Voor strips vol flair en beweging ben je bij José-Luis Munuera aan het juiste adres. Nu heeft hij de klassieke novelle Bartleby van Herman Melville in strip omgezet. Een geslaagd huwelijk tussen sérieux en flair.
De Amerikaan Herman Melville (1819-1891) geldt als één van de voornaamste auteurs uit de literatuur. Hij vestigde vooral met Moby Dick (uit 1851) een reputatie die de tijden trotseert. Dat die roman over de maniakale jacht op een witte walvis ondertussen uitgegroeid is tot een quasi-onleesbare brok proza, wordt daarbij nogal eens vergeten. Neen, dan is ’s mans novelle Bartleby the Scrivener (1853) heel wat beter bestand tegen de tand des tijds. Hierin slaagde Melville er in tijdloze thema’s aan te snijden in een sobere stijl die ook nu nog vlot leesbaar blijft. De immer productieve José-Luis Munuera heeft dan ook gelukkig die minder gekende maar tijdloze novelle gekozen om te bewerken tot een one-shot.
Eind jaren negentig van de vorige eeuw zette de Spanjaard Munuera zijn eerste passen in het Franse stripverhaal. Sindsdien is er een quasi onstuitbare stroom van nieuwe albums gevolgd, die meestal ook vlot vertaald raken. Hij tekende bv. Merlijn (op scenario van Joann Sfar en Jean-David Morvan), De Jeugdjaren van Nävis (met Morvan), Robbedoes en Kwabbernoot (met diezelfde Morvan), maar ook heel wat strips op eigen scenario, zoals Het Teken van de Maan of de jeugdreeks De Campbells. Zijn dynamisch tekenwerk zoekt een soort aansluiting van de Europese bij de Aziatische strip. Tegelijk slaagt hij er ook in zijn hyperkinetische tekeningen in te tomen en met een sfeervolle inkleuring meer een volwassener publiek te laten bereiken. In dat segment van zijn oeuvre bevindt zich nu ook De Klerk Bartleby.
Het verhaal wordt verteld door een anoniem advocaat die in zijn kleine kantoor in New York op een dag de figuur Bartleby tegen het lijf loopt. Deze stille man lijkt een goede werker en wordt dan ook aangenomen om akten te gaan kopiëren als extra klerk op het kantoor. In eerste instantie werkt Bartleby ook bijzonder goed, maar wanneer hem voor het eerst een taak gevraagd wordt die buiten de vaste kopietaken ligt, geeft hij aan dat liever niet te willen doen. Van dan af lijk dit een standaardantwoord te worden, waarbij Bartleby nagenoeg tot in het absurde de vragen van zijn werkgever weerlegt en negeert. Met zijn collega’s lopen de spanningen al gauw op, maar voor de advocaat is het een lastiger kwestie. Steeds blijft Bartleby beleefd en sober, waardoor het eigenlijk onmogelijk wordt hem te ontslaan. Zelfs het verhuizen van het kantoor brengt geen soelaas voor de getergde advocaat.
Mijn zijn sfeervolle tekeningen en de melancholische kleuren van Sedyas brengt hij het negentiende eeuwse New York op een wat geromantiseerde manier tot leven. Ondanks het beperkte gegeven, haalt Munuera het onderste uit de kast door een sterke focus op de onderliggende thema’s van Bartleby. Hoe reageer je als mens wanneer een ander alleen maar reageert op een manier die de afspraken van een discussie negeert? Er valt eigenlijk niet te discussiëren. Waarom voelt de advocaat dan toch een verantwoordelijkheid voor Bartleby, hoewel hij hem an sich helemaal niets verschuldigd hoeft te zijn?
Toch is De Klerk Bartleby geen droge, zware kost. Dankzij de zwier en flair van Munuera leest deze strip even vlot als zijn meer klassieke stripalbums. Dit album is nog maar eens een proeve van Munuera’s talent als tekenaar én als verteller.
