Het is ergens lovenswaardig dat Marvel zich in zijn superheldenverhalen nu ook eens richt tot de moslimgemeenschap. Er was in Moon Knight al Layla als de Scarlet Scarab, maar de focus van die reeks lag toch een volle 100 percent op de witte held. Nu probeert Marvel het via Kamala Khan, een tienermeisje dat in New Jersey in de Pakistaanse moslimgemeenschap opgroeit. Het is een lovenswaardige poging maar het blijft allemaal wel heel oppervlakkig.
Bij momenten biedt Ms. Marvel een boeiende kijk op enkele van de rituelen eigen aan deze religie, zoals bijvoorbeeld de regel van 3: de ‘wudu’, het drie keer wassen van handen, armen, voeten en gezicht voor het bidden; het huwelijksritueel van 3 keer bevestigen dat je de ander wilt huwen). Er is ook aandacht voor de historische gebeurtenis van ‘The Partition’, Brits-Indië dat in twee werd verdeeld in India en Pakistan. Dit leidde tot een massale migratie van moslims vanuit India naar Pakistan. Dat was een behoorlijk tumultueuze en gewelddadige periode die een groot deel van de 20ste eeuw omvat en het is bewonederenswaardig dat die hier aan bod komt, maar helaas wordt alles wel banaal afgehaspeld als loutere achtergrond voor een familiedrama met een tijdreistwist (die trouwens haaks staat op de regels die MCU eerder opstelde in Avengers: Endgame, maar dat terzijde). Als je een echt diepgravende inkijk wil krijgen hoe het is om op te groeien als moslim in Amerika, check dan beter Never Have I Ever (Netflix) of Ramy (Hulu). Twee reeksen die veel bedachtzamer en intelligenter omgaan met deze materie. Ms. Marvel blijft veilig oppervlakkig en wil vooral entertainen terwijl het tegelijk binnen het grotere Marvelplaatje van Fase 4 wil passen. Al de tot nu uitgebrachte Marvelseries voor televisie lopen hierin vast: alles is ‘setup’, maar er is nooit een echte ‘payoff’ die voldoening geeft. Die wordt bewaard voor het grote scherm. Voor mensen die enkel de films zien en nooit deze series bekijken zal Fase 5 best wel een chaotisch boeltje worden.
Ms. Marvel heeft hier en daar wel wat overgenomen van een reeks als Never Have I Ever, behalve de hormonen dan natuurlijk. Dit is dan ook Marvel, een universum waarin seks niet bestaat. Ook hier wordt het verhaal verteld over de strubbelingen van een eerste generatie moslimtiener in een westers land, alles visueel overgoten met een sausje Scott Pilgrim vs. the World en vanaf het moment dat het superheldenkostuum opduikt, doet de reeks zelfs wat denken aan Spy Kids. Allesbehalve origineel dus, maar de serie schaamt zich niet voor dit gebrek aan diepgang of eigenheid. Gelukkig zit de casting wel geweldig goed. Iman Vellani debuteert als het titelpersonage en zonder moeite gaat ze lopen met het hele verhaal. Ook de andere acteurs slagen erin om een extra laagje toe te voegen zodat hun personage alvast een fractie minder cliché is.
Veel van de verhalen waarin de personages rondlopen, stuiken echter ineen bij het proberen afronden van het narratief. Een verhaal beginnen en opbouwen naar een middenstuk toe is vrij makkelijk, een gepast einde bedenken waar je naartoe moet werken valt ook nog wel mee, wat er tussenin gebeurt is iets waar veel series of films mee worstelen en Ms. Marvel is daar helaas een duidelijk voorbeeld van. Het is ook andermaal een bewijs dat Disney hopeloos vastzit in zijn zelfopgelegde formats. Zowel bij de Marvel als de bij Star Wars reeksen waren er precies nog maar twee opties: een film van meer dan twee uur of een serie van 6 afleveringen waarin het verhaal van een film uitgesmeerd wordt over 5 uur of meer. Het spreekt nochtans voor zich dat je een idee voor een film niet zomaar klakkeloos in de beperkende mal van een serie kan proppen. Toch probeert Disney dit keer op keer. Wandavision kreeg tenminste nog extra ruimte met 9 afleveringen (mee de reden waarom het de beste Marvelserie blijft) en een goed voorteken is dat de volgende reeks: She-Hulk, Attorney at Law, ook opnieuw voor 9 afleveringen opteert (al lijkt het komende Daredevil met 18 afleveringen dan weer te veel van het goede).
