BEST OF :: PJ Harvey

Geef toe: meestal zijn ze uw geld niet waard, die verzamelaars van uw favoriete groep die u in de winkel vindt. De platenfirma denkt dat enkel singles in aanmerking komen en een artiest zelf is ook al zelden goedgeplaatst om eigen werk te beoordelen. Tijd dus dat het eens aan professionals wordt overgelaten, en wie beter dan een team kenners van goddeau om maandelijks de vijftien beste tracks van een artiest te selecteren. Deze maand: het beste van PJ Harvey, die met Let England Shake onze plaat van 2011 uitbracht.

1. To Bring You My Love

Na Rid of Me zwierde PJ Harvey haar band buiten en ruilde ze het grunge-Patti Smith-imago in voor een van onderdrukte dreiging, waanzin en aan de horizon glimmende horror. Het eerste geluid van de nieuwe PJ Harvey, was de verleidelijk grommende gitaarlijn van “To Bring You My Love”. Een song waarin Harvey het soort obsessieve liefde verklaart dat elk weldenkend mens een extra grendel op de deur doet zetten. John Parish en Flood mogen op de achtergrond onverstoorbaar extra onaangename geluiden toevoegen. Tegen het einde hebben wij goed menende vrienden en familieleden afgeschud en storten we ons in Harveys armen, die vervolgens met een onrustwekkende grijns de deur dichtslaat.

Hoogtepunt: 3’34”. De spanning wordt met één zwaar verstoorde gitaaraanslag even gelost, waarna Harvey met de hulp van Parish nog een tandje huiver bijsteekt.

2. Rid Of Me

Hét nummer uit de beginjaren dat u en ons met de mond (half)open “Wat een wijf” deed stamelen. Rid Of Me was nog rauwer en (zeker vocaal) experimenteler dan haar debuut, met de titelsong als een beginselverklaring. Harvey gaf achteraf toe dat dit een van haar meest autobiografische nummers was, geschreven vanuit een gebroken relatie. In een tijd dat ze “best wel psychotisch” was. En dat is eraan te horen. Fantastisch ruw. “Lick my legs, I’m on fire”, hijgt ze; ’t was maar een woord (de verwondingen nemen we er maar bij) toen ze de jaren daarna op hoge hakken en met de gitaar omgord de man definitief tot het zwakke geslacht bombardeerde.

Hoogtepunt: 2’11”. “Don’t you wish you never never met her,” buldert ze terwijl ze en passant het interieur sloopt en de drums de man in kwestie het ene na het andere litteken bezorgt.

3. Dear Darkness

Een verrassende en verontrustende plaat, zo laat White Chalk zich eenvoudig samenvatten. Het album dat grotendeels op de piano steunt, ademt gotische horrorverhalen en zwaarmoedig liefdesverdriet uit. Geen wonder dat een op zichzelf nochtans clichématige titel als “Dear Darkness” opduikt. De ode aan de duisternis is tezelfdertijd een smeekbede om een schuld in te lossen en om na de magere jaren eindelijk de vette te laten aanbreken.

Hoogtepunt: 1’12”. Na voorzichtige pianoslagen, occasionele en diep dreunende drumslagen waarboven Harveys ijle stem zweeft, treedt een tweede stem naar voor. Mannelijker, dieper en ook warmer slaagt hij er bijna in de leegte van de song te vullen, maar het blijft toch bij een niet ingevulde belofte.

4. Good Fortune

“I want absolute beauty. I want this album to sing and fly and be full of reverb and lush layers of melody”. Op Stories from the City, Stories from the Sea (2000) liet Harvey voor het eerst haar punk- en bluesinvloeden links liggen en ging ze resoluut voor een toegankelijker poprockgeluid. Het leverde haar onder meer de befaamde Mercury Prize op. Eerste single “Good Fortune”, waarin een van levenslust bruisende Polly Jean haar liefde voor New York bezingt in ware Patti Smithstijl, zette meteen de toon voor deze tijdloze prachtplaat.

Hoogtepunt: 00’15”. “I’d rather done it with you-u-u-u-u-u-u-u”. Ook bijna twaalf jaar na release blijven Harveys haperende stemcapriolen in dit nummer even meezing- en onweerstaanbaar.

5. The Last Living Rose

Wat op het eerste gezicht een lieflijk eerbetoon lijkt aan Harveys geboorteland, blijkt na een nadere studie van de lyrics een subtiele maar vlijmscherpe kritiek op Engeland te zijn. “Goddamn Europeans, take me back to beautiful England”, zingt ze misleidend, om even later te mijmeren over grauwe, mistige straten en stinkende steegjes waar drankorgels een meningsverschil uitvechten. De protestpoëzie op Let England Shake vormt het hart van de plaat. Begeleid door hemeltergend mooie muziek komt de boodschap des te harder aan.

