Het is nog even wachten op nieuwe releases dus doen we het met
‘Last Supper’ van Food, uitgebracht op het Noorse Rune Grammofon
label. De voortdurende drang om muzikale grenzen te verleggen maakt
van Rune Grammofon met voorsprong één van de meest intrigerende
muzieklabels van het moment. Het voorbije jaar liet het label een
grote verscheidenheid aan creatieve releases bewonderen. Van de
donkere sluipende, ambient van Deathprod tot de pakkende songs van
Susanna & the Magical Orchestra. Op ‘Last Supper’ mengt de
Noors-Engelse viermansformatie Food, net als op voorganger
‘Veggie’, moderne jazzimprovisaties met lichtvoetige elektronica.
Het is slechts één van de vier meer jazzgeoriënteerde platen die
Rune Grammofon in de drie laatste maanden van 2004 uitbracht. Een
heus najaarsoffensief waarmee het label nog maar eens bevestigt dat
de boeiendste jazzexperimenten tegenwoordig uit het Hoge Noorden
komen.
Food is eigenlijk een gelegenheidskwartet opgericht voor het Molde
International Jazzfestival in 1998. Maar het klikte zo goed tussen
trompettist Arve Henriksen, saxofonist Iain Ballamy, drummer Thomas
Strønen en bassist Mats Eilertsen dat ze gewoon zijn blijven
bestaan. De verschillende leden spelen dus ook allemaal wel ergens
anders, maar dat is in de Rune Grammofon-kliek bijna meer regel dan
uitzondering. Zo maakt Arve Henriksen bijvoorbeeld, ook deel uit
van het met elektronica en jazz stoeiende improvisatiecollectief
Supersilent en verschijnen er ook soloalbums van zijn hand. In Food
treft Henriksen de perfecte sparringpartner in Iain Ballamy. Dat
zorgt voor prachtige nummers waarin trompet en sax een subtiele
tweestrijd aangaan tegen een achtergrond van ingetogen soundscapes
en bedachtzame percussie. In vergelijking met de nummers op
‘Veggie’ hebben de heren van Food op ‘Last Supper’ het delicate
evenwicht tussen de melodieuze blaasimprovisaties en het dromerig
elektronische gefriemel nog weten te verfijnen. De composities
klinken een stuk toegankelijker. Niet in het minst door de
lichtelijk herziene rol van Thomas Strønen, die dit keer veel meer
in de pap te brokken heeft. Zijn ragfijn beroerde cymbalen en
beheerst roffelende drum vomen samen met het verfijnde baswerk van
Mats Eilertsen een uitstekende tegengewicht voor de ijle tonen van
trompet en sax. Het tweetal zorgt zo voor een complexe ritmische
basis die zowat elk nummer op ‘Last Supper’ subtiel met beide
voetjes op de grond houdt.
Een drietal nummers springt wat uit de band omdat ze afwijken van
dit vast stramien – voor zover je van een vast stramien kan spreken
bij avant-garde jazz natuurlijk. Op ‘Junkfood’ slaan de percussie
en elektronica eventjes discreet op hol om in het volgende nummer
volledig te verdwijnen. ‘Daddycation’ is immers volledig opgebouwd
rond een tedere dialoog tussen saxofoon en trompet, wat zorgt voor
een heel intense, breekbare sfeer. Die maakt plaats voor het
bezwerend gefriemel van ‘Exeter Ending’, een compositie waarbij een
hoofdrol weggelegd is voor elektronica en percussie. Het klinkt als
de ideale soundtrack bij de opvolger van ‘Microcosmos’ – die film
met die krioelende insecten, weet u nog? Het complexe en
vindingrijke samenspel van de vier heren van Food is bij momenten
verbluffend. Luister hoe de verschillende lagen van ‘Christcookies’
naadloos op elkaar aansluiten, hoe elk geluid een functie vervult
en elke noot perfect op zijn plaats valt. Kippenvel
gegarandeerd!
Hoe fascinerend ook, het grote probleem met experimentele jazz – en
met elke vorm van experimentele muziek eigenlijk – blijft de
toegankelijkheid. Food probeert daar aan te werken en dat hoor je
duidelijk op ‘Last Supper’. Hun composities zijn toegankelijker,
hun sound wat minder hermetisch. Licht verteerbaar zal het werk van
Food wel nooit worden. En voor het ongeoefende oor is het zeker
niet de ideale eerste kennismaking met jazz. Daarvoor zijn de
songstructuren van het viertal te abstract en hun sound te weinig
catchy. Wie niet vertrouwd is met experimentele jazz zal hier dus
wellicht geen fluit aan vinden. Voor wie houdt van muziek die
grenzen aftast is het goed veertig minuten lang intens genieten.
Adembenemend!
