Met Fly Or Die (2017) en Fly Or Die II: Bird Dogs Of Paradise (2019) zorgde trompettiste Jaimie Branch voor een van de mooiste een-tweetjes van de voorbije jaren. Deze live dubbelaar zet uitgebreid in de kijker waarom haar muziek – expressief, kleurrijk, met een lillende passie die voortdurend aan de naden rukt – behoort tot het beste dat de moderne jazz overkwam.
Voor wie erbij was voor de recentste tournee van de band (het kwartet met naast Branch ook nog cellist Lester St. Louis, bassist Jason Ajemian en drummer Chad Taylor speelde toen in kunstencentrum nona, KAAP en Flagey) is deze opname een onweerstaanbaar stukje tijdreizen. Voor wie Branch & co. nog niet hoorde is het een ideaal instapmoment, want ondanks een stevige duur van 90 minuten verveelt FLY or DIE LIVE geen seconde. Dat heeft te maken met uitstekend materiaal en een goede neus voor opbouw, maar ook met iets dat moeilijker te benoemen valt. Een band op een kruispunt, misschien. Branch, cellist Lester St. Louis, bassist Jason Ajemian en drummer Chad Taylor bevonden zich op een benijdenswaardig plateau, dat moment waarop muziek nieuw en urgent klinkt, voortkomt uit een centraal gestuurd organisme en de wereld aankan.
Dan kan je uitpakken met zo’n genereus document, dat twee studioalbums haast integraal samensmelt tot een document dat groove, vrijheid en activisme naadloos bij elkaar brengt. En dan kan je het je veroorloven om na de trance-opwekkende introductie van “Birds Of Paradise”, met Taylors mbira in een glansrol, meteen uit te pakken met wat misschien wel je grootste knaller is. Want het tweekoppige beest “Prayer For AmeriKKKa, Pt. 1 & 2” is niet enkel een sleutelsong in het oeuvre van Branch, maar ook eentje voor de moderne jazz. Hier komen militante attitude, muzikale stuwing en vertelkracht samen in een bommetje dat verwensing, aanklacht, groovemachine en emotionele voorhamer in één is.
“It’s about a whole lot of places, ‘cause it’s not just America where shit’s fucked up.” Op zich geen nieuwe boodschap, maar wel onvergetelijk hoe het uitgewerkt wordt via die twee gezichten, met de gospelinvloeden er dik op in die eerste helft, en dan die versnelling naar een dansbaar, opzwepend stuk over ‘gelukzoekers’, dat belandt bij iets dat je nog het best kan omschrijven als hyper-gechargeerde mariachipunkjazz. Een vliegende start (fly or die, inderdaad), maar ook een risico, want want moet je daarna immers uit de kast halen om te blijven pieken? Het is een zorg die Branch & co. omzeilden door de suite-aanpak van de studioalbums aan te houden, met “Lesterlude” dat overvloeit in het funky “Twenty Three N Me, Jupiter Redux” en de spacey effecten van “Reflections On A Broken Sea”.
Je krijgt zo een afwisseling van stukken die ofwel structuur/groove hebben, en andere die zijsporen verkennen, gebruik maken van vrijheid en ongewone texturen. In dat eerste kamp krijg je het ongemeen krachtige “Theme 001” (nooit geweten dat rim shots zo hard mikken op de heupen) en het onweerstaanbaar dansende “Theme 002”, in het tweede korte overgangsstukken als “… meanwhile” en “Sun Tines” of het bijna orchestraal gearrangeerde “Leaves Of Glass”. Door geluid soms te laten te verdampen (“Slip Tider”) en dan weer terug te grijpen naar elastische baslijnen (“Simple Silver Surfer”) creëer je een voortdurend eb/vloed-beweging tussen etherisch en aards, al wordt het album afgesloten met een zuivere hattrick. “Nuevo Roquero Estéreo” brengt breed uitwaaierende funk, “Love Song” bewandelt virtuoos de lijn tussen zelfrelativering en -zekerheid, terwijl “Theme Nothing” het zwetende uitroepteken van dienst is. Geen idee van elke partij je een lidkaart moet hebben om hier onbewogen bij te blijven. Alhoewel.
Alles samen maakt het van FLY or DIE LIVE een prachtig tijdsdocument. Wie erbij was, denkt er met genoegen aan terug en de rest kan proeven van muziek die je heel even wijsmaakt dat ze de wereld kan veranderen. Of kan ze dat echt? We zijn alleszins benieuwd waar Branch intussen op zit te broeden.
… en dat kan je misschien al op 13 juli ontdekken in KAAP, wanneer Fly Or Die daar een exclusief Belgisch concert speelt. Een paar maanden later is Branch alweer terug: op 28 oktober staat ze in kunstencentrum nona met het Dave Gisler Trio, de band waarmee ze een album uitbracht via Intakt Records. Tot dan.
