Niet alleen de wetenschap is constant onderhevig aan progressie, in de metalscene worden evengoed grenzen verlegd. De Noren van Enslaved zijn daar sinds jaar en dag primussen in. Ook hun elfde plaat kan weer meedingen voor beste metalplaat van het jaar.
Vreemd dat Enslaved bij de tweede black metal-golf hoort die zich vanaf begin jaren negentig manifesteerde met militante bands als Mayhem, Darkthrone en Emperor. In plaats van zich schuldig te maken aan lugubere moorden, kerkbrandstichtingen en satanisch occultisme, verkenden de Noren halfweg jaren negentig nieuwe muzikale horizonten. Tegen de eeuwwisseling vormden epische folk en progressieve metal de gesmaakte toevoegingen in het rijke muzikale palet van Enslaved. Alsof de vikingen aan één metalklassieker (Frost) niet genoeg hadden, groeiden Below The Lights, Isa en Ruun (verschenen in amper drie jaar tijd!) uit tot onbetwiste mijlpalen in het progressieve metalgenre.
Het psychedelisch getinte Vertebrae uit 2008 leek echter een stap terug. Hoewel Enslaved op haar progressief elan doorging, misten we zowel kracht als sfeer. De productie van Vertebrae leek iets te kil, zeker van een sferische band afkomstig uit de diepste krochten van Noorwegen. Van zodra het openingsnummer van Axioma Ethica Odini door je boxen schalt, mag je dat beeld alweer bijstellen. Met Ivan Bjornsons repetitieve gitaren en Cato Bekkevolds rollende drums worden ondoordringbare geluidsmuren opgezet. De keyboards en harsh vocals (diepe schreeuwen, maar badend in bakken speeksel) creëren het tragische sfeertje. Maar het is niet al krieg wat de klok slaat, de refreinen gedragen door dromerige toetsen, de "Opethiaanse" vocalen van Herbrand Larsen en solomomenten liggen veel gemakkelijker in het gehoor en kleuren de hemel minder grijs. Het is alsof pessimisme af en toe plaatsmaakt voor een vleugje optimisme.
Met "Raidho" zet de luisteraar zijn odyssee verder, in een zwerfverhaal waar de Noorse mythologie en natuur geïdealiseerd worden. De macabere sfeer sluit nauw aan bij de spectaculaire opener en "Singular". Merk hoe de lagen gitaar van Bjornson en Arve Isdal rondom je opeengestapeld worden terwijl de afschrikwekkende schreeuwen van Grutle Kjellson door merg en been blijven snijden. Maar de echte held in deze passages is drummer Grutle Kjellson. Naar verluid had de drumreus een aparte studio nodig om zijn muzikale krachtpatserij op te vangen. In het tragere "Waruun" gaat hij als Odin het gevecht aan, met zijn massieve basdrums als wapens bij uitstek. Hoe meer je graaft in de nummers, hoe meer je op lagen drumwerken botst.
"Waruun" is dan weer een openbaring op het vlak van orgelgeluiden. Meermaals word je ondergedompeld in "Opethiaanse" sferen. In "The Beacon" lijkt tijdens de dromerige passages, na het zoveelste black metal-offensief, even stof op te waaien. Het korte ambientnummer "Axioma" is niet zomaar een albumvuller, maar een draak van een ambientsong. Het is het ideale rustpunt voor het grote geweld opnieuw uitbarst.
Er is nog meer epische eclectiek op komst. Met "Giants" en "Night Sight" heeft Enslaved nog twee molochen klaar waaraan de luisteraar zich moet offeren. "Giants" bouwt de epische grandeur van Celtic Frost op. Het nummer transformeert van doom naar black metal. Koude rillingen gaan over je rug. "Night Sight" is aanvankelijk vooral Opethiaanse akoestiek, maar ontaardt na twee minuten, langs melodische paden, in atmosferische metal (inclusief de obligate schreeuwen). Net als afsluiter "Lightening" zijn we weer onderdeel van een sonische uitbarsting van jewelste. Maar uiteraard mogen ook de subtiele solootjes en "relatief" vredevolle vocalen (naar Enslaved-normen) niet genegeerd worden. Na enkele luisterbeurten bots je vast nog op nieuwe juweeltjes. Kjellson mag dan op vocaal gebied hard te keer gaan, Larsen brengt waar nodig de balans in evenwicht met een vocaal schoonheidsoffensief.
Wat Opeth doet met death metal, kan Enslaved met black metal: paralyserende woede-uitbarstingen combineren met natuurlijke schoonheid. Hoewel bij Enslaved voorlopig de ijzige winterstormen primeren op veelkleurige herfsttapijten en Axioma Ethica Odini voorspelbaarder dan een doorsnee Opeth-album klinkt, mag geen enkele oogkleploze metalfan dit album aan zich laten voorbij gaan.
