Geef toe: meestal zijn ze uw geld niet waard, die verzamelaars van uw favoriete groep die u in de winkel vindt. De platenfirma denkt dat enkel singles in aanmerking komen en een artiest zelf is ook al zelden goedgeplaatst om eigen werk te beoordelen. Tijd dus dat het eens aan professionals wordt overgelaten, en wie beter dan een team kenners van goddeau om maandelijks de vijftien beste tracks van een artiest te selecteren. Deze maand: het beste van Ryan Adams.
1. New York, New York
"New York, New York" was de eerste single waarmee Ryan Adams het grote publiek bereikte. Gold werd uitgebracht in 2001, de videoclip werd vier dagen voor 9/11 opgenomen. In de clip is Adams te zien voor de Brooklyn skyline, waar de Twin Towers toen nog fier richting hemel reikten. Daarom werden end credits aan de clip toegevoegd waarin het nummer werd opgedragen aan iedereen die op 9/11 zijn leven verloor, en aan iedereen die werkte om die levens te redden.
Nochtans heeft "New York, New York" daar helemaal niets mee te maken, het gaat over een stukgelopen relatie die Adams in New York had gehad ("had myself a lover who was finer than gold but i’ve been broken up, i’ve been busted up since … but honey, i don’t blame you,
hell, I still love you new York").
Hoogtepunt: 1’34": samenspel van gitaar en orgel zetten het "Hell I still love you New York" nog wat extra kracht bij.
2. Let It Ride
Met The Cardinals rond zich, mag Ryan Adams zich bij momenten zonder blozen langs countryrockiconen als Tom Petty, The Byrds of The Band plaatsen. Cold Roses is dan waarschijnlijk zijn meest geslaagde countryrockalbum, met het vrolijk vooruit denderende "Let It Ride" als meest uptempo hoogtepunt. Ook live steevast een hoogtepunt in de set.
Hoogtepunt: 2’25" even doen of de zaak stilvalt en dan toch weer dat toprefrein.
3. This House Is Not For Sale
Hoezo, Love Is Hell te donker? "This House Is Not For Sale" is stevig geïnspireerd op de horrorkomedie Beetlejuice. Een koppel komt om in een auto-ongeval, keert als geesten terug naar hun huis en halen er herinneringen op terwijl ze met lede ogen aanzien hoe het wordt leeggehaald nog voor er nieuwe bewoners in zitten. "We can grab a couple of sheets and give them quite a scare" kreunt Adams aan het einde, duidelijk refererend naar de scène met Winona Ryder uit Beetlejuice. Tragiek en humor hand in hand.
Hoogtepunt: 0’47": "Calm down, calm down" probeert de man z’n vrouw te kalmeren terwijl de hele inboedel wordt weggehaald. Is er iets pijnlijkers dan troost waar wanhoop door klinkt? Bloed-, bloedmooi.
4. Come Pick Me Up
Hét hoogtepunt (of dieptepunt, zoals je wil) op Heartbreaker. Als Adams je na dit haat/liefde nummer nog niet naar de bodem van de fles whisky heeft doen zoeken, dan zal niets van hem je dat ooit laten doen. Als recensent sta je af en toe eens met je mond vol tanden op zoek naar woorden om iets te omschrijven. Dan maar gewoon de man zelf aan het woord laten: I wish you would come pick me up, take me out, fuck me up, steal my records, screw all my friends, they’re all full of shit, with a smile on your face, and then do it again, I wish you would.
Hoogtepunt: 1’21": Adams zet een eerste keer, gesteund door een ratelende banjo en een zoemende achtergrondzangeres de dolk erin.
