Dit had goed moeten zijn. Met Trainspotting op zijn cv was Danny Boyle dé man om het verhaal van The Sex Pistols te vatten. Had die iconische film immers in Hollywood niet flink wat rock-‘n-roll geïnjecteerd? En toch slaagt de Schot er niet in Pistol echt te doen swingen. Anno 2022 blijkt de regisseur te getemd om dit rauwe verhaal vol chaos echt tot zijn volle recht te brengen.
De crux zit hem in de ontbrekende ‘S’. Pistol is gebaseerd op Lonely Boy: Tales Of A Sex Pistol, de biografie van gitarist Steve Jones en dat voel je aan alles. Het is zijn kijk op de feiten, een versie waarin zijn aandeel wordt aangedikt/verheerlijkt/vergoelijkt waar nodig. Niemand was verbaasd dat Johny “Rotten” Lydon het met deze verfilming niet eens was.
Dat is één. Een goeie rockbiografie is altijd maar één kant van een waarheid met vele hoeken. Problematischer is dat Pistol niet begeestert. Scenarist Craig Pearce dwingt het hele verhaal in een klassiek carcan met een opkomst en neergangstructuur en een coming-of-age-verhaal, en doet dat zo flets en formulaïsch dat hij elke angel uit het bronmateriaal haalt. Daarom loopt Chrissie Hynde (een mooi onderkoelde Sydney Chandler) tot verbazing van haar echte zelf, zo nadrukkelijk in de film te figureren als Jones’ love interest. Zij werkt achter de kassa van SEX, de modewinkel waarin Vivienne Westwood haar ontwerpen verkoopt en haar entourage entertaint. Onder hen het legendarische model Jordan, die hier gestalte gegeven wordt door een onherkenbare Maisie Williams, Arya Stark uit Game Of Thrones. Wanneer ze Jones op winkeldiefstal betrapt – want zo gaat de legende – begint het verhaal.
Die jonge generatie Game Of Thrones-acteurs blijkt overigens echt wel opgegroeid. Wanneer Thomas Brodie-Sangster, Jojen Reed uit die serie, als Malcolm McLaren het beeld inwandelt, wordt het interessant. In zijn ogen heeft die zwaar uit zijn gat lullende dief iéts, en hij neemt diens klungelende bandje onder zijn hoede; alles om hem toch maar genoeg bezig te houden dat hij niets meer steelt. Brodie-Sangster zet de manager met zichtbaar plezier en op heerlijk campy manier neer, als een Britse schelm die zo uit een Carry On-film ontsnapt kon zijn. Ondertussen zien we hoe de Britse punk uitgevonden wordt door tieners die niet klaar zijn om muzikant te zijn. Pearce slaagt er echter niet in om dat niet getelefoneerd over te laten komen. “With their ‘oh look at me’ fifteen-minute guitar solos, they don’t mean nothing to us, cos we’re just… we’re pissed off, we’re bored, we’re trying to scrape together enough for another pint. We’re invisible. No one gives a shit about us”, raast Jones tijdens een repetitie van zijn “fucked four”, maar je voelt zijn woede niet, wel het clichélesje dat altijd wordt bovengehaald wanneer het over punk gaat. Grappiger wordt het wanneer de discussie over een toekomstig imago gaat: “So no suits?” – “No. No fucking suits”. Die kunnen The Beatles steken waar de zon niet schijnt.
Dat pakjes-idee kwam natuurlijk van bassist Paul Cook, de enige van het gezelschap die muzikaal enigszins begaafd is, maar daardoor net ook te beschaafd voor het zootje ongeregeld waarin Johnny Rotten uiteindelijk zal binnenstappen als überschoffie. De scène waarin dat gebeurt is ronduit ontgoochelend. Wat een imposante introductie had moeten zijn, iets als de intrede van Martin Sheen in The West Wing, dooft uit als een nat rotje. Het kost Anson Boondan ook meerdere scènes voor zijn Rotten eindelijk tot leven komt, maar wanneer het zover is, klopt zijn vertolking wel. We zitten dan in aflevering drie, de band speelt al een paar van zijn toekomstige klassiekers, en voor het eerst krijg je een beetje het gevoel van de opwinding die in die doodse Britse jaren zeventig rond de band moet hebben gehangen. When they spat at me / I spat back leest het t-shirt van een meisje dat verder het ongelofelijk treurige verhaal achter Bodies moet dragen. Pearce melkt de pijnlijke anekdote uit tot een transformatieve scène waarin Rotten eindelijk vindt waarover hij moet schrijven: alweer ‘scenario for dummies’.
Boyle doet ondertussen zijn best om punk te filmen, maar zijn gritty stijl blijft te braaf en de soundtrack ademt eerder glamrock dan punk. De manier waarop hij tijdsbeelden van toen met de fictie versmelt? Ach ja. Wanneer Elvis in Vegas over de gitaar van Jones wordt geprojecteerd, noteer je enkel hoe snel The King zichzelf heeft uitverkocht aan het volk dat hem aanvankelijk uitkotste. Die ene flard Rick Wakeman achter zijn synths is echter genoeg om te weten hoe onvermijdelijk punk was. Boyle melkt het punt later uit met een uitgesponnen vechtmoment waarin een tv te pletter valt.
Dat Pistol slechts zes afleveringen kreeg, zorgt voor een pittig tempo dat gaandeweg meer op afvinken lijkt. De doorbraak, het Jubilee, de concertban in Engeland, alles vliegt er aan rotvaart door als achtergrond, want we moeten zo langzamerhand Sid Vicious en Nancy Spungen introduceren. Dat is een verplichte episode om de mythe in stand te houden, waar Pistol weinig zinnigs toe bijdraagt, al krijgt het personage van Rotten in deze context plots wat diepte. De tragiek van het gedoemde koppel is voelbaar, maar wordt in de slotaflevering niet meer dan het oude, al vaker vertelde verhaal.
Met zo’n rijk bronmateriaal als het verhaal van Sex Pistols had Pistol veel meer moeten zijn dan deze mislukking. Nooit ontsnapt je het gevoel dat je naar de gezinsvriendelijke versie zit te kijken van iets dat zo veel beter kon zijn. Pistol zegt niet genoeg over de muzikale impact en relevantie – al is de introductie van reggae in deze context best juist – en mist bovendien dramatische kracht. Uiteindelijk landt de reeks ergens in het Vagevuur van ‘Goed geprobeerd’. En dat werkt niet. Zoals je nooit een beetje zwanger bent, zo kun je niet een beetje punk zijn. Pistol probeert die kerk toch in het midden te houden; natuurlijk dat kon nooit een goeie serie opleveren.
