Het Franse drama Les Passagers de la Nuit is helemaal opgehangen aan de aanwezigheid van Charlotte Gainsbourg, dochter van uiteraard, maar sinds La Petite Voleuse en The Cement Garden ook al jarenlang een gewaardeerde karakteractrice.
Gainsbourg geeft hier gestalte aan Elisabeth die medio de jaren negentientachtig in de steek wordt gelaten door haar man en achterblijft met twee tieners in haar appartement aan ‘La Défense’. Ze recht haar rug en vindt na een reeks mislukte baantjes (‘ik vergat het document op te slaan en werd ontslagen’ – computers zijn nieuw in 1984) een betrekking bij een nachtelijke radio-uitzending: ‘les passagers de la nuit’. Daar ontmoet ze Vanda (collega-veterane Emmanuelle Béart) maar ook de jonge Talulah (Noée Abita) die ze al snel onder haar vleugels neemt.
Het portret dat daaruit volgt wil iets vaags zeggen over nieuwe kansen en het leven, maar lijkt toch vooral opgezet als een nadrukkelijk nostalgische trip naar de jaren tachtig – inclusief uiteraard passende muziekkeuze. De film kabbelt aan een rustig ritme en is vooral geïnteresseerd in mensen wiens leven pas begint en daartegenover mensen die hun leven een nieuw begin willen geven. Regisseur en co-scenarist Mikhaël Hers spiegelt zich daarvoor overduidelijk aan het werk van Éric Rohmer, in zoverre zelfs dat een scène uit diens Les Nuits de la Pleine Lune (uiteraard uit 1984) te zien is wanneer een aantal tieners in Les Passagers de la Nuit, de bioscoop bezoeken (de film lijkt soms op een ‘wat was er toen te zien’ in de zalen aangezien ook Alan Parkers Birdy en Spielbergs Indiana Jones and the Temple of Doom de revue passeren).
Hers is helaas geen Rohmer en ondanks de visuele opsmuk eigen aan de beoogde periode – natuurlijk mét gekleurd licht en filters – voelt het toch allemaal een beetje aan als louter een vrijblijvende pastiche. De gesprekken en bespiegelingen gaan nooit een echte symbiose aan met de rest van de film en het is allemaal zo nadrukkelijk bedoeld om nostalgie en heimwee op te wekken, dat er nooit een gevoel van oprechte emoties gegenereerd wordt. Een cineast als François Ozon in bijvoorbeeld Été 85, weet wel hoe hij al die elementen moet samenbrengen om er iets nieuws uit te destilleren, Les Passagers de la Nuit slaagt daar niet of nauwelijks in.
Alles is sympathiek en derivatief – met veel op muziek gemonteerde stemmige prentjes van ‘onbekend’ Parijs en nachtelijke motorritjes – maar ook vrijblijvend en zeer voorspelbaar. Meer hoeft dat soms niet te zijn, maar ook de manier waarop de film dit alles verpakt is echt niet opvallend genoeg om bij te blijven. Blijft het feit dat de hele cast van Les Passagers de la Nuit degelijk werk neerzet wat ons gelukkig (bijna) doet vergeten dat Joe Dassins Et si tu N’existais Pas gebruiken om sfeer op te bouwen, toch wel heel erg hard de goedkope manipulatieve toer opgaat.
