"Welcome to the interview factory", gromt zanger Sivert Høyem als we de Virgin-kelders betreden. De groep houdt een rondje promo voor hun net verschenen derde album en ze maakt dan ook geen al te frisse indruk. Grit, het onderwerp van het gesprek, maakt echter veel goed, want op hun nieuwste trekken de sombere Noren hun donkere rockgeluid open.
Deze zomer maakte "Blood Shot Adult Commitment" al een grote indruk op Werchter, als opener van de plaat zet het de toon. Grit (zand) verwijst naar een verhaal van Henry Miller over havenarbeiders: zelfs na hun dood krijgen de doodgravers hun handen — zwart van het zand waar ze mee werken — niet schoon. Het is een metafoor voor de dingen die onuitwisbare sporen nalaten in ons leven.
Even gruizig werd ook de sound van het album: het is de volgende stap in de zoektocht naar een intenser rockgeluid. En intens was ook de opnameperiode in de Berlijnse studio’s van Einstürzende Neubauten.
Sivert Høyem: "Spanningen in de groep zijn er altijd. Ook tijdens de opnames van onze vorige albums waren die er. Geroep en onrust zijn bij ons in de studio schering en inslag. Waarom het deze keer zo was weet ik niet, maar het was voor iedereen in de groep een erg moeilijke periode. En dat uit zich op het album: er zit een rusteloosheid in. Grit is het album dat tegelijkertijd het leukst was om te maken, maar ook het moeilijkst."
"Je brengt als groep zoveel tijd samen door. Ik zie Robert (Burås, gitarist, mvs) vaker dan mijn vriendin. Dan ga je elkaar op de zenuwen werken. Zelfs al ben je heel goede vrienden. Voortdurend samenwerken in de studio creëert een rusteloze, fucked up sfeer. Maar het is interessant om te zien hoe de omgevingsfactoren — Berlijn, de spanningen en de problemen in ieders leven — hun weg vonden op het album. Grit is een waardevol document daarover geworden."
enola: Wat is er zo bijzonder aan Berlijn dat veel groepen daar willen gaan opnemen?
Høyem: "Berlijn heeft het soort rauw realisme over zich dat andere steden niet hebben. Het heeft geen eenheid over zich, het is een onvoltooide stad: twaalf jaar na de val van de muur is ze nog steeds erg verdeeld en verspreid. Het is een vreemde stad met in het oosten soms enorme open ruimtes en weinig mensen in een straat waar die typische stedelijke eenzaamheid hangt. En het is ook al jaren een culturele smeltkroes als geen ander."
"Toeren in Duitsland voelt ook erg vreemd aan: het is alsof je ten strijde trekt tegen een gigantisch land met zoveel inwoners. Ik veronderstel — al ben ik er nog nooit geweest — dat het een beetje is als de Verenigde Staten."
enola: Jullie wilden elementen van Can en Krautrock in jullie muziek betrekken. Dat valt niet aan Grit te horen.
Høyem: "We hebben gewoon de plaat gemaakt die we wilden maken. Behalve een goed album te maken dat live aangenaam zou zijn om te spelen, hadden we geen plan. Als je live opneemt krijg je echter een oncontroleerbaar geluid. Dus maakten we de productie erg clean. Het moest clean klinken en toch erg rechtstreeks. We wilden niet meer zoveel reverb en echo als we op onze vorige albums gebruikt hebben."
"Op The Nightly Disease experimenteerden we met hardere klanken en daar gaan we nu mee door. Dat was de richting die we uitwilden. We hebben met de eerste twee albums gedaan wat konden, nu wilden we meer noise en groove."
enola: Op dit album is een nummer naar de groep genoemd: "Madrugada". Hoezo?
Høyem: "De titel en de tekst hebben niet veel met elkaar te maken. Die stemmen in het begin pikten we op uit de eigentijdse avant-gardemuziek, maar daarvoor hadden we een woord nodig en de naam van de groep herhalen bleek te werken. Voor de rest heeft het niets te maken met de inhoud van de song."
enola: Jullie slaagden er in om onmiddellijk voor vier albums te worden getekend. Met Grit zijn jullie aan nummer drie toe. Is dit make or break time?