Hoogtepunt: 01’30”. “The last living rose… quiver”. De laatste roos lijkt het te gaan begeven. In Groot-Brittannië staat de klaproos symbool voor gesneuvelde Britse soldaten.

6. Angelene

“My name is Angelene/Prettiest mess you’ve ever seen”: “Angelene” windt er als opener van Is This Desire? geen doekjes om.Here comes trouble. PJ’s vierde album was dan ook een serieuze stap weg van de stevige gitaren van haar vroegste jaren. Dit was helemaal uitgekleed en wat overbleef, was een kaal staketsel waar de wind vrij spel in had. In 1998 werd dat al eens verkeerdelijk begrepen als een “triphopalbum”, maar daar is geen woord van waar. Wat wel klopt: het is een een ongemakkelijke plaat, waarin een mens gemakkelijk verdwaalt: de radeloosheid druipt van de muren en aan alle kanten wenkt de leegte. Maar ergens diep verborgen brandt een vuurtje dat je deze plaat doet koesteren.

Hoogtepunt: 1’15”. Plots is er dat refrein; een kaal vlammetje om je aan te warmen in de kilte.

7. White Chalk

Titeltrack van het album waarop PJ Harvey radicaal van koers veranderde. “White Chalk”, over de krijtrotsen van “haar” Dorset, klinkt etherischer dan ooit. Als een dichte mist tussen droom en werkelijkheid. Het is een van de weinige nummers op het album waar de piano afwezig is, maar het zijn net de accenten van banjo en mondharmonica die dit nummer bijzonder maken. Al mogen de live versies mét piano er ook zijn — zelfs een versie op drankblikjes zou overeind blijven. Zo gaat dat met wereldnummers.

Hoogtepunt: 1’44”. Polly Jean buigt het hoofd en voedt de mondharmonica.

8. This Mess We’re In

Hoogtepunt van het meer gestroomlijnde Stories, een in seksuele melancholie verzwelgend duet met Thom Yorke — let vooral hoe Harvey’s “Sweat On My Skin” samenvalt met Yorkes “Sin” aan het einde. Bloed, zweet en tranen, ofte liefde samengebald in 3’57″. Een onmogelijke liefde dan nog, badend in een Lost In Tranlation-sfeer. Yorke speelt ook nog mee op “One Line” en vooral het prachtige “Beautiful Feeling” van datzelfde album. Het hoeft niet altijd Nick Cave of John Parish te zijn.

Hoogtepunt: 1’15”. “Night and day I dream of making love to you baby”. Yorke vat verlangen samen in één zanglijn. Het blijft de meest onwaarschijnlijke zin die hij ooit gezongen heeft. Maar voor Harvey doe je alles.

9. Sheela-Na-Gig

Rammelend en hoekig rocknummer over afwijzing, gebaseerd op de historische, vooral in Ierland voorkomende beeltenissen in steen van vrouwenfiguren die hun… Tsja, voor wie niet kan volgen: google is uw vriend. Polly zou het nummer al op jonge leeftijd geschreven hebben en zo klinkt het ook, als een rebelse tienergril, rechttoe rechtaan. Voor de muziekquizzers: er zit een tekstlijntje in van Mary Martin (“I’m Gonna Wash That Man Right Outta My Hair”).

Hoogtepunt: 0’10”. Dat aanstekelijk gitaarrifje waarmee PJ Harvey haar eigen “Smells Like Teen Spirit” van wal steekt.

10. This Glorious Land

Een van de grote sterktes van Let England Shake is dat Harvey erin slaagt om alle oorlogshorror verteerbaar te houden met relatief luchtige en open arrangementen. Vooral “This Glorious Land” lijkt een uptempo kinderrijmpje, met trompetjes en folky ondertoon, waarin enkel de gitaar een beetje melancholie lijkt bij te dragen. Harvey zingt als een schooljuf die haar klasje een nieuw liedje leert. Dankzij die onschuldige vorm, stompt de inhoud des te harder in de maag, wanneer je vrolijk meewiegend en meeneuriënd plots de tekst begrijpt.

Hoogtepunt: 2’58”. “What is the glorious fruit of our land?”: het lijkt of ook Harvey zelf pas nu helemaal weet waar ze over zingt.

11. A Perfect Day Elise

Na haar eerste drie rauwe platen en de Grote Doorbraak met To Bring You My Love, was Is This Desire een verrassende, grauwe maar muzikaal veel gesofisticeerdere opvolger. De eerste keer ook dat Harvey met een volledig nieuwe look en sound op de proppen kwam, sindsdien werd het bij elke plaat een gewoonte. Perfecte voorbode van die eerste échte gedaanteverwisseling was “A Perfect Day Elise”, waar de gure wind van Dorset door waait. Zo perfect is die dag voor Elise anders niet: het heeft er alle schijn van dat ze is vermoord — “The water soaked her blond hair black”. Nu nog vindt Harvey Is This Desire de plaat waar ze het meest fier op is wegens het toenmalige ge-experimenteer met nieuwe geluiden en klanken. En hier is “A Perfect Day Elise”, dat geen seconde gedateerd klinkt, een perfect voorbeeld van.

