De band die intussen al meer dan een decennium pauzeert (dat is het zolang niemand expliciet zegt dat Fugazi is opgeheven), is nog altijd bezig met het uitkuisen van de archieven. Nu de Fugazi Live Series (een project dat meer dan 800 opgenomen Fugazi-concerten digitaal beschikbaar stelt) stilaan afstevent op voltooiing, werd besloten om de allereerste opnames openbaar te maken. Die biedt – net als de First Demo Tape van Minor Threat die in 2003 plots verscheen – geen echte verrassingen, maar voelt wel aan als de voorspelling van een machtige carrière.
Maar eerst even terug naar die Fugazi Live Series, een ware goudmijn voor iedereen die ooit in de ban was van deze unieke band. Je vindt er niet alleen opnames terug – sommige van belabberde geluidskwaliteit, andere dan weer uitstekend, bijna goed voor een officiële release – van honderden shows die je voor een stuiver in huis kan halen, maar het is ook zalig grasduinen in de beschikbare foto’s en flyers. En je kan ook eens nagaan hoe vaak, en wanneer en waar precies, de band in deze contreien rondhing. Voor de geïnteresseerden: acht keer in België (niet zo veel als je beseft dat ze dertig keer in Nederland speelden, waarvan acht keer in Amsterdam alleen), de eerste daarvan in het najaar van 1988 in Gent, en de laatste in 1999 in Brussel. Ook Fugazi-liefhebbers worden stilaan oud.
Maar wat zou je er voor over hebben om wat meer bands te zien die met zo’n toewijding en intensiteit een podium opkruipen. Goed, dat moraliserende vingertje kon na een tijd inderdaad gaan vervelen, maar hier was tenminste een band die de geijkte paden meed, halsstarrig weigerde mee te spelen in het rock-‘n-roll circus, ergens voor stond en dat met zo’n explosieve energie en vernieuwingsdrang uit de doeken deed, dat het anderhalf decennium lang knetterde van het avontuur. Geleidelijk aan ging de band meer en meer experimenteren en werken in de diepte, maar de muzikanten waren al in die begindagen stuk voor stuk kleppers. Het duo Brendan Canty (drums) en Joe Lally (bas) was een van de meest herkenbare ritmesecties van zijn tijd en het gitaarwerk van Ian Mackaye en Guy Picciotto blijft tot op vandaag verbluffend. Picciotto was bovendien de man die ervoor zorgde dat je je in tijden van schertsfiguren als Coëme, Spitaels en Mathot toch niet moest schamen voor die voornaam.
De songs werden opgenomen bij Don Zientara, met wie de band later al zijn albums zou opnemen. De opnames vonden plaats in het begin van 1988, toen de kern MacKaye/Canty/Lally een goed jaar bezig was, Picciotto er pas was bijgekomen (en nog geen gitaar speelde) en de band er amper 11 concerten had opzitten. De songs zijn daardoor wat minder uitgewerkt dan de versies die uiteindelijk op de releases zouden belanden, maar die onmiskenbare sound en gretigheid zijn er al. En heel wat van die songs staan nog altijd overeind als enkele van de meest memorabele uit hun discografie. Maar het ging snel bij Fugazi: songs bleven evolueren, aan een razendsnel tempo werrden er nieuwe geschreven en de band besloot om de demo gratis als cassette weg te geven tijdens concerten. Op “Turn Off Your Guns” (dat start als hun variant op The Kinks’ “Who’ll Be The Next In Line”, maar daarna op en top Fugazi is) na, zal de hardcore fan deze opnames al gehoord hebben.
En “Waiting Room” staat erop. Een van de meest herkenbare, anthemische songs van het pre-Nevermind tijdperk en ook een van de eerste in een reeks songs die niet enkel bewezen dat Fugazi een aardig potje herrie kon maken, maar ook een oor had voor catchy melodieën en slogans die later gretig werden meegebruld tijdens de concerten. Net als “Badmouth” (later “Bad Mouth”) zou de song later dat jaar opnieuw worden opgenomen en op de titelloze EP belanden. Het grilliger “And The Same”, een van de hoogtepunten op de Margin Walker-EP (1989), laat dan weer horen dat sommige van de songs een complexiteit en dynamiek hadden die ver voorbij de zelfopgelegde grenzen van de hardcore gingen, al werden die grenzen wel grotendeels gevolgd door het compacte, vlammende “Break-In”, hier de enige song met lead vocals van Picciotto.
Ook aanwezig: onvergetelijke klassiekers als “Songs #1”, met die klassieke hiphop-achtige uitwisseling van MacKaye en Picciotto en dat massieve refrein, en “Merchandise”, met die rollende ritmesectie, triomfantelijke akkoorden en de legendarische kreet “YOU ARE NOT WHAT YOU OWN!”. Een simplistische boodschap, maar wel eent die vijfentwintig jaar later acuter is dan ooit. Al even aanstekelijk: “The Word”, met een geweldige, gekapte riff, maar ook een wat richtingloze tweede helft, en “In Defense Of Humans”, dat in 1989 al te horen was op de State Of The Union-compilatie van Dischord en dus de enige song van deze opnames die eerder was te vinden op een officiële release.
First Demo is dus geen openbaring, geen plots opgediepte Heilige Graal, en biedt weinig echte verrassingen (integendeel: het zijn vooral het franjeloze en Picciotto’s bescheiden aandeel dat het grootste verschil met de latere jaren vormt), maar het doet wel enorm deugd om deze ongepolijste versies te horen te krijgen. De weg naar The Argument, nog altijd een onderschatte triomf, was nog lang, maar zelfs in die vroege dagen klonk Fugazi strijdbaar en geïnspireerd als geen ander.