In het geval van Ms. Marvel lijkt het leren van voorgaande missers in ieder geval nog niet aan de orde . De eerste 4 afleveringen smaken naar meer van dit: het relaas een tienermeisje op de middelbare school, gevuld met liefde, familieperikelen en etnisch-culturele strubbelingen en aangedikt met het ontdekken superkrachten en het ontrafelen van familiegeheimen. Hier zit een zeer leuke en onderhoudende tienerserie in vol krachtig optimisme, een soort 21ste eeuwse versie van de tienerkomedies van John Hughes. Helaas dient alles hier enkel voor het opbouwen naar de film die in 2023 uitkomt: The Marvels. Daardoor probeert de reeks om een hele familievoorgeschiedenis in twee afleveringen te proppen waardoor het verhaal verstikt en vastloopt. Meer afleveringen en meer ademruimte waren hier zeker welkom geweest.
De premisse waar de hele reeks op steunt, klinkt uiteraard een beetje als de ‘origin story’ van Spider-Man, maar ook als dat van de mutanten in ‘Charles Xavier’s school for Gifted Youngsters’ uit de X-Men verhalen. Voor wie de comics gelezen heeft, bevat Ms. Marvel dan ook een verrassing van formaat, want deze incarnatie van de heldin, Kamala Khan, is een mutant. In de serie blaast Khan dat als een echte Gen Z’er weg: “Whatever it is, it’s just gonna be another label”, terwijl we op de achtergrond het deuntje van de X-Men tekenfilms uit de jaren negentig horen (hetzelfde deuntje zit ook in Dr. Strange and the Madness of the Multiverse als Professor X in beeld verschijnt). Dat is echter niet de enige grote wijziging tegenover het bronmateriaal, de serie geeft de protagoniste ook een hele reeks andere krachten. Ms. Marvel uit de comics is de vrouwelijke tegenhanger van Captain Marvel en de eerste Ms. Marvel was Carol Danvers, die in de filmadaptatie uit 2019 Captain Marvel werd, een vrouw dus in plaats van een man. Er zijn op die manier dan ook 4 incarnaties van Ms. Marvel, die hun krachten haalden uit Kree-technologie. Zo ook dus deze nieuwe Kamala, die in 2013 haar intrede in de comics maakte. Zij had een deel ‘inhuman’-DNA en ze was een polymorf en kon dus elke denkbare gedaante aannemen, haar lichaamsdelen individueel uitrekken of verkleinen, maar ook krimpen en groeien zoals Ant-Man (volgt u nog?). In deze serie kan ze echter enkel nog haar ledematen uitrekken en haar vuist gigantisch groot maken. Ze is nu niet langer deels ‘inhuman’, maar een ‘mutant’.
Voor al dat gegoochel is er evenwel een even begrijpelijke als simpele verklaring: X-Men en de term ‘mutant’ waren tot maart 2019 exclusief eigendom van 20th Century Fox. Sindsdien is dat een onderdeel van Disney en kan Marvel dus stapsgewijs beginnen ‘mutanten’ introduceren (de volgende wordt waarschijnlijk Namor in Black Panter: Wakanda Forever). Iedereen kent de term ‘mutant’ immers, terwijl ‘inhumans’ enkel bekend zijn bij die vijf man een paardenkop die in 2017 de 8 afleveringen van het onvoorstelbare onding Inhumans hebben uitgekeken. Disney kan dus vlot beginnen overschakelen op meer gangbaar materiaal nu dat toch aan de steeds meer uitdijende rechtencatalogus is toegevoegd. Marvel Studio’s kan die hulp gebruiken want na het wereldsucces van Avengers: Endgame dat een verhaal afrondde dat begon in 2008 met Iron Man, moest MCU zijn volgende – vierde – fase opbouwen. De bedenkers wisten dat dat wou zeggen een hele sliert nieuwe helden geïntroduceerd krijgen die minder klinkende namen hebben dan Captain America, Spider-Man, Hulk of Iron Man. Tegelijkertijd is de eerste generatie fans – prille tieners ten tijde van The Avengers in 2012 – ouder geworden en heeft een leger comicnerds van het eerste uur nu zelf kinderen. Vandaar dat Disney en Marvel een beetje orde op zaken aan het stellen zijn en dat ze ook een resem personages lanceren die appelleren aan die nieuwe jonkies. Kamala Khan zal over een paar jaar ongetwijfeld opduiken naast Young Hawkeye, America Chavez, Kid Loki, de kinderen van Wanda en de dochter van Ant-Man in The Young Avengers. Voor deze doelgroep is Ms. Marvel dan ook perfect: een ‘Chocolate Cookie Crumble Crème Frappuccino’, tjokvol suiker en met veel te veel onnodige smaken en franjes om het nog een koffie te noemen, maar wel verkoopbaar als vlot zoets dat toch wel lekker wegsmaakt op een hete zomermiddag en helemaal past binnen de structuur voor de toekomst.
