‘Six seasons and a movie’ grinnikte Abed het cliché na in de onverwoestbare comedy Community. Voor The Last Kingdom bleef de teller steken op vijf seizoenen, maar die film kwam er. De speelfilm Seven Kings Must Die is het waardige sluitstuk aan een serie die steevast beter was dan zijn lot liet uitschijnen.
Beide series hadden veel gemeen, maar toch bleek The Last Kingdom al in zijn eerste seizoenen meer dan zomaar het Britse negatief van het Scandinavische Vikings. Verzonk die laatste serie onder aanvuren van scenarist Michael The Tudors Hirst al snel in geschiedkundige onzin, dan hield de Britse pendant over hoe de Anglosaksen de invallen verteerden, op basis van Bernard Cornwells The Saxon Stories, nog enige schijn van historische accuraatheid op.
Niet dat enige holle pathos ook deze swords & daggersreeks niet gegeven was. ‘Destiny is all’ klonk het omineus aan het begin van elke aflevering, met een sérieux dat enkel met ooggerol te beantwoorden viel. Maar dat was dan ook het enige hemeltergende aan het verhaal van Uhtred Of Bebbanburg. Zijn lot als Brits kind dat door Vikings werd opgevoed, immer tussen hamer en aambeeld in die duistere middeleeuwen, was van begin tot einde meeslepend, steevast van een onrechtvaardigheid die de kijker bijna fysiek ervaarde.
En op die sensatie zet ook Seven Kings Must Die in. Halverwege is een dierbaar personage onrechtvaardig opgehangen en gaat de godsdienstgekke en gloednieuwe koning Aethelstan zo hard te keer dat je hem zelf ook een lap op zijn oog wil geven. Net zoals de laatste seizoenen van de moederserie is ook deze film één lange aanklacht tegen het christelijk fundamentalisme dat onze wortels vorm gaf.
Maar het gaat dus om een troonsopvolging. ‘Let’s go play kingmaker’, zegt de een verbeten. ‘Once again’, zucht de ander. Voor de zoveelste keer moet Uhtred met zijn strijdmakkers scherprechter spelen in een middeleeuwse versie van Succession. Blijkt de kwestie ondanks zijn interventie nogal snel beslist, waarna de nieuw gekroonde helemaal los gaat. Overdreven bekeringsijver en misschien een ietwat ongelukkige verliefdheid jaagt de nieuwe koning Aethelstan richting Hadrianus’ Wall, waar hij na wat grensoverschrijdend gekietel – een geplunderd dorp of vier – op een coalitie stuit van Schotten, Ieren en ander volk waar hij toevallig zijn eiland mee moet delen.
Daar draait het immers ook om. Gaandeweg was in die latere reeksen de essentie van dit hele verhaal centraal komen te staan: de gedachte dat die vele koninkrijken op het eiland verenigd dienden te worden, als veruitwendiging van de gemeenschappelijke Engelse geest. Het geeft de reeks – zeker met de Brexit die halverwege de looptijd werkelijkheid werd – bijwijlen een akelig nationalistisch tintje, maar daar gaan de schrijvers nooit mee aan de haal. Het is nu eenmaal de historische werkelijkheid die The Last Kingdom – toegegeven, ook met de nodige dichterlijke vrijheid – wil hervertellen.
Je merkt aan de acteurs dat er een zeker plezier is gemoeid met dit laatste rondje. Alex Dreimon speelt gedrevener dan ooit nu hij als oudere Uhtred de gravitas wat mag loslaten. De nijd is er nog, maar die verdomde ernst die The Last Kingdom bij momenten zo zwaar op de hand maakte is gaan vissen. Cavan Clerkins Father Pyrlig heeft nog steeds de pretlichtjes in zijn ogen.
Seven Kings Must Die rust op dat spelplezier, maar ook op de vaart. Van een Netflixfilm die een serie afrondt moet geen visuele flair worden verwacht, maar dat is geen bezwaar als het tempo zo hoog ligt. Net als in de oorspronkelijke reeks gebeurt ook hier in krap twee uur onwaarschijnlijk veel. Wie denkt een toiletpauze te vinden is er aan voor de moeite. De plot raast aan een rotsnelheid richting conclusie: de slag om Brunanburh die echt heeft plaatsgevonden.
‘(It was) a huge war, lamentable and horrible’ lezen de Ierse Annals Of Ulster over die slachtpartij. Regisseur Edward Bazalgette trekt een dik kwartier uit voor het tactische hoogstandje waarin de zwaar overklaste Engelsen toch aan het langste eind trekken. ‘There’s quite a lot of them’, zegt één aan het begin, en je ziet het pissen in de broek, het overgeven; het is een poging om de rauwheid van de middeleeuwen beeld te geven op een manier die Game of Thrones kuis over het hoofd zag.
Er is suspension of disbelief nodig om te accepteren hoe de boel uiteindelijk wordt afgewikkeld, maar wie één uur en drie kwartier later nog altijd mee is, valt zich daar geen buil aan. De wel heel slimme, té slimme oplossing voor het opvolgingsprobleem die Uhtred uit zijn mouw schudt is misschien ook net iets te handig. Waarna dat irritante “destiny is all’ voor het eerst zonder het pathetische sérieux maar eerder met een knipoog opnieuw mag passeren.
Het is een waardig afscheid voor een reeks die zo hard onder de radar bleef hangen dat zelfs de BBC ze liever kwijt was aan Netflix. Meer nog: er zijn weinig reeksen van dit kaliber die zo netjes afgewerkt werden met een film die naam waardig.