5. So Alive
Rotaanstekelijk beuknummer dat klinkt alsof Adams er nog een schuif vol van heeft liggen. Stapelt ergens de clichés op elkaar, inclusief een ongebreidelde liefdesverklaring als tekst, maar Adams’ nonchalant klinkende maar recht op het middenrif mikkende zanglijnen zijn niet voor niks z’n handelsmerk en tillen dit nummer boven de middelmaat. Helaas kan dat niet van heel Rock ’n Roll gezegd worden, de plaat die Adams tegen zijn goesting op het bureau van platenmaatschappij Lost Highway gekwakt had nadat die Love Is Hell niet had willen uitbrengen.
Hoogtepunt: 0’28": het nummer bloeit na een cliché-intro open door een fantastische zanglijn die, al zong Adams maar "la la la", elke liefdesbrief die u en ik al geschreven hebben overbodig maakt.
6. Wonderwall
Ryan Adams weet wel meer te verbazen met zijn coverkeuzes (zoek bijvoorbeeld eens naar zijn versie van Iron Maidens "Wasted Years" op Youtube), maar zijn "Wonderwall" is allicht een van de allerbeste covers ooit. Als je een song covert en de oorspronkelijke artiest verklaart later in een interview dat je de enige bent die ’zijn’ song tot nog toe echt juist heeft gebracht, mag je tevreden zijn. Als die iemand zelfverklaard songschrijfgenie Noel Gallagher is, die er nog even aan toevoegt dat hij die song vanaf nu ook liever in die coverversie brengt, mag je zelfs voldaan aan je pensioen beginnen denken. Ryan Adams’ versie van "Wonderwall" is dan ook van een intensiteit en pracht die slecht een groot songsmid in het pubkaraoke-gerichte origineel kan horen.
Hoogtepunt: 3’36": de enige opvallende echo van het origineel doorbreekt de desolate sfeer, zonder al te uitbundig te worden.
7. The Shadowlands
Rondt op het eerste deel van Love Is Hell misschien wel de meest intense, sterkste en pakkendste reeks songs af die Adams ooit schreef – of coverde. "The Shadowlands" maakt de krop in uw keel helemaal niet meer doorslikbaar. Een brief aan God waarin hij vraagt zich over een meisje te ontfermen, in al haar ellende "angry like a salesman who just couldn’t make a sale". Zucht.
Hoogtepunt: 2’45" een troostende viool schrijdt de song binnen alsof God doet wat Adams hem gevraagd heeft: "lead her to the mountain that you fashioned out of sand". Zucht. Slik — nee, lukt niet.
8. Fix It
Iemand wordt in de steek gelaten door z’n lief en zou het, als het aan hem lag, terug goed willen maken: I know it’s not a game / But it feels like losing when someone you love throws you away / I’d fix it if I could / and I’d always win". Samen met "Cobwebs" en "Sinking Ships" de enige song die er echt toe doet op Cardinology, de laatste plaat met The Cardinals (als we het eerder opgenomen III/IV niet meetellen), en aan Ashes & Fire te horen misschien eindelijk de laatste plaat waarop kwantiteit het van kwaliteit haalt?
Hoogtepunt: 0’52": "I’d always win" heeft iets van een mantra, voor zich uit gestameld, hoofd naar beneden, half leeg glas in de hand. Het geeft "Fix It" net dat epischere mee wat het onderscheidt van de rest op Cardinology.
9. If I Am A Stranger
Klinkt ook weer zo los uit de pols, terwijl het zweet bij veel van Adams’ generatiegenoten in beken over de rug zou lopen om een pareltje als dit te schrijven. Adams en z’n Cardinals op hun best: countrypop waarin vooral op de gevoelige snaren getengeld wordt. Pakkende tekst ook die de verlammende werking van de liefde perfect vat: "If all this love is real, how will we know? If we’re only scared of losing it, how will it last?" De mooiste, ingetogen versie staat op de ep Everybody Knows die Adams na Easy Tiger uitbracht.
Hoogtepunt: 1’23": "If we let it go, I will try to be there for you / If I can / What if I can’t?" Auw.