Vanaf aflevering 1 gaat Ms. Marvel volop voor dat palet. De eerste episode is zonder twijfel ook de beste en ze werd op verfrissende wijze ingeblikt door de twee Belgen Adil El Arbi and Bilall Fallah. Zij regisseerden trouwens ook de seizoensafsluiter, die helaas om enkele externe redenen iets minder goed is. Bij een serie als dit bestaat een hiërarchie. Bovenaan staat de showrunner, hier Bisha K. Ali, die al eerder als schrijver meewerkte aan Loki en tevens de persoon is die dagelijks laveert tussen set en studio. De studio dat is dit geval Marvel Studio’s opperhoofd Kevin Feige, de man die werkelijk elke scheet in elk Marvelproduct superviseert. Hij zorgt ervoor dat de makers net genoeg vrijheid krijgen hun ding te doen, hun stempel te drukken, maar tegelijk vergewist hij er zich van dat niemand ook maar een milimeter buiten de lijntjes kleurt. Een moderne variant van het klassieke studiosysteem. Het vergt dan ook een zeker talent om zo vlot te kunnen aarden in de vastomlijnde structuur van dit systeem. Sommigen bijten hun daarop tanden op stuk, maar Adil en Billal zijn er duidelijk in geslaagd hun ding te vinden binnen het bestaande systeem. Hun stijl is eindelijk een beetje minder opgefokt dan in Bad Boys For Life, al opteren ze nog te makkelijk voor soms nietszeggende bewegende beeldvoering, zeker in interieurscènes. De camera een tel stil laten staan, zit er ten huize Khan echt niet in als Kamala met haar ouders praat. Dit kan storen, maar in superheldverhalen zijn dit dan ook maar bijzaakscènes. Als de camera Kamala en haar vrienden op straat of op school volgt, komt het beeld wel spetterend en bruisend tot leven. De aanpak past perfect bij dit soort ‘tieners op een suikerrush’ verhaal, spelend in een kuise en brave wereld. De beeldtaal past opmerkelijk veel beter in deze wereld dan in die van Black of die van Bad Boys For Life en doet toch een beetje uitkijken naar hun volgende film (dat was Batgirl voor concurrent DC, maar het is ondertussen ruimschoots bekend dat die zo goed als volledig afgewerkte film werd afgevoerd en het levenslicht nooit zal zien). De rest van de afleveringen is zeer wisselend van kwaliteit en ook de laatste door Adil en Billal ingeblikte episode is minder sterk, al ligt dat minder aan hen dan aan het basismateriaal dat niet echt goed toewerkt naar de finale.
Tenslotte is dit ook eindelijk nog eens een reeks of film van Marvel waarin de ‘easter eggs’ niet storen. Ze zijn er. Talrijker soms dan ooit tevoren, maar sommigen slagen er voor een keer in een gevoel van ‘world buidling’ te creëren, zoals de verhuiswagens van ‘Trust a Bro’ uit Hawkeye die een keer in de achtergrond voorbijrijden. De belangrijkste linken naar andere films zijn hier de armband die gelieerd is aan de Uni-Mind uit The Eternals en de tien ringen uit Ten Rings of Shang-Chi, eeuwenoude artefacten, maar waarschijnlijk niet door mensenhanden vervaardigt.
Samenvattend is Ms. Marvel ongeveer van hetzelfde niveau als Hawkeye en Loki. Zeer onderhoudend, licht verteerbaar vertier. De reeks behoort zeker tot de betere helft van de 13 titels die Fase 4 nu telt, voor wat dat waard is natuurlijk. Een opmerkelijke meerwaarde aan de serie is zeker de muziek, in elke aflevering zitten wel een of meer geweldige Pakistanisongs, gaande van sixties tot hedendaags. Dit heeft iets verfrissend en is zeker – vergeleken met telkens dat muzikaal-imperialistisch cliché waar Hollywood een aardig handje van weg heeft als ze een andere etniciteit in beeld wil brengen – een verademing.