Het was de dag nadat Paris Match een bijzonder nieuwtje de wereld instuurde: Gustave
Courbets “L’Origine du Monde” zou naast twee ferme open dijen en een – sinds de jaren ’70
ongezien behaard – vrouwelijk geslacht ook nog een hoofd en twee armen omvatten. Als deze
stelling klopt, moeten kunstcritici zich voorbereiden om hele bibliotheken te herschrijven en gaan
kunstenaars maar beter op zoek naar nieuwe inspiratiebronnen.
Zo ook misschien Luc Dondeyne (°1963, Genk). In zijn nieuwe boek Distances staan
“Shadow of the Sleeping Beauty” en “A Prima Vista” amper een bladzijde van elkaar verwijderd.
Beide schilderijen tonen het ontblote onderlichaam van een onbekende vrouw. In het ene beeld
vallen hoofd en armen buiten het kader en in “A Prima Vista” verbergt de vrouw haar hoofd achter
een boek. Qua thematiek een eerbetoon aan Courbet, maar de inspiratie voor de schilderstijl van
Dondeyne moeten we elders zoeken.
Geen van beide werken is te zien in galerie Transit te Mechelen. Op de prima expo
Elsewhere immers enkel werk uit 2012 en ook een recent schilderij uit 2013 dat zelfs te
nieuw was om de deadline van de bijhorende catalogus te halen. Na een warm welkom leidt de
galeriehouder je naar een bescheiden witte en vooral lichte zaal. De recente schilderijen uit 2012
bieden er een perfecte inleiding tot het oeuvre van Luc Dondeyne.
Wat meteen opvalt, is de afstand die je nodig hebt om de werken tot hun recht te laten komen.
Met de neus op het doek zie je ruwe borstelstreken, klodders olieverf en soms zelfs nog de structuur
van het canvas. Als je enkele stappen terugzet, ontwaar je echter een prachtige blik op Londen
gezien vanaf de toren van Tate Modern of het vallen van de avond over de Parijse binnenstad.
Dezelfde techniek vinden we terug in zijn portretten. Dondeyne gaat minutieuzer te werk dan
de vroege Lucian Freud van de jaren ’60. Bij hem geen dikke penseelstreken, maar eerder een
aaneenschakeling van kleuren. Kleuren die van dichtbij sterk lijken te contrasteren, maar vanop een
afstand perfect in elkaar samenvloeien en overlopen.
Door dit kleurgebruik doet Dondeyne sterk denken aan de popart van David Hockney en
onderscheidt hij zich van land- en tijdgenoten als Michaël Borremans en Luc Tuymans. Zij bouwen
hun figuratieve beelden vooral op uit vale tinten. Dondeyne hanteert eerder een impressionistische
aanpak. Met piepkleine, gedetailleerde kleurtoetsen bouwt hij het beeld op tot een overrompelend
geheel dat tegelijk even realistisch als bevreemdend is. En net daarin ligt de kracht van Dondeyne:
zijn lichte en kleurrijke techniek staat in scherp contrast met zijn soms zwaarmoedige inhoud. Toch
steekt Dondeyne zijn hang naar het impressionisme niet onder stoelen of banken. Zo getuigen zijn
“Split Second” (een ode aan “Baigneurs, bords de l’Yerres” van Gustave Caillebotte), zijn “Blow
Fly” (een rechtstreekse verwijzing naar “Les bulles de savon” van Edouard Manet) en zijn “Fate”
(een voor de hand liggende knipoog naar de kathedralen van Claude Monet).
Het binnenvallende licht in de open ruimte van galerie Transit zorgt ervoor dat je alle tijd en
ruimte hebt om met de neus op de doeken te worden gedrukt en tegelijk een paar stappen terug kan
zetten, om amper te geloven dat zoveel kleine en vooral kleurrijke details zo’n mooi geheel kunnen
vormen. Zo wordt het enige nadeel van de expositie ook meteen een voordeel: door het beperkt
aantal schilderijen dat er hangt, kan je rustig de tijd nemen om alles grondig te bekijken en wordt je
nieuwsgierigheid en honger naar meer alleen maar groter.
Onderweg naar huis zetten de vliegtuigen boven mijn hoofd hun landing in en dreigt er een
sneeuwbui los te barsten. Een verkeersongeval zorgt voor een lange file en de flikkerlichten van de
ambulances passen perfect bij de rode avondzon en de donkerblauwe sneeuwwolken. Nooit nog zal
ik overwegen om een Instagram van de hemel op Facebook te plaatsen. Ik denk liever even terug
aan de kleurrijke lucht van “Elsewhere” en de gelijknamige tentoonstelling.
De tentoonstelling Elsewhere loopt nog tot 17 maart in galerie Transit. Tot 30 juni kan je in
Bedrijvencentrum Concentra in Antwerpen terecht voor Distances: een overzicht van 2002 tot 2012.
De catalogus Distances is een uitgave van MER. Paperkunsthalle.