Høyem: "We doen het vrij goed qua albumverkoop: we zijn ongeveer de enige Noorse act waar Virgin geld aan verdient. In Noorwegen welteverstaan, maar in de rest van Europa boeren we ook niet slecht. Ik veronderstel dus dat ze tevreden zijn met ons. Zeker commercieel gezien, we krijgen in elk geval genoeg geld om onze albums op te nemen."
Burås: "De baas van Virgin Noorwegen is een erg grote fan, dus ons opnamebudget is nooit een probleem. Elke keer als hij langskomt in de studio is hij overweldigd door wat we net gedaan hebben."
enola: Jullie muziek wordt gecatalogeerd als "Sad rock".
Høyem: "Sad Rock? Dat is pas een contradictio in terminis. Al kan ik wel zien waarom ze er dat etiket op plakken. Ja, titels als The Nightly Disease of New Depression vragen er ergens om, maar zo ééndimensionaal is het niet. Zelfs als ze donker en grotesk is, gaat rock over bloed, lust, seks en het leven. Daar draait rockmuziek om. Het ligt in de rocktraditie om naar de donkere kant te neigen. Maar sad rock? Neen, er steekt heel wat energie in onze muziek. Zeker met dit album. Grit is niet triest, maar eerder agressief, met veel seks en geweld."
enola: Vanwaar die agressie?
Høyem: "We hadden het gevoel dat we heel wat dingen moesten uitdrijven. Dit "rock"-album hadden we al geruime tijd in ons. Het is energie die vrijkomt. Daarom is "Bloodshot Adult Commitment" het centrale nummer op de plaat: het zet de toon en bepaalt de sfeer van de plaat. Zelfs al gaan de andere songs verschillende richtingen uit, het is een opener die blijft hangen. En het is één van de betere tracks ook. Jammer dus dat het wat te lang is om het als single uit te brengen, want zo’n lange song wordt niet gespeeld op de radio. Dus is "I’m Ready" de single: het heeft dezelfde "mood", maar is korter."
enola: Toen ik jullie dit jaar op Werchter zag spelen, deden jullie naar mijn aanvoelen erg denken aan de rock uit de vroege jaren negentig: vier mannen in het zwart, nauwelijks een lichtshow: rechttoe, rechtaan. Je paste — tussen het theater van Within Temptation en Rammstein in — niet in de tijdsgeest.
Høyem: "Dat is zo. We passen zeker niet in het stadionbandgerichte festivalconcept. Rammstein en andere metalgroepen gebruiken een erg klare en bombastische taal. Slogans. We zijn meer gesofistikeerd dan dat. En dat communiceer je niet goed op een festival. We gedijen beter in clubs, maar festivals spelen is ook fun en zeker de tentpodia vallen wel mee."
enola: In het verleden moesten jullie een toer afgelasten omdat jullie problemen hadden met de oren. Gaat het al wat beter?
Høyem: "Iedereen had er last van. Het gaat beter nu. We spelen gewoon te luid. Alhoewel: we zijn eens naar een drum ’n bass-club geweest en daar speelden ze pas luid. Het zijn namelijk die lage frequenties die het gevaarlijkste zijn. Die drum ’n bass-artiesten overleven dat wel, want op het podium staat de muziek niet zo hard. Maar uit de luidsprekers klonken ze wel erg luid. Het publiek is toch te hard aan de ecstasy om er last van te hebben. Behalve de volgende ochtend, dan zullen hun oren wel suizen."
"Die artiesten op het podium horen dat echter niet. Die luisteren gewoon op hun koptelefoon naar wat ze loeihard door de boxen knallen. Dat is éénrichtingsverkeer. Lemmy van Motörhead zei het ooit mooi: hij wil zijn publiek aan niets blootstellen dat hij zelf niet wil horen. Als jij het niet aankan, moet je ook je publiek er niet mee lastigvallen. En hij kan het weten, want hij wordt toch verondersteld zowat de luidst spelende muzikant te zijn."