10. The End
Dat Ryan Adams meer talent dan zelfbeheersing heeft, viel het hardst op in 2005, toen hij drie albums (waarvan een dubbellaar) in één jaar uitbracht. Achteraf bekeken had hij met de hoogtepunten uit die drie deugdelijke albums beter één grote klassieker gemaakt. Anderzijds tonen die albums ook overtuigend de verschillende, soms conflicterende gezichten van Ryan Adams en is het aangenaam zoeken naar de verborgen parels. Jacksonville City Lights verzamelt zijn zuiverste countrysongs en "The End" blijkt live bovendien nog de meest veelzijdige song te zijn. Op deze albumversie zie je dankzij de slepende pedal steel en Adams’ aangezette accent de tumbleweed al door een oud mijnwerkersstadje tuimelen, live muteert het nummer moeiteloos tot klassieke countryrock.
Hoogtepunt: 2’45" Het tweede refrein mag nog wat passioneler, waarop Adams ook maar even door zijn stem gaat. Het zijn de details, mijnheer, hoe doordacht ook.
11. Call Me On Your Way Back Home
Het nummer begint met een hoorbaar diepe zucht, vooraleer hij het schijnbaar moeizaam op gang trekt. Een spaarzame begeleiding op gitaar, en een kreunende Ryan Adams. Dan valt de percussie in en rukt hij met een slepende, bijna zeurende mondharmonicasolo definitief je hart uit je borstkas. "I just want to die without you." Jep, Heartbreaker maakt zijn naam helemaal waar.
Hoogtepunt: 2’22": de mondharmonicasolo wordt ingezet, lippen trillen, tranen lopen over de wangen.
12. Firecracker
Men durft Ryan Adams al eens te vereenzelvigen met getormenteerde en kale gitaarliedjes voor studenten vol zelfmedelijden, maar de man heeft ook een hoop stevige, uptempo rockers geschreven. "Firecracker" is zelfs een vrolijke ode aan het leven, inclusief wat lange tijd Adams’ levensmotto moet geweest zijn: Everybody wants to go forever / I just want to burn up hard and bright / I just wanna be you firecracker / maybe be your baby tonight.
Hoogtepunt: 2’00" even een akkoordwissel voor de derde strofe. Een klassieke truc, maar soms hoort dat zo.
13. To Be Young (Is To Be Sad, Is To Be High)
Heartbreaker, Adams’ eerste solo album moet zowat de verpersoonlijking van melancholie en verdriet zijn geweest. Nog niets daarvan te merken op opener To Be Young. Een pittig shuffling ritme, een fantastisch priemende gitaarlijn die vanuit de achtergrond de weg naar boven zoekt, en Adams die geweldig tekeergaat.
Hoogtepunt: 2’04" een korte breakdown "Oh the days the rain would fall your way", gevolgd door een laatste explosie van energie (2’36").
14. How Do You Keep Love Alive
Een herinnering vanop dubbelaar Cold Roses dat Ryan Adams een fantastisch songschrijver is, als hij af en toe eens de moeite zou nemen om naar adem te happen voor alweer een album op de luisteraar af te vuren. Ondersteund door een pedal steel, en een halfslachtig pianolijntje, laat Adams zich van zijn meest bescheiden, breekbaarste kant zien.
Hoogtepunt: geen specifiek moment, maar de doorlopend perfecte balans en harmonie tussen Ryan Adams en zijn begeleidingsband The Cardinals.
15. I See Monsters
Helemaal achteraan op Love Is Hell, staat "I See Monsters" een beetje verstopt en verlegen hartverscheurend mooi te wezen. Adams rijgt verschillende verraderlijk subtiele gitaarlijntjes en minstens drie verrassende tempo-en melodiewissels aan elkaar tot een song die als een nachtelijke bries alle haartjes op je lichaam overeind zet. We zouden er elke avond mee willen gaan slapen en elke ochtend langs willen ontwaken.
Hoogtepunt: 0’00": Een poepsimpel klinkende intro op akoestische gitaar waar menig amateur-gitarist zijn vingers op verstuikt heeft.
