Indie zonder Weltschmerz, zo omschrijft múm zichzelf graag. Helaas bezorgde de IJslandse band ons behoorlijk wat zielenleed toen hij in 2009 het noorden kwijt leek te zijn. Met Early Birds levert múm echter een verzameling met ouder werk af die ons wél opperbest smaakt. Hopelijk hoeft dit nog niet te betekenen dat we te maken hebben met een vergane glorie .
“Misschien nog maar eens het roer omgooien?,” zo eindigde collega (kvv) zijn recensie van múms voorlaatste speeltuin aan immer frivool flirterige, maar op Sing Along To Songs You Don’t Know nimmer beklijvende tracks. Waar Yesterday Was Dramatic – Today Is OK (met stip onze favoriete plaat in hun discografie) ogen opende en amok maakte dankzij wereldvreemde pueriele elektronische intermezzo’s, kunnen we Sing Along enkel maar een dwerg van een plaat noemen: múm was na een gouden start in een neerwaartse spiraal aan triviale pseudo-hitgevoeligheid terechtgekomen, die al aangekondigd werd op Go Go Smear The Poison Ivy, maar genadeloos onbeduidend werd op een plaat als Sing Along To Songs You Don’t Know.
Heeft de IJslandse groep geluisterd naar het accurate en goedbedoelde advies van onze recensent? Ja en neen. Enerzijds stapt múm af van de platgetreden indiepoppaden die hun laatste albums kenmerkten, anderzijds wordt er al te letterlijk teruggegrepen naar geluiden uit het verleden. En met al te letterlijk bedoelen we dan ook écht letterlijk: Early Birds is een compilatie van alles wat nog in de koelkast lag en er nu eindelijk uitgegooid wordt op een smakelijke, maar per definitie overbodige plaat. De nummers werden zo’n dikke tien jaar geleden geschreven, wanneer múm zijn vernieuwende oeuvre nog maar net had voorgesteld. De periode rond het nieuwe millennium werd gekenmerkt door een veelvoud aan elektronische snufjes die múms kinderlijke lyriek zo prachtig typeert, en dat wordt opnieuw duidelijk op Early Birds. De cd vormt een nostalgisch samenraapsel van nooit eerder uitgegeven tracks dat zeker eer doet aan de hoogdagen van de feeërieke band, maar nooit dezelfde originaliteit tentoonspreidt als op Yesterday Was Dramatic – Today Is OK.
Waarom mocht Early Birds dan überhaupt het daglicht zien? Als een eerbetoon aan de grote schare fans die na het vertrek van Kristín Anna Valtýsdóttir lichtjes tot bijzonder op hun honger bleven zitten? Als smeekbede voor een vruchtvollere muzikale toekomst, of net als aankondiging van het einde ervan? Wij hopen alleszins dat múm de nodige inspiratie gehaald heeft uit het herontdekken van de nummers die nu trots op Early Birds mogen prijken. Zo horen we hen immers het liefst: grof improviserend en zonder schrik om hun publiek te provoceren met soms niet meteen luistervriendelijke, elektronische magie.
Als de rasechte pinball wizards van weleer opent múm met “Bak þitt er sem rennibraut”. Eerst voelt het nummer wat rommelig aan, alsof het recht uit het repetitiehok gehaald is, tot plots de wild wervelende computerklanken hun werk doen: zo speels hebben we de IJslanders graag. Datzelfde geluid komt nog beter tot zijn recht op “Bak þitt er sem rennibraut – bústadavegur er fáviti megamix eftir músíkvat”, waar een heftige drum en een schelle nachtegaal het tempo maar al te graag opdrijven: hyperkinetischer hoorden we múm de laatste jaren nog maar zelden, en zo verdomd vermakelijk evenmin.
Ergens halfweg het album doet zich een abrupte stijlbreuk voor. Waar de eerste paar nummers nog schreeuwden om een overdosis rilatine, kan een lied als “múm spiler la la la” de vergelijking met Brian Eno’s Thursday Afternoon doorstaan. In diezelfde stijl eindigt múm het album met een lang uitgesponnen epos, dat grenst aan de meest meditatieve ambient. Early Birds biedt dus het beste van twee werelden: de hyperactieve en ronduit onstuimige versie van múm loopt hier aan de zijde van zijn serene broertje. Het contrast vloekt af en toe, maar het geheel mag er zeker wezen.
“Per definitie overbodig” was dus een al te voorbarige conclusie. We zijn verplicht onze eigen woorden terug te nemen: Early Birds vormt een nostalgische roes, een greep uit het kleurrijke verleden van múm dat ons opnieuw de magie van de IJslandse elektronicakunstenaars doet ontdekken. Nu is het enkel afwachten en hopen dat ze ook zichzelf herontdekken, en dat dit alles zich in de nabije toekomst vertaalt naar een plaat die zelfs Yesterday Was Dramatic – Today Is OK doet verbleken. Eén ding staat vast: Early Birds heeft ons alvast tot dromen aangezet, en enkel daarom al is deze plaat de moeite waard.