Hoogtepunt: 0’00”. Geweldig atmosferische intro die je door het nummer doet waden als een garnalenvisser door het aanspoelende zeewater.

12. Dress

De eerste single van de eerste plaat: “Dress” is een weinig aan de verbeelding overlatend nummer dat zichzelf meteen scherp stelt. Met weinig verbeelding valt er een van de toegankelijkere songs van Sonic Youth in te horen, gebracht door Kim Gordons jongere zus. De eigen stem die Harvey in het bijzonder vanaf To Bring You My Love zou laten horen, is nog niet tot volle wasdom gekomen, maar als intentieverklaring kan de song wel tellen. Om het in de woorden van wijlen John Peel te zeggen: “admirable, if not always enjoyable”.

Hoogtepunt: 1’42”. Met “You purdy thing my man says”, schakelt Harvey van vertelperspectief en zingt ze ook maar meteen enkele tonen hoger, al klinkt er paradoxaal genoeg ook meteen meer dreiging in door. In het universum van Harvey gaan dreiging en belofte van bij de start hand in hand.

13. Down By The Water

Na twee op wave en punkrock geschoeide platen gooide PJ Harvey haar oude kompanen buiten en opteerde ze voor een nieuw geluid. Doorbraakalbum To Bring You My Love incorporeerde een flinke scheut blues in de muziek en liet doorheen de hele plaat een oud-testamentaire ondertoon vloeien. In de eerste single “Down By The Water” kruipt een zompige gitaar verder, terwijl strijkers en percussie een swing in het nummer steken die contrasteert met de klagerige zang van Harvey enerzijds en de ijle achtergrondstemmetjes anderzijds. Zelden klonk een dreigende song zo aanstekelijk.

Hoogtepunt: 2’04”. “Little fish, big fish swimming in the water. Come back here, man, gimme my daughter”, fluistert Harvey met een zoetgevooisde stem die druipt van de honing, maar die weinig goeds belooft.

14. Rub ’till It Bleeds

Ten tijde van Rid of Me werd PJ Harvey tot haar grote ergernis al eens als een mannenetende feministe gezien. Belangrijkste redenen daarvoor: haar manische zang op dat album en het weinig aan de verbeelding overlatende “Rub ’till it Bleeds”. U mag zelf even nadenken waarover ze precies blijft wrijven als ze “Sweet baby, let me stroke it” zingt. Los van de agressief-seksuele ondertoon is het ook gewoon een straf stukje rauwe gitaarrock dat de tijd krijgt om rustig te broeien voor het halfweg losbarst.

Best bit: 4’05”. Harvey blijft “I’ll rub it ’till it bleeds” zingen tot we met benen gekruisd blij zijn dat het volgende nummer begint.

15. On Battleship Hill

Het meest bezwerende moment op Let England Shake. Na al het menselijk geweld van de voorgaande songs, is het nu tijd voor de harde waarheid: “On Battleship Hill I hear the wind/Say, “Cruel nature has won again”. Harvey zingt het als een etherische muse, zwevend boven het slagveld, het resultaat van al dat driest en triest geweld noterend; wat rest is de futiliteit van de menselijke inspanning tegen de tand des tijds. Waar was al dat bloedvergieten dan voor nodig? Maar uiteindelijk is ook dat “cruel nature, cruel cruel nature”.

Hoogtepunt: 01’03”. De muse verheft voor het eerst haar hoge stem, om het trieste lot van de mensheid te betreuren.

Island

recent

David Bowie :: EART HL I NG

Beste album ooit !

test

Sparklehorse :: Bird Machine

We dachten dat het nooit meer zou gebeuren, maar...

Nicolas Barral :: Als de fado weerklinkt

De periode Salazar is een donkere bladzijde in de...

verwant

WERCHTER 2011: PJ Harvey :: zaterdag 2 juli, Main Stage

Sterkste optreden van het weekend? Wat ons betreft een...

PJ Harvey & John Parish :: 14 mei 2009, AB

Wie straalt er meer rock’n’roll, seks en klasse uit...

PJ Harvey & John Parish :: A Woman A Man Walked By

Harvey en Parish zetten geen noot op hun soloplaten...

PJ Harvey :: White Chalk

"Dear Darkness, won’t you cover me again", zingt PJ...

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Schrijf uw reactie
Vul hier uw naam in