Één zaal, vier muren, achttien landen en enkele bevreemdend stille portretten. Charles Fréger brengt met Wilder Mann een fototentoonstelling pur sang. Sterke beelden. Niets meer, niets minder.
Op de vierde verdieping van het FotoMuseum logeert tijdelijk Charles Frégers Wilder Mann, de op het eerste zicht meest bescheiden van de momenteel lopende tentoonstellingen in het Antwerpse museum. Niet enkel is de fysieke omvang ervan beperkt tot één enkele ruimte, in tegenstelling tot Camera Exotica op de eerste en Power! Photos! Freedom! op de tweede verdieping dragen hier noch de fotograaf, noch de tentoonstellingsmaker zware politieke of maatschappelijke boodschappen uit.
De titel ‘Wilder Mann’ doet de meeste mensen allicht denken aan primitieve, wilde, in dierenhuiden gehulde figuren die ritueel dansend hun dank betuigen aan mysterieuze oerkrachten voor de vruchtbaarheid van het land, het wisselen van de seizoenen of op deze manier de onvermijdelijke overgang van leven naar dood willen markeren. Ver zit men daarmee niet van het onderwerp van Fréger’s fotoproject dat hem in 2010 en voorjaar 2011 doorheen niet minder dan achttien Europese landen leidde. De kleurrijke, ietwat bizarre verzameling beelden toont de bezoeker opvallend filmisch ogende portretten van leden van zogenaamde ‘traditionele groepen’, verspreid over Europa. Hoewel de fotograaf reeds sinds 2000 zijn oeuvre ophangt aan uiteenlopende sociale groepen, kwam het idee voor Wilder Mann naar eigen zeggen vooral voort uit het drinken van “too much ‘Primitivo’ wine” op de opening van een van zijn tentoonstellingen.
Zonder uitzondering legt Fréger in Wilder Mann zijn onderwerpen frontaal en centraal gepositioneerd vast. De keuze hiervoor is al te voor de hand liggend. Niet enkel brengt dit de rituele sfeer waarin hij zijn werken maakte over naar het geheel van de werken zelf, hiermee overstijgt hij ook met gemak de nationale grenzen die de afgebeelde groepen in realiteit van elkaar scheiden. De systematische, doch niet koel, afstandelijk of wetenschappelijk aandoende benadering legt een klemtoon op de onderlinge parallellen op dezelfde manier als de eigenlijke rituelen een gevoel van universele eenheid willen benadrukken. Ook de uitzonderlijke aandacht die Fréger aan de dag legt voor de registratie van details en kleuren, en de hieruit voortvloeiende interne spanning in de werken, is opvallend. De op zich al bizar ogende creaturen steken met hun vaak fel gekleurde kostuums en hun meer als levensgrote vormen scherp af tegen de ongerepte landschappen waarin ze zich bevinden. Onder levende hooibergen zijn stevige mannenschoenen te zien, tussen de takken van een dennenboom valt er een menselijk gezicht te bespeuren. Toch is “Wie zijn deze mensen?” niet het eerste idee dat zich opdringt wanneer men oog in oog komt te staan met de werken. De schijnbaar objectief observerende, maar in realiteit tot in het kleinste detail geregisseerde blik die Fréger zijn toeschouwers aanbiedt, doet denken aan filmstills. De suggestie van een allesomvattend verhaal is aanwezig, maar de eigenlijke inhoud is voor ons verscholen. Bovendien maken de feilloze belichting, felle kleuren en detaillering dat men in eerste instantie oog heeft voor de vormen en materialen van de geportretteerde Wilder Mann en dat zijn eventuele motieven als van secundair belang aanvoelen.
Ondanks de bescheiden omvang van de tentoonstelling, maken Frégers nauwkeurig in scène gezette beelden een grootse indruk. Als de informatieve registratie van eeuwenoude rituelen, geïnterpreteerd door hedendaagse traditionele groepen her-en-der verspreid doorheen Europa, zijn opzet was, sloeg Fréger de bal mis. In het creëren van bevreemdend stille portetten en het verzamelen van fascinerende beelden met sterke onderlinge cohesie is hij echter wonderwel geslaagd.
Charles Fréger. Wilder Mann loopt nog tot 9 juni 2013 in FotoMuseum, Antwerpen.
