komen volgend jaar waarop we besluiten dat we terug zo militant moeten zijn."
enola: Hoe staat het met Atari Teenage Riot? Er was een album met overblijfsels beloofd?
Empire: "Die plaat was al lang gepland, maar we vonden het na de dood van Carl Crack (stierf aan een overdosis in de zomer van 2002) niet het gepaste moment. Het leek ons alsof we dan zijn dood zouden proberen te exploiteren. We zijn zeker niet gesplit, maar voorlopig willen we even afwachten. Als de Amerikaanse tour gedaan is, gaan we samen zitten.
enola: "Ik heb nog nooit een fan ontmoet die een lul bleek", zei je ooit. Je moet een gelukkig man zijn!
Empire: "Ondertussen heb ik er toch één ontmoet die op mijn zenuwen werkte. Die gast was niet eens een fan, maar hij was een fan geworden door de show. Hij bleef maar doorgaan over hoe hij de spirit had gevonden door de show. Op het moment dat het me echt de keel begon uit te hangen, zei hij bedankt en verdween. Dat was wel vreemd eigenlijk. Maar de andere fans zijn erg open-minded. Heel wat mensen denken dat mijn publiek vol haat en agressie zit, maar dat is helemaal niet zo. Ik merk eerder een positieve attitude. Een soort bevragende instelling: ze stellen zich heel wat vragen over de dingen die gebeuren."
